Thiết kế truyền thống lên ngôi!
Trong Tuần lễ Thiết kế Việt Nam 2021 được Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam, Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội phối hợp tổ chức tại di tích quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám, nhiều chuyên gia nêu rõ, một trong những dư địa chưa được khai thác mạnh trong các lĩnh vực thiết kế sáng tạo của Thủ đô chính là những giá trị truyền thống.
Truyền thống không “ngủ quên”
Với chủ đề “Đánh thức truyền thống”, Ban tổ chức Tuần lễ Thiết kế Việt Nam 2021 đã thể hiện rõ mục đích nhằm khẳng định tiềm năng dồi dào của những giá trị văn hóa truyền thống, bản sắc dành cho những khối óc đam mê, sáng tạo. Truyền thống không “ngủ quên”, nhưng rõ ràng để “đánh thức” thì rất cần những động lực, chương trình mang tính thúc đẩy như Tuần lễ Thiết kế Việt Nam 2021, hay cuộc thi “Designed by Viet Nam” vừa khép lại với nhiều dư âm thú vị. Nhìn vào những sản phẩm tham gia “Designed by Viet Nam” thấy rằng các bạn trẻ đã, đang nhìn thấy và khai thác khá hiệu quả những giá trị truyền thống trong các thiết kế sáng tạo.
Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa Giáo dục của Quốc hội, PGS.TS Bùi Hoài Sơn chia sẻ: “Giờ đây, khi ở giai đoạn phát triển mới của đất nước, chúng ta xây dựng một ngôi nhà không chỉ để ở, cây cầu không chỉ để đi hay ngọn đèn đường không chỉ để chiếu sáng, tất cả phải trở thành công trình mang tính biểu tượng, nghệ thuật và niềm tự hào cho Thủ đô Hà Nội…”.
Chủ đề “Đánh thức truyền thống” ở sự kiện lần này cho thấy giới trẻ không quay lưng với truyền thống. Theo ông Bùi Hoài Sơn, vấn đề của chúng ta là chưa làm truyền thống trở nên hấp dẫn, phù hợp với bối cảnh xã hội ngày hôm nay. Cuộc thi lần này giúp cho chúng ta thấy được rằng, khi làm cho truyền thống trở nên sống động hơn sẽ có được những người trẻ tuổi yêu văn hoá truyền thống, di sản văn hoá dân tộc.
Ông Lê Xuân Kiêu, Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hoá Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám cho biết, thời gian qua, Trung tâm đã có nhiều hoạt động nhằm phát huy giá trị của di tích và ngày càng nhiều du khách, đặc biệt là các bạn trẻ biết đến Văn Miếu vì giá trị của di sản văn hoá đặc biệt này. Trong thời gian tới, Trung tâm sẽ tiếp tục tạo điều kiện nhiều hơn nữa để Văn Miếu - Quốc Tử Giám thực sự trở thành không gian cho nhiều hoạt động sáng tạo.
PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương, Phó Viện trưởng phụ trách Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam lựa chọn lĩnh vực Thiết kế sáng tạo là một giải pháp tối ưu nhằm tạo ra bước đột phá, xây dựng Hà Nội trở thành một thành phố thông minh, sáng, xanh, sạch, đẹp và đáng sống”.
Không gian trưng bày các tác phẩm tham gia cuộc thi Designed by Vietnam 2021 với chủ đề “Đánh thức truyền thống”tại Tuần lễ thiết kế Việt Nam
Thiết kế sáng tạo là giải pháp
Trên thực tế, Hà Nội có nguồn lực to lớn để xây dựng thành phố sáng tạo trong lĩnh vực thiết kế mang bản sắc Hà Nội. Trước hết đó là “kho” tài nguyên khổng lồ của các giá trị văn hóa truyền thống. Chẳng hạn, trong số 350 làng nghề của Hà Nội, có hàng trăm làng nghề mà thiết kế sáng tạo từ hàng trăm năm qua đã là thế mạnh, như làng gốm Bát Tràng, các làng nghề mây, tre, đan, các làng nghề điêu khắc cổ truyền. Ngoài ra, Hà Nội có hệ thống di tích phong phú; là địa phương tập trung đội ngũ các nhà thiết kế lớn nhất cả nước…
PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương nhận định, các chính sách của TP Hà Nội thời gian qua đã bước đầu tạo khung thể chế có khả năng phát huy được các trụ cột tài nguyên văn hóa như: Di sản văn hóa vật thể, di sản văn hóa phi vật thể, di sản thiên nhiên, sản phẩm và dịch vụ văn hóa đa dạng... Mặc dù chưa tạo ra cơ chế để chuyển hóa nhưng các tổ chức công - tư, các đơn vị nghiên cứu đã tạo động lực để Hà Nội chuyển mình ở lĩnh vực thiết kế, góp phần không nhỏ vào việc tái sinh, đánh thức các nguồn tài nguyên văn hóa, tạo nên sự phát triển các sản phẩm dịch vụ công nghiệp văn hóa. Tuy nhiên, thành phố cần tạo sự kết nối giữa truyền thống và hiện đại trong các sản phẩm công nghiệp văn hóa, tạo cơ chế đầu tư tài chính và thu hút vốn, hình thành môi trường thúc đẩy sự sáng tạo, đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng khoa học công nghệ, triển khai quyết liệt 6 sáng kiến hành động của Hà Nội đã cam kết với Mạng lưới các Thành phố sáng tạo của UNESCO.
MỘC THANH