Thi cấp chứng chỉ năng lực ngoại ngữ: Phải đảm bảo chất lượng, bảo vệ người học

Nhiều tổ chức tạm dừng thi chứng chỉ IELTS khiến không ít người học cảm thấy lo lắng, hoang mang Ảnh minh hoạ

Liên kết tổ chức thi cấp chứng chỉ ngoại ngữ còn nhiều bất cập
Việc liên kết tổ chức thi cấp chứng chỉ năng lực ngoại ngữ của nước ngoài tại Việt Nam được quy định tại Nghị định số 86/2018/NĐ-CP ngày 06/6/2018 của Chính phủ quy định về hợp tác đầu tư của nước ngoài trong lĩnh vực giáo dục. Thời gian qua, hoạt động liên kết tổ chức thi cấp chứng chỉ nói chung, chứng chỉ năng lực ngoại ngữ nói riêng của nước ngoài có xu hướng phát triển cả về quy mô, hình thức, ngôn ngữ. Hoạt động này đáp ứng nhu cầu của người dự thi lấy chứng chỉ, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp, tổ chức tuyển dụng xác định được năng lực ngoại ngữ của người lao động. 

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Hữu Độ-Thứ trưởng Bộ GD-ĐT, bên cạnh những mặt tích cực, việc liên kết tổ chức thi cấp chứng chỉ ngoại ngữ ở Việt Nam cũng còn nhiều vấn đề bất cập. Cụ thể: Hoạt động liên kết tổ chức thi cấp chứng chỉ ngoại ngữ ở Việt Nam thời gian qua được triển khai tràn lan với rất nhiều loại chứng chỉ, nhiều ngôn ngữ khác nhau mà không được kiểm soát về chất lượng. 

Việc liên kết tổ chức thi cấp chứng chỉ ngoại ngữ ở Việt Nam chủ yếu tuân thủ theo quy định của đối tác nước ngoài, chưa tuân thủ đầy đủ các quy định về điều kiện, tiêu chí liên kết tổ chức thi của Việt Nam (về cơ sở vật chất, thiết bị, đội ngũ cán bộ coi thi, giám sát...) dẫn đến một số tiêu cực mà báo chí trong và ngoài nước đã phản ánh như: Thi hộ, gian lận trong hồ sơ, giả mạo giấy tờ...

“Những tiêu cực này gây dư luận xấu, ảnh hưởng đến quyền lợi của người được cấp chứng chỉ, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của các tổ chức triển khai thi, cấp chứng chỉ nghiêm túc; người dân lúng túng trong việc lựa chọn chứng chỉ, đơn vị tổ chức thi để được cấp chứng chỉ; gây thất thu thuế Nhà nước và giảm sức hút, sự minh bạch của môi trường đầu tư kinh doanh trong lĩnh vực giáo dục tại Việt Nam - ông Nguyễn Hữu Độ cho biết.

Tăng cường quản lý để đảm bảo chất lượng và quyền lợi người học

Việc các cơ sở thông báo dừng tổ chức thi cấp chứng chỉ ngoại ngữ đã khiến nhiều người học hoang mang, lo lắng lỡ các kế hoạch học tập như hoàn thiện chứng chỉ ngoại ngữ để hoàn tất hồ sơ xét tốt nghiệp, hồ sơ đi du học, hoặc làm việc ở nước ngoài. 

Lý giải về việc một số trung tâm “bất ngờ” phải dừng tổ chức thi cấp chứng chỉ ngoại ngữ, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Hữu Độ cho biết: Triển khai thực hiện Nghị định số 86/2018/NĐ-CP và Thông tư số 11/2022/TT-BGDĐT, Bộ GD-ĐT đang tiếp nhận hồ sơ đề nghị phê duyệt đề án liên kết tổ chức thi cấp chứng chỉ năng lực ngoại ngữ tại Việt Nam. Mặc dù Bộ GD-ĐT đã hướng dẫn các bên liên kết thông qua nhiều kênh, nhiều hình thức và khẩn trương trong việc nghiên cứu các đề án và tổ chức thẩm định. Tuy nhiên, việc lập hồ sơ đề nghị phê duyệt liên kết của nhiều cơ sở tổ chức thi đến thời điểm này chưa đạt yêu cầu, đặc biệt chưa làm rõ các yêu cầu bảo đảm chất lượng, tiêu chí liên kết hoặc tư cách pháp nhân của các bên liên kết, thông tin thể hiện tại các đề án cũng không đủ hoặc không rõ ràng. Do đó Bộ GD-ĐT chưa đủ căn cứ để phê duyệt và công bố công khai để xã hội thực hiện giám sát.

