Tháo gỡ vướng mắc về học phí cho sinh viên Sư phạm
(PNTĐ) - Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 60/2025/NĐ-CP ngày 3/3/2025 (Nghị định 60) sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 116/2020/NĐ-CP ngày 25/9/2020 (Nghị định 116) quy định về chính sách hỗ trợ tiền đóng học phí, chi phí sinh hoạt đối với sinh viên sư phạm. Theo đó, nghị định đã giúp tháo gỡ vướng mắc cho hàng ngàn sinh viên ngành sư phạm có điều kiện được hỗ trợ học phí, sinh hoạt phí.
Chính sách nhân văn nhưng vướng mắc khi triển khai
Để thu hút nhiều sinh viên giỏi đăng ký học tập và cống hiến trong ngành sư phạm, từ năm 2020, Chính phủ đã ban hành Nghị định 116 quy định về chính sách hỗ trợ tiền đóng học phí, chi phí sinh hoạt đối với sinh viên học các ngành đào tạo giáo viên tại các đại học, học viện, trường đại học, trường cao đẳng được phép đào tạo giáo viên thực hiện theo phương thức giao nhiệm vụ, đặt hàng hoặc đấu thầu và đào tạo theo nhu cầu xã hội. Theo đó, sinh viên học trình độ đại học, cao đẳng các ngành đào tạo giáo viên theo hình thức đào tạo chính quy, liên thông chính quy và sinh viên học văn bằng thứ 2 theo hình thức đào tạo chính quy trình độ đại học, cao đẳng các ngành đào tạo giáo viên có kết quả học lực văn bằng thứ 1 đạt loại giỏi (gọi chung là sinh viên sư phạm) sẽ được Nhà nước hỗ trợ tiền học phí và chi phí sinh hoạt trong thời gian học tập tại trường.
Mức hỗ trợ sinh viên sư phạm được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng học phí bằng mức thu học phí của cơ sở đào tạo giáo viên nơi theo học; được hỗ trợ 3,63 triệu đồng/tháng để chi trả chi phí sinh hoạt trong thời gian học tập tại trường. Thời gian hỗ trợ tiền đóng học phí và chi phí sinh hoạt được xác định theo số tháng thực tế học tập tại trường theo quy định, nhưng không quá 10 tháng/năm học. Trong trường hợp tổ chức giảng dạy theo học chế tín chỉ, cơ sở đào tạo giáo viên có thể quy đổi mức hỗ trợ cho phù hợp với học chế tín chỉ. Tổng kinh phí hỗ trợ của cả khóa học theo học chế tín chỉ không vượt quá mức hỗ trợ quy định cho khóa học theo năm học.
Nghị định cũng quy định về nhu cầu đào tạo, giao nhiệm vụ và đặt hàng đấu thầu. Cụ thể, hằng năm, UBND cấp tỉnh rà soát tính toán và xác định nhu cầu tuyển dụng và đào tạo giáo viên tại địa phương của từng trình độ, cấp học, ngành học, môn học cho năm tuyển sinh gửi Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) trước ngày 31/1 hằng năm. Trên cơ sở nhu cầu tuyển dụng giáo viên theo trình độ, ngành đào tạo của địa phương và nhu cầu xã hội, điều kiện bảo đảm chất lượng và năng lực đào tạo của cơ sở đào tạo giáo viên, Bộ GD-ĐT xác định và thông báo chỉ tiêu cho các cơ sở đào tạo giáo viên để thực hiện tuyển sinh. Sau đó, căn cứ chỉ tiêu được Bộ thông báo, cơ sở đào tạo giáo viên thông báo công khai rộng rãi cho các địa phương, tổ chức, cá nhân có nhu cầu đào tạo giáo viên.
Căn cứ vào chỉ tiêu được thông báo của các cơ sở đào tạo và nhu cầu đào tạo giáo viên của địa phương, cơ quan giao nhiệm vụ, đặt hàng hoặc đấu thầu có nhu cầu quyết định thực hiện giao nhiệm vụ, đặt hàng hoặc đấu thầu đào tạo giáo viên với cơ sở đào tạo giáo viên.
Dù là một chính sách nhân văn nhưng đến năm 2023 cũng mới chỉ có 23/63 địa phương “đặt hàng” đào tạo giáo viên. Nguyên nhân được các địa phương lý giải là do chính sách này quy định sinh viên sau khi tốt nghiệp phải công tác trong ngành giáo dục, nếu không phải bồi hoàn kinh phí. Trong khi thực tế lại không có cơ chế ràng buộc giữa các thí sinh với địa phương chi tiền hỗ trợ. Một bất cập khác là trường hợp sinh viên quay về công tác như cam kết nhưng để được vào ngành giáo dục vẫn phải vượt qua kỳ thi tuyển viên chức theo quy định của Bộ Nội vụ và chưa chắc họ đã trúng tuyển. Như vậy, địa phương chi tiền đào tạo nhưng quy trình tuyển dụng lại khó khăn, và việc hoàn trả lại kinh phí hỗ trợ cũng không đơn giản. Vì theo quy định, sinh viên sau khi tốt nghiệp phải làm việc một thời gian nhất định trong ngành giáo dục nếu không sẽ phải hoàn trả kinh phí hỗ trợ.
