Giải pháp nào chấm dứt tình trạng xuống cấp vỉa hè?

 

Để chấm dứt tình trạng vỉa hè nhanh xuống cấp đòi hỏi nhiều giải pháp đồng bộ, chứ không chỉ nằm ở vấn đề đá lát vỉa hè có bền vững hay không.

Tại Hà Nội, năm 2016, Thành phố ban hành quy định mới về cải tạo hè phố. Theo đó, vỉa hè của 900 tuyến đường ở 12 quận nội thành sẽ được thay thế từ gạch truyền thống sang đá tự nhiên có kết cấu bền vững. Tuy nhiên, chỉ sau vài năm sử dụng, vỉa hè Hà Nội ở nhiều tuyến phố đã xuống cấp, phải thay mới, sửa chữa. Điều này khiến dư luận đặt câu hỏi về chất lượng của các công trình vỉa hè, gây tốn kém, lãng phí lớn cho ngân sách Thành phố, cũng như của Nhà nước. 
Tuy nhiên, nếu chúng ta nhìn tận gốc rễ của vấn đề thì tình trạng vỉa hè xuống cấp không hẳn nằm ở vấn đề “tuổi thọ” của gạch, đá lát. Có những tuyến phố, dù vật liệu gạch, đá lát chất lượng nhưng chỉ sau vài năm sử dụng, thậm chí là chỉ sau một thời gian ngắn đã xảy ra hiện tượng nứt, vỡ phải làm lại. Và nguyên nhân được chỉ ra là việc thi công lát vỉa hè như đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, cùng với đó là công tác kiểm thu công trình chưa cao dẫn tới công trình kém chất lượng, chưa đạt đúng với yêu cầu chuẩn đã được đưa vào sử dụng. Đồng thời, công tác bảo trì, bảo dưỡng khi công trình được đưa vào sử dụng cũng không được quan tâm đúng mức, thậm chí là “bỏ qua”. 

Một nguyên nhân khác đã và đang khiến vỉa hè của nhiều thành phố lớn trên cả nước, trong đó có Hà Nội, TP Hồ Chí Minh bị nhanh chóng xuống cấp là do vỉa hè chưa được sử dụng đúng với công năng của nó. Hiện nay, vỉa hè không chỉ để dành riêng cho người đi bộ mà còn được trưng dụng làm “bãi đỗ xe” ôtô, xe máy, làm chỗ bán hàng, và đặc biệt còn trở thành “làn đường” riêng của xe máy mỗi khi giao thông quá tải, ùn tắc trên các tuyến phố trong các giờ cao điểm. Nói cách khác, tình trạng lấn chiếm vỉa hè, sử dụng vỉa hè không đúng công năng đã và đang tồn tại phổ biến. Và nó chỉ được giải quyết tạm thời trong các đợt ra quân cao điểm của các lực lượng chức năng. Sau các đợt ra quân, tình trạng lấn chiếm vỉa hè lại tái diễn như trước. 

Bên cạnh đó, tình trạng đào, cạy vỉa hè lên để hạ ngầm đường dây của các đơn vị điện, viễn thông, truyền hình… cũng đang diễn ra thường xuyên. Các đơn vị sau khi “phá” vỉa hè để thi công đã không hoàn trả lại đúng hiện trạng ban đầu, đúng yêu cầu kỹ thuật. Hay, tình trạng người dân tự ý đục vỉa hè để làm lối lên xuống, cơi nới vỉa hè để trưng dụng làm không gian riêng để bán hàng, kinh doanh… Cứ thế, vỉa hè nhanh chóng hư hỏng, xuống cấp như dư luận phản ảnh. 
Như vậy, tình trạng vỉa hè xuống cấp đã không còn nằm ở câu chuyện đá lát vỉa hè có “tuổi thọ” quá ngắn so với thời hạn bền vững 70 năm như khẳng định của các đơn vị liên quan. Nó còn đến từ nhiều nguyên nhân và cần một giải pháp tổng thể để giải quyết vấn đề này. Đặc biệt trong bối cảnh Hà Nội là địa phương chịu áp lực dân số rất cao, hạ tầng giao thông đang quá tải trong nhiều năm trở lại đây. 

Để giải quyết vấn đề, vừa qua, UBND TP Hà Nội đã ban hành Văn bản 12540/VP-ĐT truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Chủ tịch UBND Thành phố Dương Đức Tuấn về công tác lát đá vỉa hè trên địa bàn thành phố. Theo đó, UBND TP giao UBND các quận, huyện, thị xã nghiêm túc thực hiện theo chỉ đạo của UBND TP Hà Nội tại văn bản số 1385/2019/UBND-ĐT về việc triển khai thực hiện những dự án đầu tư xây dựng lát đá vỉa hè các tuyến đường phố trên địa bàn một số quận. Đồng thời, Phó Chủ tịch UBND Thành phố yêu cầu các đơn vị khẩn trương kiểm tra đánh giá, thực hiện các giải pháp đồng bộ để khắc phục tình trạng hỏng hóc, xuống cấp của vỉa hè, đảm bảo an toàn cho người dân, phương tiện khi tham gia giao thông và mỹ quan đô thị.

UBND Thành phố giao Sở Xây dựng căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao để phối hợp với các sở, ngành Thành phố và đơn vị liên quan tăng cường kiểm tra, kiểm soát, hướng dẫn UBND quận, huyện, thị xã trong việc sử dụng vật liệu lát hè, vỉa hè, kết cấu hè và thẩm định, quy trình kỹ thuật trong thi công xây dựng, quản lý chất lượng xây dựng công trình theo phân cấp, đảm bảo phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành.