Phụ nữ El Salvador: Phản đối luật phá thai hà khắc
PNTĐ-Luật Cấm phá thai ở El Salvador là một trong những luật hà khắc nhất thế giới. Gần 20 năm trôi qua, có dấu hiệu cho thấy luật này có thể được sửa đổi...
 |
| Biểu tình phản đối luật cấm phá thai ở El Salvador |
Vào tù vì để sẩy thai
Một ví dụ cho thấy sự hà khắc đến vô lý trong luật ở El Salvador. Maria Teresa Rivera chảy máu ồ ạt trong phòng tắm. Mẹ chồng cô vội đưa cô tới bệnh viện. Nhưng khi họ vừa tới nơi, các bác sĩ nhìn qua cô gái trẻ và gọi cảnh sát. Khi Rivera còn nằm trên giường với quần áo đẫm máu, cảnh sát hỏi cô chuyện gì đã xảy ra với cái thai. Cô nói không biết mình mang thai cho đến tận bây giờ. Cho dù có bằng chứng cho thấy thai nhi chết vì nguyên nhân tự nhiên, Rivera vẫn bị phán có tội Giết người với tình tiết tăng nặng và bị 40 năm tù giam.
Ở El Salvador, một quốc gia Trung Mỹ nhỏ bé với dân số hơn 6 triệu người, phụ nữ phá thai hay chỉ đơn giản là bị sảy thai có thể đối mặt với án 50 năm tù. Theo tổ chức “Công dân đòi phi hình sự hóa phá thai”, ít nhất 129 phụ nữ đã bị truy tố theo luật cấm phá thai từ năm 2000 tới 2011. Trung tâm Quyền sinh sản cho biết, ít nhất 13 phụ nữ vẫn ở trong tù vì bị kết án tội Giết người sau khi thai nhi chết.
Ở El Salvador, phá thai là bất hợp pháp trong mọi trường hợp, không có ngoại lệ, thậm chí cả trường hợp bị cưỡng hiếp hoặc thai nhi gây rủi ro cho mạng sống của mẹ. Nhiều năm qua, luật cấm phá thai ở đây đã khiến cộng đồng tố cáo lẫn nhau. Nếu hàng xóm, người thân hoặc bác sĩ nghi ngờ một phụ nữ phá thai, họ có thể gọi cảnh sát đến bắt người này.
Sợ bị trừng phạt khiến việc tự phá thai xảy ra thường xuyên. Theo tổ chức Ân xá quốc tế, phụ nữ El Salvador đã dùng những biện pháp cực đoan để phá thai, như đâm kim đan, mẩu gỗ và vật thể nhọn vào tử cung, nhét thuốc chuột hoặc uống thuốc trị lở loét để phá thai.
Ở El Salvador, tỷ lệ trẻ vị thành niên có thai cũng cao nhất Mỹ Latinh do thiếu giáo dục giới tính trong trường học. Lạm dụng tình dục và cưỡng hiếp là các yếu tố hàng đầu gây ra tình trạng mang thai vị thành niên. Nhiều bé gái cần phá thai vì bị cưỡng hiếp. Do đó, luật cấm phá thai không chỉ là lạm dụng phụ nữ trưởng thành mà còn là lạm dụng trẻ nhỏ. Nếu một bé gái bị cưỡng hiếp và tìm cách phá thai, cô bé có thể bị hàng chục năm tù. Nhưng kẻ cưỡng hiếp nếu bị kết án, sẽ chỉ ngồi tù từ 6 đến 10 năm.
Bất chấp luật cấm phá thai, gần 250.000 ca phá thai vẫn diễn ra ở El Salvador từ năm 1995 tới năm 2000. Hơn 11% ca đã khiến phụ nữ tử vong. Theo Bộ Y tế El Salvador, 36 phụ nữ mang thai đã chết từ năm 2011 đến 2015 sau khi nhập viện vì biến chứng thai kỳ, bệnh mãn tính và không thể bỏ thai.
Hi vọng đổi thay
Theo một dự luật mới do đảng cánh tả Mặt trận Giải phóng Dân tộc Farabundo Marti đưa ra cuối năm 2017, phá thai sẽ được thực hiện trong trường hợp cưỡng hiếp khi nạn nhân còn nhỏ hoặc là nạn nhân buôn người, khi thai nhi không tồn tại được hoặc khi cần bảo toàn tính mạng cho người mẹ.
Bà Sara Garcia, một điều phối viên của “Công dân đòi phi hình sự hóa phá thai” nói: “Nếu dự luật được thông qua, phụ nữ có thể tới bệnh viện công và tiếp cận dịch vụ để bảo vệ sức khỏe. Nó trở thành một quyền của mọi phụ nữ, không chỉ với phụ nữ có tiền. Nó sẽ làm cho nhân quyền trở thành một quyền thực sự, chứ không phải là một đặc ân”.
Một số quan chức ở El Salvador đồng tình rằng đã đến lúc thay đổi. Trong một diễn đàn về sức khỏe bà mẹ và mang thai gần đây do Bộ Y tế tổ chức, Tiến sĩ Violeta Menjivar, Bộ trưởng Y tế El Salvador, nói: “Cấm phá thai hoàn toàn đang gây ra vấn đề sức khỏe với phụ nữ mang thai”.
Thay đổi luật sẽ đánh dấu một bước ngoặt với quyền phụ nữ ở El Salvador. Tuy nhiên, dự luật bị phản đối kịch liệt từ Giáo hội Công giáo El Salvador, các tổ chức và chính trị gia có quan điểm chống phá thai, trong đó có đảng cánh hữu đối lập Liên minh Cộng hòa Dân tộc.
Vấn đề phá thai và quyền sinh sản phụ nữ bị chính trị hóa nặng nề ở El Salvador và sự chia rẽ giữa hai phe rất sâu sắc. Các chính trị gia bị cáo buộc chỉ nghĩ về bầu cử vì họ biết vấn đề phá thai sẽ có ảnh hưởng lớn tới cách cử tri đi bỏ phiếu.
Dương Thùy (theo CNN)