Bộ GD-ĐT cũng thừa nhận, quá trình triển khai Nghị định 116 đã phát sinh một số vướng mắc như: Các địa phương cam kết đặt hàng nhưng không thực hiện, dẫn đến chậm chi trả kinh phí; quy định đấu thầu đào tạo giáo viên chưa có hướng dẫn cụ thể; một số địa phương khó khăn, không đủ kinh phí để hỗ trợ cho sinh viên sư phạm đang theo học; việc đào tạo sinh viên sư phạm và việc tuyển dụng sinh viên sau khi ra trường vào ngành giáo dục chưa đồng bộ; việc theo dõi bồi hoàn kinh phí chưa có hướng dẫn chi tiết...
Tháo gỡ vướng mắc về cơ chế
Những bất cập trên đã dẫn đến tình trạng trong thời gian qua, hàng ngàn sinh viên sư phạm được đào tạo theo hình thức “đặt hàng” bị nợ khoản tiền hỗ trợ, gây khó khăn cho quá trình học tập. Do đó, để tháo gỡ các vướng mắc, đảm bảo chính sách nhân văn này triển khai khả thi, hiệu quả, ngày 3/3/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 60/2025/NĐ-CP (Nghị định 60) sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 116/2020/NĐ-CP ngày 25/9/2020 quy định về chính sách hỗ trợ tiền đóng học phí, chi phí sinh hoạt đối với sinh viên sư phạm. Nghị định 60 được ban hành nhằm khắc phục các hạn chế, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện Nghị định 116, đồng thời tiếp tục kế thừa các kết quả đã đạt được trong thực hiện chính sách hỗ trợ, thu hút sinh viên giỏi, tâm huyết vào học và làm việc, cống hiến cho ngành giáo dục.
Nghị định 60 có một số điểm mới đáng chú ý như: Khắc phục tình trạng sinh viên sư phạm không được hưởng hoặc chậm được hưởng chính sách hỗ trợ; làm rõ trách nhiệm đảm bảo kinh phí để thực hiện chính sách hỗ trợ cho sinh viên sư phạm; hỗ trợ các địa phương khó khăn; đảm bảo tất cả các sinh viên sư phạm đều được hưởng chính sách; tháo gỡ vướng mắc về cơ chế thực hiện chính sách hỗ trợ cho sinh viên sư phạm; đảm bảo tính khả thi trong trường hợp thu hồi kinh phí hỗ trợ...
Bộ GD-ĐT cho biết, Nghị định 60 điều chỉnh quy định phương thức hỗ trợ kinh phí cho sinh viên sư phạm, trong đó Nhà nước thực hiện hỗ trợ sinh viên sư phạm bằng hình thức giao dự toán theo phân cấp ngân sách; trường hợp địa phương có nhu cầu nguồn giáo viên cần thực hiện theo hình thức giao nhiệm vụ, đặt hàng thì thực hiện giao nhiệm vụ đào tạo giáo viên cho cơ sở đào tạo giáo viên trực thuộc hoặc đặt hàng đào tạo giáo viên với cơ sở đào tạo giáo viên. Với quy định này, các cơ sở đào tạo sinh viên sư phạm và sinh viên sư phạm sẽ được cấp kinh phí kịp thời, đầy đủ hơn, góp phần tạo điều kiện cho sinh viên sư phạm yên tâm học tập, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên.
Đồng thời bổ sung làm rõ trách nhiệm các bên liên quan như Bộ GD-ĐT, Bộ Tài chính, UBND cấp tỉnh, cơ sở đào tạo giáo viên, người học... trong việc thực hiện chính sách; đặc biệt là việc làm rõ trách nhiệm đảm bảo kinh phí để thực hiện chính sách hỗ trợ cho sinh viên sư phạm. Nghị định 60 cũng hướng dẫn rõ hơn về thủ tục nộp tiền bồi hoàn kinh phí đối với các trường hợp phải bồi hoàn theo quy định; trách nhiệm của cơ sở đào tạo giáo viên, cơ quan giao nhiệm vụ, đặt hàng sinh viên sư phạm trong việc phối hợp với các cơ quan, cá nhân trong việc chi trả kinh phí hỗ trợ và thu hồi kinh phí bồi hoàn; trách nhiệm người học trong việc thực hiện cam kết bồi hoàn kinh phí.
