Test nhanh âm tính vẫn có nguy cơ mắc COVID-19

Liên quan tới vấn đề này, BS Đồng Phú Khiêm - Phó Trưởng Khoa Hồi sức tích cực, BV bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết: Rất nhiều người hiện chưa hiểu đúng về giá trị của phương pháp test nhanh Covid-19.

Theo BS Khiêm: Để phát hiện một người có bị nhiễm virus SARS-CoV-2 hay không hiện nay có 2 nhóm các xét nghiệm: Các xét nghiệm trực tiếp và các xét nghiệm gián tiếp.

Ảnh minh họa. (Ảnh: BYT)

Các xét nghiệm trực tiếp: Là các xét nghiệm nhằm tìm kiếm sự hiện diện của các thành phần của cấu tạo của virus ở trong cơ thể. Hiện nay xét nghiệm phổ biến nhất là xét nghiệm tìm kiếm các đoạn gen của virus bằng kỹ thuật PCR, ngoài ra còn có xét nghiệm nuôi cấy phân lập virus.

Ưu điểm của xét nghiệm này có thể phát hiện người nhiễm virus ở những giai đoạn rất sớm kể từ khi người bệnh chưa biểu hiện bệnh, vì vậy đây là xét nghiệm rất có giá trị được tổ chức y tế thế giới khuyến cáo là xét nghiệm dung để chẩn đoán một người có đang bị nhiễm bệnh hay không.

Nhược điểm của xét nghiệm này là đòi hỏi phải có phòng xét nghiệm được trang bị đủ phương tiện cần thiết, nhân viên được đào tạo chuyên sâu, và xét nghiệm này thường tốn kém và mất nhiều thời gian. Vì vậy để thực hiện xét nghiệm này cho tất cả đối tượng nghi nhiễm là điều không hề dễ dàng và cần có thời gian.

Trên thế giới có nhiều hãng đang nghiên cứu các xét nghiệm Test nhanh tìm kiếm các cấu trúc của virus SARS-CoV-2giúp chẩn đoán nhanh, nhưng cho đến nay vẫn chưa có bất kỳ xét nghiệm test nhanh nào được công nhận và áp dụng trong chẩn đoán COVID-19 .

 Các xét nghiệm gián tiếp: Là các xét nghiệm nhằm tìm kiếm các dấu vết của virus để lại trong cơ thể nhiễm. Cụ thể trong trường hợp bệnh COVID-19 là làm các xét nghiệm tìm kháng thể mà cơ thể sinh ra khi bị nhiễm virus SARS-CcV-2 (Đây là xét nghiệm mà thành phố Hà Nội đang thực hiện hiện nay).

Có điều hết sức lưu ý là người nhiễm virus SARS-CoV-2 không phải ai cũng sinh ra kháng thể, và kháng thể cũng không phải được tạo ra ngay sau khi người bị nhiễm virus SARS-CoV-2.

Xét nghiệm test nhanh tìm kháng thể dương tính chỉ thể hiện rằng người đó đã từng bị nhiễm virus SARS-CoV-2 trong quá khứ, chứ không thể khẳng định người đó có đang bị bệnh, có khả năng lây bệnh hay không.

Ngược lại, xét nghiệm test nhanh tìm kháng thể âm tính không có nghĩa là người đó không bị nhiễm, và không lây cho người khác. Người bị nhiễm virus này ở giai đoạn đầu chưa có kháng thể xét nghiệm này chắc chắn âm tính, nhưng người này vẫn có thể lây cho người khác.

Việc làm xét nghiệm test nhanh tìm kháng thể trong quần thể dân số nguy cơ có giá trị xác định tỷ lệ người từng nhiễm virus này, giúp đánh giá quy mô dịch bệnh trong cộng đồng, giúp các nhà hoạch định chính sách có các biện pháp tổ chức chống dịch phù hợp.

Như vậy “Người đi từ vùng dịch về dù có xét nghiệm test nhanh tìm kháng thể âm tính vẫn có thể là người đang nhiễm bệnh, vẫn có thể lây nhiễm bệnh cho cộng đồng nên cần tiếp tục tuân thủ thực hiện cách ly theo khuyến cáo của Bộ y tế”.

Làm rõ hơn về nội dung này, trên trang facebook cá nhân, ThS.BSCKII Nguyễn Trung Cấp - Phó Giám đốc phụ trách chuyên môn BV bệnh Nhiệt đới Trung ương cũng khuyến cáo: Virus SARS-CoV-2 xâm nhập cơ thể, âm thầm nhân lên đến khi đạt tải lương nhất định thì mới phát tán ra đường hô hấp và gây triệu chứng. Quá trình âm thầm nhân lên của virus gọi là “Thời gian ủ bệnh”.

 Trong thời gian này do virus chưa phát tán ra qua đường hô hấp nên các xét nghiệm vẫn có thể âm tính mặc dù cơ thể có virus. Và những người này vẫn có thể trở thành dương tính vào những ngày sau. Thời gian ủ bệnh của hầu hết các bệnh nhân là dưới 14 ngày, nhưng vẫn có một tỷ lệ rất nhỏ có thể dài hơn.

Bởi vậy, nếu một người đi qua vùng có dịch hoặc tiếp xúc gần với người bệnh, thì việc tự cách ly và theo dõi trong 14 ngày mới là điều cơ bản mấu chốt. Chỉ ưu tiên xét nghiệm cho những người có triệu chứng hô hấp nhằm phát hiện các ca bệnh để điều trị kịp thời.

Việc xét nghiệm sớm khi chưa có triệu chứng lâm sàng có rất ít giá trị. Thậm chí điều này có hại nếu người sau khi có kết quả xét nghiệm âm tính nghĩ rằng mình không bị bệnh và chủ quan tự phá vỡ các quy tắc cách ly. Khi đó họ có thể trở thành nguồn lây cho cộng đồng nếu những ngày sau đó họ trở thành dương tính.

THẢO HƯƠNG