Chung tay bảo vệ, tái tạo nguồn lợi thủy sản - nguồn tài nguyên quý
(PNTĐ) - Chiều 5/9, Chi cục Chăn nuôi, Thủy sản và Thú y Hà Nội, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội tổ chức Hội nghị Công tác bảo vệ, tái tạo nguồn lợi thủy sản trên địa bàn TP Hà Nội năm 2025.
Nguồn tài nguyên quý giá, phục vụ phát triển thủy sản, gắn với văn hóa, du lịch
Hội nghị diễn ra trong 2 ngày 5 và 6/9 tại xã Hương Sơn, với sự tham gia của đại diện lãnh đạo Cục Thủy sản và Kiểm ngư, Viện Kinh tế - Quy hoạch; cơ quan quản lý chuyên ngành thủy sản các tỉnh Hưng Yên, Ninh Bình, Phú Thọ, Hải Phòng; tổ chức phi chính phủ IMC (Indo-Myanmar Conservation - là một tổ chức từ thiện của Anh, chuyên hoạt động bảo tồn đa dạng sinh học tại khu vực Đông Dương - Miến Điện); cùng đơn vị cung cấp giống cá phục vụ công tác thả cá tái tạo nguồn lợi thủy sản.
Thảo luận tại hội nghị, các đại biểu đã trình bày kết quả thực hiện công tác bảo vệ, tái tạo nguồn lợi thủy sản trong thời gian qua.
Phát biểu tại hội nghị, bà Hoàng Thị Nhiên - Phó Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi, Thủy sản và Thú y Hà Nội (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) nhấn mạnh: Công tác bảo vệ, tái tạo và phát triển nguồn lợi thủy sản là một trong những nhiệm vụ quan trọng thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành thủy sản. Toàn thành phố có khoảng 30.840ha mặt nước ao, hồ ruộng trũng và nhiều các sông lớn chảy qua như: Hồng, Đà, Đuống, Tích, Bùi…, có tiềm năng trồng thủy sản. Hà Nội có nhiều hồ diện tích lớn, như: Hồ Suối Hai (1.000ha), hồ Đồng Mô (1.400ha), hồ Quan Sơn (782ha)... có chức năng điều tiết nước sản xuất nông nghiệp và bảo tồn đa dạng sinh học. Đây là nguồn tài nguyên quý giá, vừa phục vụ phát triển thủy sản, vừa gắn với văn hóa, du lịch.
Trong các năm 2024, 2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đã tham mưu UBND thành phố Hà Nội những kế hoạch then chốt trong hoạt động bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Trọng tâm là tập trung công tác tuyên truyền phổ biến về bảo vệ, tái tạo nguồn lợi thủy sản, bảo vệ môi trường nước; nghiêm cấm xả thải trực tiếp chất thải, nước thải, chất độc xuống sông, hồ, vùng nước tự nhiên; phối hợp với chính quyền các địa phương quản lý công tác sử dụng công cụ xung điện, kích điện, ngư cụ cấm để khai thác tận diệt thủy sản; thành lập và vận hành các tổ chức cộng đồng trong thực hiện đồng quản lý trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản; tổ chức thả cá giống ra hệ thống sông suối để tái tạo phát triển nguồn lợi thủy sản tự nhiên, nhất là các đối tượng thủy sản quý hiếm, có nguy cơ bị tuyệt chủng.
Đặc biệt ngày 11/4/2025 UBND TP Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 96/KH-UBND về Thực hiện quản lý khu bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản trên địa bàn thành phố đến năm 2030, xác định 6 khu bảo vệ nguồn lợi thủy sản trên địa bàn thành phố, tập trung tại các hồ: Suối Hai, Đồng Mô, Xuân Khanh và các vùng nước thuộc địa phận sông Hồng.
Tuy nhiên, những năm gần đây, tình trạng khai thác tận diệt bằng xung điện, chất nổ và ô nhiễm nguồn nước đã làm thu hẹp môi trường sống, khiến nhiều loài cá suy giảm nghiêm trọng.
Nhóm nguồn lợi thuỷ sản có trữ lượng, sản lượng khai thác tự nhiên cao đang ngày một suy giảm. Một số loài ngoài tự nhiên đang có nguy cơ tuyệt chủng cao như: Cá chày đất, cá măng nước ngọt, cá mòi cờ hoa, cá bỗng, cá chiên… Nhiều loài ngoài tự nhiên đang suy giảm mạnh về số lượng cũng như sản lượng như: Cá chép, cá chày mắt đỏ, trắm đen, cá trê đồng, chạch bùn, lươn, cá rô đồng, cá diếc,… Sản lượng khai thác cá của Hà Nội đang giảm dần. Năm 2022, tổng sản lượng khai thác cá đạt 1.700 tấn, năm 2023 đạt 1.685 tấn, năm 2024 đạt 1.675 tấn.
Bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản đạt hiệu quả cao
Để công tác bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản đạt hiệu quả cao, năm 2025, Hà Nội đã tổ chức hàng loạt hoạt động thả cá quy mô lớn trên nhiều tuyến sông, hồ quan trọng, góp phần bảo vệ hệ sinh thái, khôi phục nguồn lợi đang suy giảm.
Toàn thành phố đã thả 67.000 con giống cá lăng chấm, chép V1, trắm đen, ngạnh. Việc thả đúng loài, đúng thời điểm, đúng mật độ giúp cá nhanh chóng thích nghi, sinh trưởng, đồng thời góp phần đa dạng hóa quần thể thủy sinh. Đáng chú ý, các loài cá quý hiếm như cá lăng chấm, trắm đen được thả nhiều nhằm nỗ lực khôi phục giống loài đang đứng trước nguy cơ suy giảm.
Là xã bán sơn địa chuyển tiếp giữa vùng đồng bằng Bắc Bộ và vùng núi Tây Bắc, Phó Trưởng phòng Kinh tế xã Hương Sơn (Hà Nội) Nguyễn Thị Hương Giang cho biết: Xã có diện tích tự nhiên 69,11km², địa hình đa dạng, kết hợp giữa đồng bằng, đồi núi cùng hệ thống hang động, sông suối phong phú. Xã rất chú trọng công tác bảo vệ môi trường, tái tạo và phát triển nuôi trồng thủy sản, xã tổ chức rà soát, xây dựng kế hoạch chuyển đổi, mở rộng diện tích ruộng trũng cấy lúa kém hiệu quả sang các mô hình chuyên nuôi cá, hoặc cá - lúa kết hợp, nuôi trồng thủy sản và trồng sen ở vùng đồng trũng và đạt được hiệu quả tích cực; cơ cấu kinh tế ngành nông, lâm, thuỷ sản chiếm 27%, trong đó, ngành thủy sản chiếm 6% trên tổng giá trị sản phẩm của xã.
Với hơn 54km đường bờ biển, hệ thống sông ngòi trải dài và dày đặc, tỉnh Hưng Yên Phó Chi cục trưởng Chi cục Biển và Thủy sản tỉnh Hưng Yên Nguyễn Quang Hùng cho biết: Sản lượng, giá trị khai thác và nuôi trồng thủy sản của tỉnh tăng trưởng hằng năm đạt từ 8-10%/năm. 6 tháng đầu năm 2025, Chi cục đã phối hợp với Giáo hội phật giáo Việt Nam tỉnh Hưng Yên thả 4 đợt phóng sinh gồm hơn 306.000 con cá giống chép V1, trắm cỏ, rô đồng, trắm đen...; thả ra thủy vực nước mặn tự nhiên 612.900 con cá vược, tôm sú.
Chi cục Biển và Thủy sản tỉnh Hưng Yên thường xuyên kiểm tra, nắm bắt tình hình đánh bắt, khai thác của người dân ở các vùng trọng điểm; phối hợp với chính quyền địa phương thực hiện kiểm tra, ngăn chặn các trường hợp đánh bắt, khai thác thủy sản trên sông trong thời gian từ ngày 1/3 đến 31/5 hằng năm (mùa sinh sản của cá), nhằm bảo vệ đường di cư, bãi đẻ trứng của cá; tổ chức tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật kết hợp tuyên truyền, phổ biến pháp luật về thủy sản; tổ chức cho các hộ ký cam kết thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về đánh bắt thủy hải sản. Trong đó, đã có 738 chủ tàu và 142 hộ hành nghề đánh bắt thủy sản ký cam kết.
Phó Trưởng phòng Bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản (Cục Thủy sản và Kiểm ngư - Bộ Nông nghiệp và Môi trường) Lê Hữu Tuấn Anh cho biết: Thành phố Hải Phòng có vùng đặc quyền kinh tế trên biển khoảng 4.000km², tài nguyên biển gần 1.000 loài tôm, cua bể, đồi mồi, sò huyết, cá heo, ngọc trai, tu hài, bào ngư…; có nhiều bãi cá lớn như bãi cá quanh đảo Bạch Long Vỹ rộng hơn 10.000 hải lý vuông, trữ lượng cao và ổn định; có hệ thống sông ngòi dày đặc, tạo thuận lợi cho sinh sản, sinh trưởng và phát triển của nhiều loài thủy sản đặc hữu và có giá trị kinh tế.
