70 năm “vườn ươm đặc biệt” những “hạt giống đỏ” miền Nam trên đất Bắc
(PNTĐ) - Năm 2024, tròn 70 năm hình thành hệ thống các trường học sinh miền Nam trên đất Bắc. Đã có hơn 32.000 con em cán bộ, bộ đội đồng bào miền Nam được đưa ra miền Bắc học tập, hình thành nên lứa học sinh miền Nam trên đất Bắc. Sự kiện này đã ghi một dấu son trong lịch sử cách mạng Việt Nam về tầm nhìn xa, trông rộng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Trung ương Đảng đối với chiến lược “trồng người”, chăm lo giáo dục, đào tạo nên một lớp người mới cho sự nghiệp cách mạng và tương lai đất nước.
Tầm nhìn sáng suốt của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh
TS Mai Liêm Trực, nguyên Thứ trưởng Thường trực Bộ Bưu chính Viễn thông (nay là Bộ Thông tin và Truyền thông) cho biết: Cách đây 70 năm, năm 1954, sau khi Hiệp định Geneva được ký kết, hòa bình được lập lại ở Việt Nam và Đông Dương, nhưng nước ta còn tạm thời bị chia cắt làm hai miền Nam - Bắc. Với tầm nhìn xa trông rộng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng đã dự cảm rằng công cuộc đấu tranh giành độc lập và thống nhất đất nước có thể còn lâu dài và gian khổ.
Vì vậy, cùng với việc chuyển bộ đội và cán bộ kháng chiến tập kết, cần phải đưa một số lượng không nhỏ thiếu nhi, học sinh là con em cán bộ chiến sĩ (CBCS) ra Bắc để chăm sóc, đào tạo, sau này trở thành lực lượng nòng cốt xây dựng lại miền Nam, tái thiết đất nước. Mặt khác, các CBCS cách mạng còn ở lại miền Nam cũng sẽ yên lòng chiến đấu khi biết rằng con em mình đang ở trong “vòng tay” của Bác Hồ và đồng bào miền Bắc, được chăm sóc chu đáo, được học hành bài bản.
Cuộc tập kết, chuyển quân lịch sử của cách mạng Việt Nam ở thế kỷ 20, để rồi từ đó những thế hệ học sinh miền Nam đầu tiên ra đời. Tất cả các thế hệ học sinh miền Nam được Bác Hồ, Đảng và Chính phủ đưa ra Bắc học tập bằng nhiều con đường khác nhau như tàu thủy, hay vượt Trường Sơn đều đã phát huy cao nhất truyền thống cách mạng của cha ông, có nhiều cống hiến cho đất nước.
Các thế hệ học sinh miền Nam luôn ghi nhớ những lời dặn dò của Bác Hồ là phải đoàn kết giữa học sinh các vùng miền, đoàn kết với thiếu nhi và đồng bào miền Bắc, phải luôn nỗ lực học tập, rèn luyện để trở thành người tốt, học đi đôi với hành. Các thầy cô giáo cũng đã đào tạo học sinh miền Nam toàn diện, trước hết là học làm người, rèn luyện nhân cách, đặc biệt là tính trung thực, lòng biết ơn, ý thức tập thể và sự dấn thân cho công việc chung.
Rất nhiều đồng chí đã anh dũng hy sinh khi tuổi đời còn rất trẻ. Họ mãi mãi là những tấm gương cho thế hệ trẻ cả nước, đặc biệt là cho học sinh miền Nam noi theo. Những học sinh miền Nam ở lại miền Bắc hoặc tốt nghiệp đại học ở nước ngoài về tiếp tục vào bộ đội, công an và các ngành thiết yếu, tham gia chống chiến tranh phá hoại miền Bắc và xây dựng hậu phương miền Bắc vững mạnh để chi viện cho miền Nam.
Khi đất nước bước vào thời kỳ đổi mới từ năm 1986, các thế hệ học sinh miền Nam tiếp tục nỗ lực, tận tụy và sáng tạo trong nhiệm vụ của mình, đóng góp tích cực vào công cuộc đổi mới đất nước. Nhiều đồng chí trở thành nhà khoa học, nhà giáo, văn nghệ sỹ nổi tiếng, nhiều doanh nhân thành đạt, các tướng lĩnh trong quân đội, công an... Đặc biệt, nhiều đồng chí trở thành lãnh đạo cao cấp của Đảng, Nhà nước; các bộ, ngành Trung ương và nhiều tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng từng đánh giá: “Đây là vườn ươm đặc biệt, ươm những hạt giống quý báu vào bậc nhất mà Bác Hồ, Đảng, Nhà nước và nhân dân miền Bắc đã dành cho miền Nam trong những ngày gian khó”.
Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương khẳng định, sự kiện CBCS, học sinh, thiếu nhi miền Nam tập kết ra Bắc năm 1954 trở thành dấu ấn sâu đậm trong lịch sử hào hùng của dân tộc, lắng đọng trong tâm khảm, trong trái tim của biết bao thế hệ người dân đất Việt Nam. Đây là biểu tượng sáng ngời của chân lý: Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một.
