Nhạc Việt thiếu những ca khúc làm nên hình tượng người chiến sĩ áo trắng

Chia sẻ

Trong hành trình của nền âm nhạc Việt Nam, hình tượng người thầy thuốc luôn hiện hữu và ở vị trí đáng trân trọng. Tuy nhiên, để có những ca khúc để đời về người thầy thuốc nhân dân, về những chiến sĩ áo trắng hy sinh thầm lặng trên trận tuyến chống Covid-19 thì dường như nhạc Việt đang thiếu vắng.

Trong quá khứ

Lần tìm trong quá khứ, mới thấy đỡ chạnh lòng dù số lượng không nhiều các ca khúc viết về ngành y nhưng ngành này đã hiện hữu khá sớm trong âm nhạc và luôn được những được đặt ở vị trí những ngành nghề đặc biệt cao quý. Chừng 60 năm trước, nhạc sĩ Hoàng Vân sáng tác ca khúc “Bài ca người chiến sĩ áo trắng”, bài hát ngắn gọn với khúc thức gồm hai phần mở đầu và phát triển, mỗi phần chỉ tương ứng với khuôn khổ một câu nhạc.

Ca khúc do NSƯT Tuyết Thanh và tốp nữ Đài Tiếng nói VN thể hiện bây giờ vẫn có thể tìm thấy trên mạng Internet với màu âm thanh analog được thu âm từ nhiều năm trước. Ca khúc có giai điệu đẹp và ca từ ấn tượng. “Như hoa hướng dương trên đỉnh Hoàng Liên/ Như vườn cây thuốc ven đường làng quê/ Như người mẹ hiền giản dị yêu thương/ Từ tiền tuyến đến hậu phương/ Khắp mọi nơi đều có chúng ta những người chiến sĩ áo trắng”...

Hoàng Vân không chỉ có một ca khúc về ngành y, về người chiến sĩ áo trắng. Ngoài “Bài ca người chiến sĩ áo trắng”, ông còn sáng tác ca khúc “Hoa huệ trắng” viết về người chiến sĩ quân y.

Điều này có thể nhìn thấy trong cách ví von người thầy thuốc với hình ảnh những bông hoa, dù là sắc đỏ của đỗ quyên, hay màu trắng của huệ thì cũng thấy rõ sự âm thầm tận tụy. Hoa huệ có thể nhìn thấy ở mọi nơi nhưng luôn gợi đến hình ảnh âm thầm, lặng lẽ tỏa hương, trong khi đỗ quyên rực rỡ nhưng lại khoe sắc âm thầm trên những sườn đá ở những dãy núi cao vút. Đó cũng là hình ảnh về nét đẹp, sự hy sinh quên mình vì bệnh nhân.

Cũng từ trong quá khứ, còn có một ca khúc cũng có giai điệu dễ nghe, ca từ ngắn gọn, khúc thức cũng chỉ nằm trong khuôn khổ một đoạn từng được NSND Thanh Hoa thể hiện, đó là ca khúc “Người chiến sĩ áo trắng” của nhạc sĩ Hà Té. Không mượn hình ảnh giàu chất thơ mà lời ca nói thẳng vào vấn đề: “Người chiến sĩ áo trắng/ Quên mình thức suốt đêm thâu... Lương y mang tình mẹ hiền Chiến thắng bệnh tật giành lại sự sống tới muôn người với muôn nụ cười. Ôi mến yêu người chiến sĩ áo trắng”.

Nhiều ca khúc về “chiến sĩ áo trắng” đã được ra mắt trong mùa dịch	Ảnh: NVNhiều ca khúc về “chiến sĩ áo trắng” đã được ra mắt trong mùa dịch Ảnh: NV

Và trong hiện tại

Trước khi dịch bệnh Covid-19 bùng phát, hầu như đề tài về ngành y, đội ngũ y bác sĩ bị giới nhạc trẻ lãng quên, cũng chính vì vậy nó khiến tôi nhớ tới một vài sự kiện âm nhạc liên quan đến ngành này.

