Những triết lý nhân văn trong “Hoàng tử bé”

Bìa cuốn sách "Hoàng tử bé".

Khi đọc "Hoàng tử bé", tôi bỗng hiểu rằng, ai cũng có góc nhìn, thế giới quan của riêng mình. Cách tốt nhất để tránh xung đột, hiểu lầm là chúng ta hãy mở lòng mình hơn. Giống như Saint-Exupéry đã phải vẽ lại con trăn với phần bụng trong suốt, để mọi người có thể nhìn thấy con voi nằm bên trong.

Cuốn sách sau đó đã sang một trang mới, theo cả nghĩa đen và nghĩa bóng, khi Hoàng tử bé - người có khả năng nhìn đúng bức tranh đầu tiên mà không cần vẽ lại, xuất hiện. Có lẽ tác giả muốn nói rằng, dù ta có đặc biệt thế nào chăng nữa, vẫn luôn có ít nhất một người thấu hiểu lòng ta. Từng trang sách sau đó thuật lại hành trình phiêu lưu của Hoàng tử bé trong khắp vũ trụ. Từng chuyến du hành mang đến một, hoặc nhiều bài học về nhân tình thế thái mà một người sẽ trải nghiệm trong đời.

Đầu tiên có thể kể đến chính hành tinh quê hương của Hoàng tử bé, tiểu tinh cầu B612, nơi này chỉ có duy nhất một đóa hoa. Nhìn cái cách mà Hoàng tử bé chăm sóc bông hoa, cũng y hệt như chàng trai yêu một cô gái. Nhìn cái cách mà bông hoa làm nũng với Hoàng tử, cũng y hệt như cô gái yêu một chàng trai. Về phía Hoàng tử, khi du hành tới nhiều tinh cầu, cậu đã gặp hàng trăm hàng ngàn đóa hoa khác. Tuy ban đầu bị choáng ngợp trước vẻ đẹp của chúng, nhưng về sau Hoàng tử vẫn nhận ra rằng, trong lòng cậu chỉ có duy nhất đóa hoa ở quê nhà mà thôi. Khi thật lòng yêu một ai, đối với ta, người đó sẽ trở thành đẹp nhất, đặc biệt nhất.

Ở những tinh cầu tiếp theo mà Hoàng tử bé đặt chân tới, độc giả sẽ lần lượt được gặp gỡ những gương mặt quen thuộc mà có thể đã thấy đâu đó ngoài đời. Chúng ta hãy bái kiến một nhà vua già cỗi, cô đơn, trị vì trên một hành tinh chẳng có một thần dân nào. Đam mê duy nhất của ông ta là ra lệnh cho người khác, bắt họ phải phục tùng. Nhà văn Saint-Exupéry qua đây gửi gắm thông điệp: người nào quá ham quyền lực sẽ làm cho mọi người xa lánh thay vì yêu mến mình. Vì vậy hãy sống một cách bình đẳng bác ái, đừng phân biệt cao thấp.

Bước tiếp cùng Hoàng tử bé, chúng ta tiếp tục gặp gỡ các nhân vật điển hình trong xã hội: anh chàng bợm nhậu, uống rượu cả ngày để quên nỗi buồn. Nhà tài phiệt chỉ quan tâm đến tiền, luôn tìm mọi cách để sở hữu mọi thứ trong vũ trụ; Nhà địa lý chỉ chăm chăm vẽ bản đồ trên giấy mà chẳng bao giờ đi khảo sát thực địa… Tất cả đều làm cho Hoàng tử bé chán nản và bỏ đi. Duy nhất làm cậu thán phục là người làm nghề thắp đèn, ông ta không nghĩ tới bản thân, mà chỉ quan tâm làm sao soi sáng cho người khác.

Đến đây cần nói thêm, nhà văn Saint-Exupéry vốn là phi công thuộc Không quân Pháp. Thời điểm xuất bản cuốn "Hoàng tử bé" là vào năm 1943, khi Thế chiến thứ II vào giai đoạn khốc liệt. Có lẽ vì chứng kiến sự tàn khốc của chiến tranh, một cuộc chiến gây ra bởi lòng tham của các nhà cầm quyền, sự thù hận của chế độ phát xít, cuộc chiến mà chỉ một năm sau đó đã giết chết chính tác giả, nên ông đã trút bầu tâm sự vào "Hoàng tử bé", lên án gay gắt thói tham lam, ích kỷ, mê muội của con người. Ẩn sau từng câu chữ thánh thiện, là cái mỉm cười chua chát, chế giễu những cá nhân chỉ biết đánh đổi bầu trời để lấy mặt đất. Nếu ai cũng biết yêu thương như Hoàng tử bé, thuần hóa được cả loài vật hiểm ác như con cáo, nhân loại đã không phải hứng chịu quá nhiều khổ đau đến vậy.

Hoàng tử bé rồi cũng hiểu rằng: đóa hoa đang chờ đợi mình ở quê hương mới chính là đóa hoa đẹp nhất, đóa hoa sinh ra để dành riêng cho cậu, đã tới lúc phải trở về.

Tôi đang chuẩn bị bước vào kỳ thi đại học, chỉ vài tháng nữa thôi, cuộc đời tôi sẽ sang một trang mới, từ học sinh trở thành sinh viên, "Hoàng tử bé" chắc chắn sẽ là hành trang giúp tôi cũng như các bạn bè đồng trang lứa bình tâm đối diện với những thử thách tiếp theo trong cuộc sống.

NGUYỄN TUẤN PHONG

(Lớp 12A1, Trường PTTH Nguyễn Trãi)