Là kết quả của đường lối phát huy tinh thần yêu nước, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, đoàn kết quốc tế trong điều kiện đất nước còn rất nhiều khó khăn, thử thách; là biểu tượng sinh động về chủ nghĩa anh hùng cách mạng, về tình đồng chí yêu thương đùm bọc giúp đỡ lẫn nhau, sẵn sàng chia sẻ mọi khó khăn, gian khổ, hy sinh; là minh chứng về niềm tin tưởng tuyệt đối của đồng bào miền Nam đối với Bác Hồ, với Đảng, với Nhà nước khi trao những đứa con còn thơ bé cho sự nghiệp cách mạng vinh quang của Đảng.
Đội ngũ học sinh miền Nam đã trưởng thành vượt bậc
Điều đáng nói và rất tự hào với các thế hệ học sinh miền Nam là được sự chăm sóc của Bác Hồ, các ban, ngành của Trung ương Đảng, Chính phủ, lãnh đạo và nhân dân các địa phương miền Bắc, được sự nuôi dạy tận tình của các thầy, cô giáo, cán bộ, nhân viên các trường, sự nỗ lực học tập, tu dưỡng, rèn luyện bản thân, đội ngũ học sinh miền Nam đã trưởng thành vượt bậc. Cùng với cương vị cao ở các ban, ngành, đoàn thể ở các địa phương, từ Đại hội V đến Đại hội XIII của Đảng, đội ngũ gần 23.000 học sinh miền Nam đã có 25 người tham gia Ban Chấp hành Trung ương Đảng.
Đặc biệt, lớp tập kết 1954-1955 có các đồng chí Phan Văn Khải, Trương Quang Được, Nguyễn Khoa Điềm không chỉ được bầu vào Trung ương, còn được cử vào Bộ Chính trị. Đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, ngày tập kết ra Bắc thuộc lớp trẻ nhất, còn bế trên tay, sau này cũng vào Trung ương, tham gia Bộ Chính trị. Tiếp nối các lớp đàn anh, thế hệ “Vượt Trường Sơn ra Bắc học” cũng làm rạng rỡ truyền thống Học sinh miền Nam. Trong đó, các đồng chí Trương Hòa Bình, Nguyễn Hòa Bình là Ủy viên Bộ Chính trị.
Nhìn lại quá trình trưởng thành của các thế hệ, từ những chiến sĩ cầm súng, đến các cương vị đứng đầu ở các ban, ngành Trung ương, địa phương, lãnh đạo chủ chốt của Đảng, Nhà nước, 70 năm qua, học sinh miền Nam vẫn giữ trọn lời thề với Bác Hồ, với Đảng, nhân dân: Tuyệt đối trung thành, xả thân vì sự nghiệp cách mạng.
Câu chuyện về cuộc đời của Anh hùng Lao động Lê Văn Kiểm và bà Trần Cẩm Nhung là một bài học làm người bổ ích cho lớp trẻ hôm nay, đặc biệt là các doanh nghiệp trẻ trên con đường lập nghiệp.
Ông Lê Văn Kiểm (thôn Vĩ Dạ, TP Huế), mới 4 tuổi cha đã anh dũng hy sinh. Năm 1954, ông Kiểm may mắn là một trong hơn 32.000 con em cán bộ miền Nam được Đảng, Nhà nước đưa ra học tập tại đất Bắc. Hồi đó, ông chưa tròn 9 tuổi.
Năm 1964, ông Lê Văn Kiểm trúng tuyển vào Trường Đại học Thủy Lợi. Học được một năm, ông hăng hái tham gia quân đội. Đang học tập, bồi dưỡng sức khỏe tại sân bay Bạch Mai để sang Liên Xô học quân sự thì cấp trên yêu cầu ông trở lại Trường Đại học Thủy lợi tiếp tục học tập vì là con duy nhất của liệt sĩ. Năm 1969, khi tốt nghiệp đại học, ông gặp và đem lòng yêu mến cô sinh viên Đại học Tổng hợp khoa Hóa Trần Cẩm Nhung, cũng là một học sinh miền Nam theo gia đình tập kết ra Bắc học tập. Hai ông bà đã có một đám cưới giản dị mà ấm cúng vào ngày 30/4/1970. Vài tháng sau, với lòng yêu nước, khao khát cống hiến sức trẻ và noi gương thế hệ cha ông, một lần nữa, Lê Văn Kiểm chích máu viết đơn tình nguyện nhập ngũ.
Năm 1973, ông xung phong vào chiến trường miền Nam. Lội bộ vượt Trường Sơn, qua Nam Lào, Campuchia, vào Tây Ninh, Bình Phước nếm trải những trận sốt rét ác tính, vượt qua nhiều gian khổ, hiểm nguy.