Theo Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản, Chăn nuôi và Thú y thành phố Hải Phòng Vũ Thị Kim Hoa, thành phố đã thả một triệu con giống nước mặn bản địa, đặc hữu, như: Cá song, vược, tôm sú, tôm rảo xuống vùng biển Cát Bà, trong đó có 915.000 con giống từ nguồn xã hội hóa, còn lại là từ ngân sách. Đồng thời, duy trì 2 khu bảo tồn biển cấp quốc gia tại đặc khu Bạch Long Vĩ diện tích 27.000ha và đặc khu Cát Hải 8.000ha.
Để nâng tầm hoạt động bảo vệ, tái tạo nguồn lợi thủy sản, Hà Nội và các địa phương xác định những giải pháp thiết thực. Trong đó có mở rộng mô hình đồng quản lý, giao quyền quản lý mặt nước cho cộng đồng, phát huy trách nhiệm người dân; tập trung thả loài quý hiếm, ưu tiên các loài nguy cấp, bổ sung vào hệ sinh thái tự nhiên; huy động nguồn lực xã hội hóa từ các doanh nghiệp, tổ chức xã hội…
Để hoạt động bảo vệ, tái tạo và phát triển nguồn lợi thủy sản đạt hiệu quả lâu dài, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi, Thủy sản và Thú y Hà Nội Nguyễn Đình Đảng cho rằng: Cần có sự phối hợp trong giám sát và ngăn chặn các hành vi đánh bắt cá trái phép; đẩy mạnh kiểm tra, xử lý vi phạm, tăng cường tuần tra tại các tuyến sông; tập trung thả loài quý hiếm, ưu tiên các loài nguy cấp, bổ sung vào hệ sinh thái tự nhiên; huy động nguồn lực xã hội hóa từ doanh nghiệp tới các tổ chức xã hội cùng chung tay hỗ trợ nguồn giống, kinh phí; thực hiện gắn kết với du lịch, văn hóa, biến hoạt động thả cá thành sự kiện cộng đồng, kết hợp với lễ hội, du lịch sinh thái để lan tỏa sâu rộng; mở rộng mô hình đồng quản lý, giao quyền quản lý mặt nước cho cộng đồng, phát huy trách nhiệm người dân.
Đồng thời, cần có sự phối hợp giữa lực lượng chức năng và cộng đồng, để trở thành “lá chắn” bảo vệ, duy trì sự phong phú của môi trường thủy sinh.
Thực hiện chỉ đạo của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, Chi cục Chăn nuôi, Thủy sản và Thú y Hà Nội đã phối hợp, kiểm tra, kiểm soát tình trạng sử dụng ngư cụ cấm, xung điện, công cụ kích điện, chất độc và chất nổ để khai thác thủy sản. Từ đầu năm đến nay, trong 10 đợt kiểm tra trên địa bàn thành phố, đã phát hiện 4 trường hợp sử dụng kích điện khai thác cá, xử phạt vi phạm 16 triệu đồng.
Chi cục cũng tập trung thực hiện tốt công tác tuyên truyền, tập huấn về bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản, các quy định của pháp luật về bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản; hướng dẫn thả cá phóng sinh, một số lưu ý khi thả cá... tại các địa phương có sông, hồ lớn về công tác trên địa bàn thành phố.
Nhờ đó, công tác bảo vệ, phát triển nguồn lợi thủy sản đã và đang có hiệu quả rõ rệt, ý thức người dân tăng lên, nhiều địa phương chủ động phối hợp kiểm tra, cam kết không khai thác thủy sản bằng xung điện hay hóa chất. Hà Nội thành lập được 3 tổ chức cộng đồng về thực hiện đồng quản lý trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản ở xã Cổ Đô và Bất Bạt. Các tổ chức cộng đồng hoạt động hiệu quả, từng bước phát huy vai trò đồng quản lý.
Trong khuôn khổ sự kiện, sáng mai (6/9) các đại biểu sẽ thực hiện lễ thả cá tái tạo nguồn lợi thủy sản tại đền Trình, khu Sao Xa, bến đò Yến Vỹ - xã Hương Sơn.
