Để di sản hát Then “sống” trong đời sống đương đại

Bài và ảnh: M.Ngọc
Chia sẻ

(PNTĐ) - Với chủ đề "Bảo tồn, phát huy nghệ thuật hát Then, đàn Tính các dân tộc Tày, Nùng, Thái trong giai đoạn hiện nay", Liên hoan nghệ thuật hát Then, đàn Tính các dân tộc Tày, Nùng Thái lần thứ VII năm 2024 lần đầu được tổ chức tại Hà Nội. Đây là dịp giới thiệu, quảng bá giá trị di sản văn hóa của dân tộc đến bạn bè trong nước và quốc tế, đồng thời tôn vinh, gìn giữ, phát huy những giá trị văn hóa nghệ thuật đặc sắc này.

Để di sản hát Then “sống” trong đời sống đương đại - ảnh 1
Đoàn nghệ nhân, diễn viên Hà Nội diễu hành biểu diễn hát Then tại Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục.

Đưa di sản quý đến Thủ đô
Lần đầu tiên, người dân Thủ đô Hà Nội và du khách có cơ hội trải nghiệm loại hình nghệ thuật hát Then, đàn Tính tại Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục do các đoàn biểu diễn nghệ thuật hát Then, đàn Tính biểu diễn.

Với những tiết mục đặc sắc, những nét văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc Tày, Nùng, Thái đã được tái hiện qua các làn điệu Then cổ, Then mới, hòa tấu đàn Tính, múa Then... Các nghệ nhân tham gia biểu diễn với giai điệu, nghi thức của Then cùng những cung bậc âm thanh đàn Tính đã đưa người xem đắm say trong một không gian văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc.

Âm vang của di sản đã lan tỏa đến mọi ngõ ngách của phố phường, cùng với đó là cuộc triển lãm ảnh “Di sản nghệ thuật hát then, đàn tính” được tổ chức ngay tại Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục. Hoạt động này có ý nghĩa thiết thực, nhằm tôn vinh, giữ gìn và phát huy những giá trị di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại về “Thực hành then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam” đã được UNESCO ghi danh. 

Để di sản hát Then “sống” trong đời sống đương đại - ảnh 2
Liên hoan nghệ thuật hát Then, đàn Tính các dân tộc Tày, Nùng, Thái năm 2024 lần đầu diễn ra tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Hà Nội).

Theo Thứ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) Trịnh Thị Thuỷ, buổi biểu diễn giới thiệu nghệ thuật hát Then, đàn Tính tổ chức tại Hà Nội đã góp phần lan toả rộng rãi hơn nghệ thuật truyền thống đặc sắc này đến người dân và du khách ở Thủ đô. 

Nghệ nhân đàn tính Nguyễn Văn Hữu đến từ tỉnh Hà Giang cho biết: “Chúng tôi rất tự hào khi được lan tỏa nghệ thuật hát Then của dân tộc mình đến người dân và du khách Thủ đô. Đây là hoạt động có ý nghĩa, nhằm tôn vinh, giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc Tày, Nùng, Thái trong nền văn hóa thống nhất, đa dạng của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam”.

Nỗ lực giữ gìn giá trị văn hóa truyền thống
Được biết đến là một di sản văn hóa dân gian độc đáo của đồng bào các dân tộc Tày, Nùng, Thái, những năm qua góp phần vào việc bảo tồn và phát triển nghệ thuật hát Then, Bộ VHTT&DL đã phối hợp với các địa phương nơi có di sản Then - Tính triển khai Liên hoan nghệ thuật hát Then, đàn Tính toàn quốc.

Năm 2005, Liên hoan nghệ thuật hát Then, đàn Tính toàn quốc lần đầu tiên được tổ chức tại Thái Nguyên. Liên hoan giúp bà con dân tộc và đặc biệt là những người còn yêu thích hoặc đang tham gia vào nghệ thuật Then hết sức phấn khởi và cho thấy được giá trị của nghệ thuật hát Then, cũng như sự quan tâm của các cấp, các ngành để lan tỏa loại hình nghệ thuật độc đáo này. 

Để di sản hát Then “sống” trong đời sống đương đại - ảnh 3

Các nghệ nhân biểu diễn hát Then tại Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục.

