Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật:
Gỡ những “điểm nghẽn” do quy định của pháp luật kìm hãm, cản trở, gây ách tắc phát triển kinh tế - xã hội
(PNTĐ) - Chiều 20/6, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật.
Trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật, Chính phủ đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, tuy nhiên, chỉ giới hạn trong phạm vi thuộc thẩm quyền của Chính phủ, đối với các vướng mắc do quy định của luật, nghị quyết, pháp lệnh, thì vẫn phải trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội theo quy định nên nhiều trường hợp còn chậm, chưa kịp thời.
Việc xây dựng, trình Quốc hội ban hành Nghị quyết về cơ chế xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật là rất cần thiết để kịp thời tháo gỡ những “điểm nghẽn” do quy định của pháp luật kìm hãm, cản trở, gây ách tắc phát triển kinh tế - xã hội.
Dự thảo Nghị quyết quy định về tiêu chí xác định, nguyên tắc, phương án, quy trình và trách nhiệm trong xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật. Dự thảo Nghị quyết được bố cục thành 7 điều.
Về tiêu chí xác định khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật, Điều 2 dự thảo Nghị quyết quy định 3 tiêu chí.
Thứ nhất, quy định mâu thuẫn, chồng chéo trong cùng một văn bản quy phạm pháp luật hoặc giữa các văn bản quy phạm pháp luật.
Thứ hai, quy định của văn bản quy phạm pháp luật không rõ ràng, không hợp lý, không khả thi, gây khó khăn trong áp dụng, thực hiện pháp luật.
Thứ ba, quy định của văn bản quy phạm pháp luật tạo gánh nặng chi phí tuân thủ; hạn chế việc đổi mới, sáng tạo, phát triển mô hình kinh doanh mới, khơi thông nguồn lực, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, hội nhập quốc tế.
Về nguyên tắc xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật, Điều 3 dự thảo Nghị quyết quy định 5 nguyên tắc khi xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật, định hướng cho quá trình sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành văn bản quy phạm pháp luật để xử lý khó khăn, vướng mắc, bảo đảm chặt chẽ, tránh tùy tiện trong thực thi.
Điều 4 dự thảo Nghị quyết quy định 2 phương án. Một là, giải thích hoặc hướng dẫn áp dụng văn bản quy phạm pháp luật theo quy định tại Điều 60, 61 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Hai là, ban hành văn bản quy phạm pháp luật để điều chỉnh hoặc sửa đổi, bổ sung các quy định hiện hành.
Trình bày Báo cáo thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, Ủy ban tán thành với sự cần thiết ban hành Nghị quyết với cơ sở chính trị, pháp lý, thực tiễn như nêu trong Tờ trình của Chính phủ; đồng thời, đánh giá cao sự nỗ lực, khẩn trương của cơ quan chủ trì soạn thảo trong chuẩn bị hồ sơ dự án Nghị quyết; tán thành trình tự xây dựng, ban hành Nghị quyết như đề xuất của Chính phủ; hồ sơ dự án bảo đảm đầy đủ, đúng quy định.
Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cơ bản nhất trí với phạm vi điều chỉnh của Nghị quyết như đề xuất của Chính phủ. Theo đó, dự thảo Nghị quyết này quy định về tiêu chí xác định, nguyên tắc, phương án, quy trình và trách nhiệm trong xử lý các khó khăn, vướng mắc có nguyên nhân do quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, để bảo đảm chặt chẽ, đề nghị xác định rõ một số nội dung quan trọng, mang tính nền tảng, các nguyên tắc hiến định liên quan đến tổ chức, hoạt động của bộ máy nhà nước, các quy định về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, tội phạm và hình phạt, tố tụng tư pháp..., sẽ không áp dụng Nghị quyết này. Đồng thời, ưu tiên giải pháp sửa đổi luật, nghị quyết để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, nhất là đối với các dự án luật, nghị quyết thuộc Chương trình lập pháp năm 2025 - 2026.
Ngoài ra, khi Quốc hội ban hành Nghị quyết này, đề nghị rà soát, chỉnh lý các quy định về cơ chế đặc biệt xử lý khó khăn, vướng mắc trong một số dự thảo luật trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ Chín này để bảo đảm thống nhất với quy định của Nghị quyết.
Ủy ban cũng tán thành giao Chính phủ ban hành Nghị quyết quy phạm pháp luật để điều chỉnh một số quy định có liên quan tại luật, nghị quyết của Quốc hội do Chính phủ trình, nhằm kịp thời tháo gỡ ngay những “điểm nghẽn”, tương tự như cơ chế xử lý đặc thù đã được quy định trong một số luật, nghị quyết của Quốc hội.
Tuy nhiên, đề nghị nghiên cứu bổ sung điều kiện đối với nội dung Hiến pháp quy định phải được điều chỉnh bằng luật, thì trước khi Chính phủ ban hành văn bản xử lý cần báo cáo xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
