Đường sắt đô thị - “chìa khóa” mở ra không gian phát triển bền vững cho Thủ đô
(PNTĐ) - Chủ tịch UBND Thành phố Trần Sỹ Thanh cho rằng, mục tiêu phát triển mạng lưới đường sắt đô thị là tổng thể nhưng biện pháp phải linh hoạt và khoa học. Cần phải cập nhật, sửa đổi, hoàn chỉnh quy hoạch ngay trong năm 2026. Việc xác định, phát triển các khu vực TOD phải gắn với chỉnh trang, quy hoạch đô thị. Từ quy hoạch đến thiết kế phải hết sức chi tiết. Ngoài ra, đối với đề xuất thuê các đơn vị tư vấn cho công tác lập quy hoạch, quản lý tài chính và triển khai các dự án, phải lựa chọn được các chuyên gia tư vấn cả trong nước và quốc tế có uy tín nhất, đủ năng lực và sát thực với điều kiện Việt Nam nhất.
Tháo gỡ khó khăn nhằm đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng
Ngày 30/10, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh - Trưởng ban Ban Chỉ đạo các dự án đường sắt trên địa bàn thành phố Hà Nội đã chủ trì phiên họp lần thứ Nhất của Ban Chỉ đạo.
Cùng dự có Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Dương Đức Tuấn - Phó Trưởng Ban Chỉ đạo; cùng các thành viên Ban Chỉ đạo (thành lập theo Quyết định số 5237/QĐ-UBND ngày 20/10/2025 của UBND Thành phố Hà Nội).
Báo cáo tại phiên họp, Trưởng Ban quản lý đường sắt đô thị Hà Nội (MRB) Nguyễn Cao Minh cho biết, thực hiện nhiệm vụ của UBND Thành phố giao, MRB đã tham mưu trình Thành phố dự thảo Quyết định ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của Ban Chỉ đạo.
Về tình hình triển khai thực hiện các dự án đường sắt đô thị, Hà Nội đặt mục tiêu đến năm 2030 hoàn thành thi công xây dựng 96,8km; đến năm 2035 hoàn thành đầu tư xây dựng 301km; đến năm 2045 hoàn thành đầu tư xây dựng 200,7km.
Đến nay, tuyến 3.1 (đoạn Nhổn - ga Hà Nội) đã hoàn thành đoạn trên cao dài 8,5km. MRB đang triển khai thi công đoạn ngầm theo kế hoạch, dự kiến hoàn thành công tác khoan hầm trong quý I/2026 và bắt đầu triển khai công tác lắp đặt thiết bị.
Với tuyến 2.1 (đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo), UBND Thành phố Hà Nội đã tổ chức khởi công dự án vào ngày 9/10/2025; ban hành quyết định phê duyệt phương án tuyến công trình, vị trí công trình theo tuyến và phê duyệt Đồ án điều chỉnh tổng thể Quy hoạch chi tiết khu Depot Xuân Đỉnh, tỷ lệ 1/500. Phía Ban cũng đang khẩn trương phối hợp với UBND các phường, xã, đơn vị liên quan tháo gỡ khó khăn nhằm đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng.
Cùng với đó, MRB đang tích cực hoàn chỉnh các thủ tục chuẩn bị Dự án đầu tư xây dựng đường sắt đô thị thành phố Hà Nội, tuyến số 5, Văn Cao - Ngọc Khánh - Láng - Hòa Lạc để khởi công dự án cuối năm 2025 theo chỉ đạo của UBND Thành phố…
“Ngoài ra, các dự án đường sắt đô thị khác theo quy hoạch cũng đang được thực hiện công tác chuẩn bị đầu tư” - Trưởng ban MRB báo cáo.
Tạo chuyển biến rõ nét trong công tác chỉ đạo, điều hành và triển khai các dự án trọng điểm
Tại phiên họp, các thành viên Ban Chỉ đạo cũng đã tập trung thảo luận, cho ý kiến về các nội dung nêu trên đồng thời cho rằng đây là những vấn đề quan trọng, có ý nghĩa định hướng cho toàn bộ hoạt động của Ban Chỉ đạo trong thời gian tới, góp phần tạo chuyển biến rõ nét trong công tác chỉ đạo, điều hành và triển khai các dự án trọng điểm của thành phố Hà Nội.
Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Dương Đức Tuấn - Phó Trưởng Ban Chỉ đạo đề nghị sớm nghiên cứu điều chỉnh Quy hoạch tổng thể Giao thông vận tải Thủ đô để chuẩn hoá hạ tầng kỹ thuật mạng lưới đường sắt đô thị, trong đó cần đặc biệt chú trọng phát triển không gian ngầm hướng tới đa mục tiêu; quy hoạch chi tiết từng tuyến, xác định cụ thể tuyến nào có TOD (phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng), khu vực TOD ở vị trí nào để xây dựng danh mục kêu gọi đầu tư. Công tác giải phóng mặt bằng các dự án nên triển khai tổng thể, đồng loạt. Nếu kiểm soát được khâu này sẽ tiết kiệm rất nhiều chi phí đầu tư. Cùng với đó đa dạng các nguồn vốn, loại hình đầu tư…
Phát biểu chỉ đạo tại phiên họp, Chủ tịch UBND Thành phố Trần Sỹ Thanh nhấn mạnh, Hà Nội là đô thị đặc biệt, trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, đồng thời là hạt nhân của Vùng Thủ đô. Trong quá trình phát triển, hệ thống giao thông, đặc biệt là giao thông công cộng khối lượng lớn có vai trò then chốt trong việc giải quyết căn cơ bài toán ùn tắc, giảm phát thải khí nhà kính, đồng thời định hình không gian đô thị và nâng cao chất lượng sống của người dân.
Phát triển đường sắt đô thị không chỉ là câu chuyện của giao thông, mà là “chìa khóa” cho sự phát triển đô thị bền vững, là động lực để tái cấu trúc không gian đô thị theo định hướng TOD. Đây cũng là hướng đi phù hợp với xu thế toàn cầu, với cam kết Net-zero vào năm 2050 mà Việt Nam và Hà Nội đang nỗ lực thực hiện.
Trong những năm qua, Thành phố đã nỗ lực triển khai các dự án đường sắt đô thị. Tuyến đường sắt đô thị số 3, đoạn Nhổn - ga Hà Nội đã khai thác đoạn trên cao; các tuyến khác như tuyến số 2, số 3.2, số 5, số 6... đang được khẩn trương chuẩn bị đầu tư. Tuy nhiên, quá trình triển khai còn chậm, gặp nhiều khó khăn trong công tác huy động vốn, giải phóng mặt bằng, cũng như phối hợp liên ngành.
"Việc thành lập Ban Chỉ đạo chính là bước đi cần thiết để tăng cường sự lãnh đạo thống nhất, điều phối đồng bộ và tháo gỡ những vướng mắc trong quá trình thực hiện. Ban Chỉ đạo sẽ là đầu mối quan trọng giúp thành phố phát huy tối đa nguồn lực, phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành Trung ương, bảo đảm các dự án được triển khai đúng tiến độ, đúng mục tiêu và đạt hiệu quả cao” - Chủ tịch UBND Thành phố Trần Sỹ Thanh nhấn mạnh.
Ghi nhận ý kiến các thành viên Ban Chỉ đạo, Chủ tịch UBND thành phố Trần Sỹ Thanh cho rằng, mục tiêu phát triển mạng lưới đường sắt đô thị là tổng thể nhưng biện pháp phải linh hoạt và khoa học. Cần phải cập nhật, sửa đổi, hoàn chỉnh quy hoạch ngay trong năm 2026. Việc xác định, phát triển các khu vực TOD phải gắn với chỉnh trang, quy hoạch đô thị. Từ quy hoạch đến thiết kế phải hết sức chi tiết.
"Ngoài ra, đối với đề xuất thuê các đơn vị tư vấn cho công tác lập quy hoạch, quản lý tài chính và triển khai các dự án, phải lựa chọn được các chuyên gia tư vấn cả trong nước và quốc tế có uy tín nhất, đủ năng lực và sát thực với điều kiện Việt Nam nhất" - Chủ tịch UBND Thành phố lưu ý.