Hơn 10 năm trước, một tờ báo ngành tổ chức cuộc vận động sáng tác có tên “Giai điệu yêu thương” đã thu hút được hàng trăm tác giả. Trong số đó có nhiều nhạc sĩ tên tuổi như: Phạm Tuyên, Tân Huyền, Hồng Đăng, Nguyễn Cường, Trần Tiến, Lê Minh Sơn, Đỗ Bảo... Một trong số đó, “Bác sĩ ơi, nụ cười” của nhạc sĩ Nguyễn Cường được nhiều ca sĩ chọn thể hiện. Năm 2017, nam ca sĩ Thanh Cường thể hiện với tiết tấu vui vẻ yêu đời. Năm 2019, ca sĩ Hoàng Tùng cũng thể hiện ca khúc này trong một sự kiện truyền hình trực tiếp. Gần đây nhất, tháng 7/2021, khi đại dịch Covid-19 đang hoành hành, NSƯT Việt Hoàn đã giới thiệu MV “Bác sĩ ơi, nụ cười”.

Năm 2016, nữ nhạc sĩ Nguyễn Thanh Thủy (tác giả ca khúc, đồng thời cũng là nhạc hiệu của chương trình “Chúng tôi là chiến sĩ” của VTV rất quen thuộc với công chúng) xúc động gửi đến bạn bè và chia sẻ với công chúng ca khúc mới của chị mang tên “Hạnh phúc ngành y”. Ca khúc mang tính trữ tình, giàu chất nghệ thuật lại được thể hiện qua giọng ca của Tùng Dương càng khiến cho nó trở nên ấn tượng hơn.

Tới năm 2020 trở lại đây, cùng với sự bùng phát của đại dịch Covid-19, hình ảnh những chiến sĩ áo trắng hy sinh bản thân, gia đình để xông pha vào nơi hiểm nguy, giành giật lại sự sống cho người bệnh đã khiến cho toàn xã hội cảm phục và muốn tri ân đội ngũ y bác sĩ, nhân viên y tế. Có thể nói, từ đây một làn sóng các ca khúc viết về ngành y, về người chiến sĩ áo trắng ra đời khiến cho đời sống âm nhạc trở nên đa màu sắc hơn.

Loạt ca khúc như “Bao la những trái tim hồng” của Nguyễn Phi Hùng do nhiều ca sĩ thể hiện, “Anh sẽ về nhưng không phải hôm nay” của Kiên Ninh do NSND Quốc Hưng thể hiện, “Những bông hoa nở giữa mùa dịch” của Tô Văn do Việt Tú thể hiện, “Người mẹ áo trắng” của Lê Xuân Bắc do Huyền Trang thể hiện... cho thấy những cảm nhận sâu sắc của xã hội qua lăng kính người nhạc sĩ đối với những chiến sĩ áo trắng.

Có thể nhận thấy hình ảnh đội ngũ y bác sĩ có vị trí trân trọng trong góc nhìn của người nghệ sĩ và những hình ảnh đẹp nhất đã được những người nghệ sĩ dùng để miêu tả về sự hy sinh thầm lặng để tôn lên vẻ đẹp cao quý của ngành nghề đặc thù và vô cùng cần thiết cho cuộc đời này.

Dẫu thế, cá nhân người viết cho rằng lượng bài dù đã phong phú hơn nhưng vẫn chưa tương xứng với ngành nghề này. Vẫn cần có thêm những ca khúc có sự lan tỏa một cách rộng khắp. Và điều đó, có lẽ lại thuộc trách nhiệm của những người hoạt động sáng tạo và biểu diễn âm nhạc.

NGUYỄN QUANG LONG

Nhà nghiên cứu lý luận âm nhạc Nguyễn Quang Long

Tin cùng chuyên mục