Năm nay, Liên hoan nghệ thuật hát Then, đàn Tính các dân tộc Tày, Nùng, Thái lần thứ VII có sự tham dự của các nghệ nhân, nghệ sĩ, diễn viên là đồng bào dân tộc Tày, Nùng, Thái đang sinh sống, học tập, làm việc tại địa bàn 15 tỉnh, thành phố, gồm: Hà Nội, Bắc Giang, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Bắc Kạn, Cao Bằng, Hà Giang, Điện Biên, Lai Châu, Lào Cai, Sơn La, Đắk Nông, Đắk Lắk, Lâm Đồng. 

Theo bà Nguyễn Thị Hải Nhung, Vụ trưởng Vụ Văn hóa dân tộc (Bộ VHTT&DL), Liên hoan nghệ thuật hát Then - đàn Tính các dân tộc Tày, Nùng, Thái lần thứ VII năm 2024 diễn ra từ ngày 16 - 18/11/2024, do Bộ VHTT&DL phối hợp với Sở VHTT&DL 15 tỉnh, thành phố tổ chức. Liên hoan là dịp giới thiệu, quảng bá những giá trị di sản văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc đến bạn bè trong nước và quốc tế, từ đó tôn vinh loại hình văn hóa nghệ thuật đặc sắc của các dân tộc Tày-Nùng-Thái, góp phần nâng cao ý thức gìn giữ, phát huy, phát triển và không ngừng sáng tạo những giá trị văn hóa mới trong thời kỳ phát triển bền vững đất nước, mở rộng hội nhập quốc tế, xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Đặc biệt, Liên hoan đã tạo ấn tượng tốt đẹp đến du khách về các giá trị di sản nghệ thuật hát Then, đàn Tính. 

Ngày 13/12/2019, tại Phiên họp Ủy ban Liên Chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể lần thứ 14 của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) diễn ra tại Thủ đô Bogotá, Cộng hòa Colombia, di sản Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam đã chính thức được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Đó là niềm phấn khởi, tự hào, đồng thời đòi hỏi mỗi người nâng cao ý thức, trách nhiệm quan tâm hơn nữa tới loại hình nghệ thuật hát Then. 

Bên cạnh công tác sưu tầm, phục dựng các điệu Then cổ, các cơ quan, ban, ngành chức năng cần chú trọng quan tâm đặc biệt tới các nghệ nhân hát Then - những “báu vật sống” có khả năng truyền đạt cả giai điệu lẫn tình yêu, niềm say mê Then tới giới trẻ. Cùng với việc kiểm kê và tư liệu hóa di sản, cần đa dạng hóa phương thức bảo tồn di sản này trên cơ sở lưu giữ những giá trị nguyên gốc.

Ngoài ra, việc xây dựng và duy trì hoạt động hiệu quả của những câu lạc bộ hát Then tại các địa phương cũng là cách để di sản gần gũi, gắn bó với đời sống người dân. Qua đó giúp giữ gìn loại hình nghệ thuật này đến gần hơn, thấm sâu vào tâm hồn thế hệ tương lai của đất nước, góp phần bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị nghệ thuật hát Then truyền thống của dân tộc.

 

Ý kiến bạn đọc

Tin cùng chuyên mục

Nhạc sĩ Nguyễn Đình Thi có những đóng góp to lớn cho nền văn học nghệ thuật Việt Nam

Nhạc sĩ Nguyễn Đình Thi có những đóng góp to lớn cho nền văn học nghệ thuật Việt Nam

(PNTĐ) - Chiều 12/12/2024, tại Hà Nội, Thành ủy Hà Nội, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương và Báo Nhân Dân tổ chức Hội thảo khoa học toàn quốc với chủ đề “Di sản văn hóa, văn nghệ của Nguyễn Đình Thi cho hôm nay” nhân kỷ niệm 100 năm Ngày sinh của nhà văn hóa lớn, nghệ sĩ tài năng Nguyễn Đình Thi (20/12/1924 - 20/12/2024).
Phát triển hệ giá trị gia đình và chuẩn mực của người Hà Nội

Phát triển hệ giá trị gia đình và chuẩn mực của người Hà Nội

(PNTĐ) - Tọa đàm “Triển khai các giải pháp thực hiện tuyên truyền về hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam trong thời kỳ mới, xây dựng tiêu chí người Hà Nội thanh lịch, văn minh” là cơ hội quý báu để các đại biểu cùng nhau thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm và đưa ra các giải pháp thiết thực, cụ thể nhằm xây dựng các tiêu chí con người Thủ đô mang đậm tính đại diện cho vị thế Hà Nội trong thời kỳ đổi mới và hội nhập.