Theo ông Độ, việc một số tổ chức/đơn vị thông báo dừng tổ chức thi cấp chứng chỉ năng lực ngoại ngữ của nước ngoài là do các bên liên kết chưa làm hồ sơ hoặc chưa hoàn thiện hồ sơ đề nghị Bộ GD-ĐT phê duyệt theo quy định của Nghị định số 86/2018/NĐ-CP và Thông tư số 11/2022/TT-BGDĐT. Điều đó thể hiện sự tôn trọng và chấp hành pháp luật Việt Nam của các tổ chức/đơn vị (trong đó có Nghị định số 04/2021/NĐ-CP ngày 22/01/2021 quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực giáo dục). 

Nhằm hoàn thiện các quy định của pháp luật, theo quy định tại Nghị định số 86/2018/NĐ-CP, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT đã ban hành Thông tư số 11/2022/TT-BGDĐT ngày 26/7/2022 quy định về liên kết tổ chức thi cấp chứng chỉ năng lực ngoại ngữ của nước ngoài. Thông tư số 11/2022/TT-BGDĐT cụ thể hóa các yếu tố bảo đảm chất lượng theo quy định của Nghị định số 86/2018/NĐ-CP. Trong quá trình soạn thảo, hoàn thiện văn bản, Bộ GD-ĐT đã tổ chức lấy ý kiến trực tiếp và gián tiếp đối với các cơ quan, đơn vị, các tổ chức trong nước, quốc tế và đã nhận được sự đồng thuận và được ban hành vào cuối tháng 7/2022.

Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ cho biết, nhằm tăng cường vai trò quản lý Nhà nước của các địa phương để bảo đảm hoạt động liên kết tổ chức thi cấp chứng chỉ năng lực ngoại ngữ nước ngoài được triển khai đúng các quy định của pháp luật, bảo vệ quyền, lợi ích của người được cấp chứng chỉ và các bên liên kết, Bộ GD- ĐT cũng ban hành Công văn số 5781/BGDĐT-QLCL ngày 08/11/2022. Công văn này đôn đốc, chỉ đạo các Sở GD- ĐT tham mưu với UBND cấp tỉnh thực hiện đúng trách nhiệm, chức năng quản lý Nhà nước theo quy định của Nghị định số 86/2018/NĐ-CP và Thông tư số 11/2022/TT-BGDĐT.

Theo Bộ GD- ĐT, Bộ đã hướng dẫn các đơn vị, tổ chức, cơ sở liên kết tổ chức thi khẩn trương hoàn thiện hồ sơ để thẩm định, phê duyệt. Tuy nhiên, do hồ sơ đề nghị phê duyệt của nhiều cơ sở chưa đầy đủ nên tiến trình xử lý kéo dài khiến một số đơn vị, tổ chức chưa thể tổ chức thi, ảnh hưởng tới kế hoạch thi cử của những người có nhu cầu thi.

Để giải quyết vấn đề trên, Bộ GD-ĐT đề nghị các cơ sở khẩn trương hoàn thành hồ sơ theo quy định. Sau khi tiếp nhận hồ sơ đầy đủ, Cục Quản lý chất lượng, Bộ GD-ĐT sẽ ưu tiên tập trung xử lý, nhanh chóng phê duyệt cho các cơ sở tổ chức thi cấp chứng chỉ năng lực ngoại ngữ (đặc biệt là chứng chỉ IELTS, TOEFL) trong một vài ngày tới. Ngày 11/11/2022, Bộ GD-ĐT cũng đã phê duyệt cho việc liên kết tổ chức thi chứng chỉ tiếng Anh Aptis và sẽ tiếp tục ưu tiên tập trung xử lý và phê duyệt đối với các chứng chỉ khác.