Trầm cảm – căn bệnh thời hiện đại
PNTĐ-Trầm cảm được coi là một “bệnh thời sự”, khi ngày càng có nhiều người mắc và tìm cách chữa trị bằng liệu pháp tâm lí. Nguyên nhân là do con người không vượt qua được áp lực cuộc sống.
Những cơn ác mộng
Tìm đến Bệnh viện Tâm thần Trung ương I (Thường Tín, Hà Nội), tận thấy nơi điều trị cho người mắc căn bệnh này mới thấu hiểu ở đó, phía sau mỗi thân phận là nhiều nỗi đau. Thầy thuốc ưu tú Tô Thanh Phương - một trong hai tiến sĩ đầu tiên của chuyên khoa tâm thần được lưu danh vào Văn Miếu - Quốc Tử Giám lật giở cho chúng tôi xem những cuốn bệnh án, mà nhiều người trong số họ, đã trở thành mong manh dễ vỡ khi gặp những biến cố không thuận lợi trong cuộc đời, rơi vào trầm cảm.
Gương mặt xinh xắn, làn da trắng ngần, Quỳnh Anh ngồi thu mình ở góc giường khoa Cấp tính nữ. Quỳnh Anh là cái tên mới do TS Tô Thanh Phương đặt với mong muốn giữ bí mật cuộc sống cho tương lai mai sau của những người mắc trầm cảm như em. Khi tiến sĩ Phương xuất hiện, Quỳnh Anh vùng dậy chạy lại ôm lấy ông: “Chú ơi, hãy cho con về nhà”.
 |
TS. Tô Thanh Phương (bên trái) động viên một nữ bệnh nhân đang điều trị chứng bệnh trầm cảm |
Giữa lúc bạn bè nhận ra cách sống bất bình thường, hoang mang chưa biết giải cứu em bằng cách nào thì họ choáng váng nhận tin: Quỳnh Anh dùng dao cứa cổ tay tự tử. Rất may hành động dại dột em thực hiện trong một ngày cuối tuần về quê, được bố mẹ phát hiện kịp thời. Quỳnh Anh nhập viện được xác định bị rối loạn tâm thần - một dạng trầm cảm nặng. Góp nhặt những câu chuyện qua mỗi lần Quỳnh Anh gắng gượng trò chuyện, tiến sĩ Phương cho rằng, nguyên cớ em không vượt qua những trở ngại trong cuộc sống là do bị một chàng sinh viên học trên một khóa chặn đường, đưa ra những lời xúc phạm lẫn dọa dẫm, khi em từ chối việc anh ta ngỏ lời yêu để dành thời gian cho việc học hành.
Số người mắc trầm cảm gia tăng
TS. Tô Thanh Phương, người bảo vệ thành công luận án tiến sĩ chuyên ngành trầm cảm cho biết: “Theo dự báo của Tổ chức Y tế thế giới, trầm cảm sẽ là nguyên nhân gây mất khả năng lao động đứng hàng thứ hai sau các bệnh tim mạch vào năm 2020”.
Ở Việt Nam theo một số chuyên gia, rối loạn trầm cảm chiếm từ 2,8 đến 6,5% dân số. Đa số bệnh nhân trầm cảm nặng phải vào viện điều trị thuộc lứa tuổi từ 18-44. Hậu quả mà căn bệnh này để lại hết sức nặng nề, đó là mất khả năng lao động, học tập và sáng tạo, nguy hiểm nhất là tỷ lệ người mắc tìm cách tự sát cao. Đã có nhiều giả thuyết về nguyên nhân phát sinh bệnh trầm cảm, nhưng cho đến nay giới y học vẫn chưa khẳng định được đâu là nguyên nhân chính. Song người ta phát hiện các yếu tố thuận lợi phát sinh bệnh trầm cảm, đó là bệnh xuất hiện sau các sự kiện phức tạp của cuộc sống như: học tập quá căng thẳng không có thời gian nghỉ ngơi, thi trượt, thất bại trong tình yêu, hoặc phải sống trong môi trường căng thẳng về tâm lý như bạo lực gia đình, bố mẹ ly hôn, không hề quan tâm đến tâm sự của con cái.
Ở một số bộ phận người trẻ tuổi có cuộc sống thiếu lành mạnh như: ngày đêm vùi đầu vào các trò chơi điện tử (game online), dùng chất kích thích, cũng là nguyên nhân phát bệnh trầm cảm. Ở những người đã trưởng thành hơn về mặt tâm lí như một số doanh nhân, công chức do đặt ra cho mình những nấc thang danh vọng quá cao, khi không đạt tới thì buồn chán, sinh bệnh trầm cảm…
Có thể tránh được trầm cảm nếu như người bệnh được điều trị kịp thời bằng liệu pháp tâm lí. Nhưng, theo TS. Tô Thanh Phương, nhiều trường hợp chỉ được đưa đến bệnh viện tâm thần điều trị sau khi đã được cứu sống ở khoa cấp cứu của một bệnh viện nào đó, do bệnh nhân bị trầm cảm nặng đã tìm đến cái chết. “Theo tôi, ở một số gia đình có suy nghĩ thiển cận, sợ mất danh dự nên khi có con cái bị sang chấn tâm lí đã không đưa đi khám, hoặc điều trị tại bệnh viện tâm thần. Đây là nguyên nhân hàng đầu khiến cho căn bệnh trầm cảm tăng cao và trở thành mạn tính, khiến người bệnh chữa không khỏi hoặc phải uống thuốc cả đời”, tiến sĩ Phương cho biết.
Trước thực trạng ấy, BS. Nguyễn Mạnh Hoàn - Bệnh viện Tâm thần Ban ngày Mai Hương đưa ra lời khuyên, các bậc cha mẹ cần rèn cho con từ khi còn còn bé về nhân cách, nhất là tính tự lập, tự chủ. Đừng bao bọc các cháu quá kĩ, để khi trưởng thành các cháu có đủ nghị lực để sống độc lập, tự mình chấp nhận và vượt qua thử thách một cách vững vàng. Thanh thiếu niên cần được giáo dục và rèn luyện tốt hơn về mặt tâm lí khi đứng trước các khó khăn của cuộc sống như: thất bại trong học tập, thi cử, không xin được việc làm, thua lỗ, nợ nần trong sản xuất, kinh doanh…
Chúng ta chẳng có cách nào khác là đứng dậy mà đi, không gục ngã về tinh thần trước nhịp sống ngày càng hối hả, khẩn trương, nhiều thử thách, có khi là những sức ép rất mạnh. Hãy sống, học tập và làm việc khoa học, hợp lí, lành mạnh để tránh căn bệnh trầm cảm.
Mạnh Hải