Chuẩn bị chiến dịch Hồ Chí Minh, ông được điều về Ban Giao thông công chánh của Trung ương Cục, làm nhiệm vụ khảo sát, vạch tuyến để bộ đội chủ lực từ Tây Ninh tiến nhanh về cắt đứt lộ 4 (nay là Quốc lộ 1), chặn quân địch tiếp viện từ các tỉnh miền Tây lên Sài Gòn.
Ngày 27/4/1975, ông tham gia Đoàn tiếp quản thành phố Sài Gòn. Tối 29/4/1975, ông cùng đoàn của Trung ương Cục ém tại cánh rừng cao su huyện Củ Chi, áp sát Sài Gòn. Đến 14 giờ ngày 30/4/1975 lịch sử, ông cùng các đồng đội tiếp quản khu nhà 94 Công Lý, Quận 1 (nay là Nam Kỳ Khởi Nghĩa) và làm nhiệm vụ Quân quản Thành phố Sài Gòn - Gia Định.
Đất nước thống nhất, ông Lê Văn Kiểm tham gia Ủy ban Quân quản và vợ ông chuyển vào Sài Gòn, công tác tại Chi nhánh Công ty XNK Tạp phẩm Việt Nam. Năm 1986, khi Đảng và Nhà nước khởi xướng công cuộc đổi mới, vợ chồng ông thành lập Công ty TNHH Huy Hoàng, sau chuyển thành Công ty Cổ phần May và Xây dựng Huy Hoàng. Ngày ấy đảng viên không được làm kinh tế. Nhưng đất nước còn nghèo, dù vẫn một lòng tin yêu Đảng song ông đành xin ra khỏi Đảng để quyết chí trên mặt trận mới.
Ông bà tập trung đầu tư dây chuyền, thiết bị đồng bộ và tiên tiến nhất được nhập từ Nhật Bản và Italia, tạo nên doanh nghiệp sản xuất hàng may mặc có quy mô lớn và hiện đại nhất nước ta lúc ấy. Sẵn kinh nghiệm nhiều năm làm xuất khẩu của Bộ Ngoại Thương, bà bàn với chồng xuất khẩu hàng. Thế là công ty của họ trở thành doanh nghiệp Việt Nam đầu tiên xuất hàng may mặc sang thị trường Mỹ. Năm 1990, công ty mở rộng sang lĩnh vực xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông vận tải, xây dựng nhà cửa, triển khai hàng chục dự án - có dự án vốn đầu tư hàng chục triệu USD.
Đến nay, mọi người vẫn nhớ đến điểm nóng giải quyết nạn kẹt xe trầm trọng tại nút giao thông Hàng Xanh - cửa ngõ vào TP Hồ Chí Minh. Kỹ sư Lê Văn Kiểm đã mạnh dạn nhận công trình này, đúng dịp kỷ niệm 20 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, công trình hoàn thành với chất lượng tốt, hiệu quả cao, sử dụng hơn 25 năm mà không cần phải tu sửa.
Vì yêu thích môn “thể thao quý tộc”, năm 1999, ông tham gia đội tuyển Golf quốc gia dự Sea Games 19 tại Brunei nên nảy ý định làm sân golf. Ý định của ông chuyển thành quyết tâm của bà. Ông bà nghiên cứu quy hoạch, trồng cây, đào hồ… và trực tiếp cùng công nhân quần quật làm việc ngoài sân golf, bất kể nắng, mưa. Đây là sân golf đầu tiên của Việt Nam hoàn toàn do ông bà tự quy hoạch, thiết kế, lập kế hoạch thi công xây dựng và tự quản lý điều hành đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Lao động sáng tạo, hình thành những sản phẩm có giá trị cao, đúng đẳng cấp doanh nhân thành đạt, vợ chồng Anh hùng Lao động Lê Văn Kiểm - Trần Cẩm Nhung đã thực hiện tâm nguyện tốt đẹp của mình là giúp đỡ cộng đồng, thực hiện các hoạt động thiện nguyện, chia sẻ khó khăn với những mảnh đời bất hạnh, tri ân đồng đội và những người có công với đất nước. Số tiền mà ông bà dành cho công tác từ thiện xã hội ở trong và ngoài nước, tri ân đồng đội, đồng bào, đóng góp vào sự nghiệp củng cố quốc phòng - an ninh của đất nước trong hơn 10 năm qua trên 2.000 tỷ đồng.
Vinh dự, tự hào cho Hội Cựu chiến binh Việt Nam, ngày 28/11/2020, tại buổi lễ tuyên dương “Những tấm gương sáng thầm lặng vì cộng đồng”, Anh hùng Lao động Lê Văn Kiểm lần thứ hai được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới (lần thứ nhất năm 2008). Và điều đặc biệt là tại buổi lễ trang trọng này, đôi vợ chồng Lê Văn Kiểm - Trần Cẩm Nhung cùng bước lên vị trí danh dự để nhận danh hiệu cao quý: Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới. Đây là một kỷ lục chưa từng có trong lịch sử phong trào thi đua yêu nước của Việt Nam - vợ chồng cùng nhận danh hiệu Anh hùng Lao động trong một ngày. n
