“Nóng” chất vấn về thị trường chứng khoán và trái phiếu doanh nghiệp
(PNTĐ) - Các đại biểu Quốc hội và cử tri mong muốn Bộ Tài chính có các giải pháp để các thị trường vốn, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp phát triển ổn định, bền vững trong thời gian tới.
Ngày 8/6, tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn của kỳ họp thứ 3 về nhóm vấn đề liên quan đến tài chính, nhiều đại biểu đề cập đến những bất cập, tồn tại trên thời gian qua, đặc biệt là tình trạng thao túng, làm giả, đưa thông tin xuyên tạc, thiếu kiểm chứng, không chính xác ảnh hưởng đến thị trường.
Thanh tra các công ty chứng khoán, chuyển cơ quan điều tra 34 vụ, phạt hành chính 568 vụ
Đại biểu Nguyễn Danh Tú - tỉnh Kiên Giang đặt câu hỏi: Trách nhiệm của Bộ trưởng trước tình trạng thiếu lành mạnh thị trường chứng khoán? Còn đại biểu Trần Văn Lâm - tỉnh Bắc Giang cho biết: Thị trường chứng khoán đang phát triển nhưng cũng có những chiêu trò thao túng, đầu cơ, làm giảm hiệu quả sử dụng vốn của nền kinh tế. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng đánh giá về mức độ bong bóng của thị trường này, Bộ Tài chính có những công cụ, bộ chỉ báo nào để nhận diện, đánh giá tính chất, mức độ bong bóng của thị trường chứng khoán, có giải pháp gì để thị trường chứng khoán nước ta phát triển ổn định, bền vững?
Làm rõ nội dung này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, thời gian quan, Bộ đã tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm làm cho thị trường chứng khoán minh bạch hơn. Từ tháng 4 - tháng 9 năm 2021, Bộ đã ra 5 thông cáo báo chí về rủi ro đối với thị trường trái phiếu riêng lẻ, cảnh báo nhà đầu tư.
Bộ cũng đã ra công điện yêu cầu Ủy ban chứng khoán tăng cường thanh tra phát hiện sai phạm để xử lý. Đến ngày 1/4, Bộ đã thanh tra các công ty kiểm toán độc lập với các công ty chứng khoán, chuyển cơ quan điều tra 34 vụ, phạt hành chính 568 vụ với số tiền trên 29 tỷ đồng.
Về xử lý cán bộ, Bộ đa cách chức 2 cán bộ lãnh đạo, cảnh cáo 2 cán bộ, nhiều cán bộ liên quan bị kỷ luật do ban hành quy chế không đúng với thông tư của Bộ Tài chính và Chính phủ, để nghẽn mạng ảnh hưởng đến nhà đầu tư, thiếu kiểm tra giám sát và nhiều sai phạm khác
Về hiện tượng "bong bóng" trên thị trường chứng khoán, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, những năm qua thị trường chứng khoán phát triển tương đối tốt, số lượng tài khoản của nhà đầu tư tăng 21,1% so với cuối năm 2021; giá trị giao dịch bình quân cổ phiếu, chứng chỉ quỹ tăng 8,1% so với bình quân năm 2021. Tuy nhiên, trên thị trường cổ phiếu, thị trường chứng khoán phái sinh xuất hiện các hiện tượng thao túng giá, làm giá ngày càng tinh vi, nhiều mã chứng khoán được đẩy giá lên cao không gắn với tình hình hoạt động kinh doanh, nghĩa vụ công bố thông tin của một số doanh nghiệp đại chúng, công ty niêm yết, nhà đầu tư còn chưa đảm bảo chất lượng.
Để khắc phục tình trạng này, hiện nay Bộ Tài chính đang nghiên cứu để sớm trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định số 153/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế, trong đó tập trung vào quản lý chặt chẽ việc xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, việc đầu tư của nhà đầu tư cá nhân; giám sát phương thức phân phối trái phiếu để tránh việc bán cho nhà đầu tư không đúng đối tượng; yêu cầu xếp hạng tín nhiệm; tăng cường trách nhiệm và có biện pháp quản lý giám sát các tổ chức trung gian. Đồng thời, Bộ Tài chính đã có kế hoạch rà soát Luật Chứng khoán, Luật Doanh nghiệp để sớm trình Quốc hội sửa đổi các quy định về điều kiện phát hành trái phiếu doanh nghiệp, điều kiện về nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, các biện pháp và chế tài xử phạt để tăng tính răn đe….
Bên cạnh đó, Bộ Tài chính sẽ phối hợp với Bộ Thông tin và truyền thông, các cơ quan báo chí để đảm bảo hiệu quả tuyên truyền, cung cấp thông tin xác thực về quan điểm, định hướng chỉ đạo của Chính phủ để ổn định tâm lý thị trường, hỗ trợ hoạt động huy động vốn và hoạt động đầu tư trên thị trường vốn; tiếp tục chủ động thông tin tuyên truyền phổ biến chính sách về chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp cho thị trường.
Chỉ trường hợp Tân Hoàng Minh chưa trả được nợ trái phiếu doanh nghiệp
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cũng nêu rõ, hiện nay không có chủ trương siết chặt hay hạn chế trái phiếu doanh nghiệp bởi trái phiếu doanh nghiệp là một kênh huy động vốn rất hiệu quả cùng với các ngân hàng thương mại để huy động vốn cho các doanh nghiệp, đóng góp vào sản xuất kinh doanh của nền kinh tế. Tuy nhiên, việc huy động này phải đúng pháp luật, phải minh bạch và không được lợi dụng việc huy động này để sử dụng tiền sai mục đích, đưa tiền này vào bất động sản hay các mục đích khác mà không đóng góp cho nền kinh tế. Hiện nay quy mô trái phiếu doanh nghiệp khoảng 15% GDP, tức là đang ở trong khoảng cho phép. Bộ trưởng cho biết, so với các nước xung quanh, trái phiếu doanh nghiệp của Việt Nam huy động đang ở mức thấp nhất và đang có dư địa để thực hiện.
Phát biểu điều hành phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, việc so sánh quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp nước ta với các quốc gia khác trên thế giới sẽ khập khiễng, bởi lịch sử thị trường trái phiếu doanh nghiệp ở các nước đã có từ rất lâu đời, tuy nhiên ở Việt Nam còn sơ khai.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, trong thời gian tới cần rà soát lại chính sách pháp luật để có những giải pháp xử lý bất cập, hướng tới hoàn thiện cơ sở pháp lý trong lĩnh vực này; đồng thời làm rõ công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát được triển khai cụ thể ra sao để đảm bảo tính hiệu quả cao.
Tham gia tranh luận về vấn đề này, đại biểu Trương Trọng Nghĩa - TP. Hồ Chí Minh cho rằng, phải chăng thời gian qua đã có sự buông lỏng quản lý đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp, những cảnh báo của Bộ Tài chính về thị trường này không có hiệu quả và đề nghị trong thời gian tới cần có các giải pháp quản lý thích hợp để không làm phát sinh hậu quả tiêu cực như nhiều năm trước đây.
Trả lời tranh luận, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, đại biểu băn khoăn từ trước đến nay trái phiếu doanh nghiệp này có trả nợ được không? Chỉ trừ trường hợp Tân Hoàng Minh hiện nay chưa trả được nợ khi hủy giao dịch, các doanh nghiệp còn lại đều trả được nợ, nghĩa là dòng trái phiếu doanh nghiệp vẫn trung chuyển bình thường.
Là cơ quan hành pháp, Bộ Tài chính phải thực hiện theo đúng Luật Chứng khoán và Nghị định 153. Phiếu phát hành riêng lẻ thì cơ quan Nhà nước gần như không cấp phép và không quản lý, doanh nghiệp có quyền tự do kinh doanh, nên trái phiếu sẽ do doanh nghiệp phát hành, vay trả, các cơ quan không can thiệp. Chỉ khi thấy bất thường thì mới đặt vấn đề cơ quan Nhà nước phải quản lý. Luật Chứng khoán cũng không đưa ra điều kiện phát hành, cần doanh nghiệp có lãi hay cần tài sản đảm bảo. Do đó, trong nghị định 153 cũng không thể quy định được điều kiện phát hành.
Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết: Doanh nghiệp phát hành trái phiếu, sau đó thì sẽ có trách nhiệm trả lại tiền, nhưng phải phát hành đúng trình tự, quy định của pháp luật. Vừa rồi chúng ta xử lý những trường hợp phát hành không đúng quy định.
