Công nghệ khiến trẻ nhỏ tiếp cận “chuyện người lớn sớm hơn “ ?

Chuyên gia tư vấn tâm lý Đinh Đoàn (Ảnh: T.HÀ)

Chuyên gia tư vấn tâm lý Đinh Đoàn đã có cuộc trao đổi với báo Phụ nữ Thủ đô về vấn đề này.

Mới đây, mạng xã hội lan truyền clip dài 3 phút quay cảnh một bé trai 9 tuổi và bé gái 10 tuổi làm "chuyện người lớn", và còn tự quay lại với những hành động rất thuần thục. Với góc nhìn của một chuyên gia về giới và gia đình, ông có cảm nghĩ gì về chuyện này?

Đã có một thời gian, giáo dục giới tính được nhắc đến nhiều trong các kế hoạch của nhà trường, trong các chương trình truyền thông về sức khỏe sinh sản (SKSS) vị thành niên. Rồi sau đó, trẻ em có nhiều thứ “phải học” quá, nào là giáo dục môi trường, giáo dục kỹ năng sống, giá trị sống, giáo dục kỹ năng tự bảo vệ bản thân… khiến cụm từ “giáo dục giới tính” tự nhiên bị lùi lại phía sau. Thật đáng tiếc, giáo dục giới tính phải là thứ được học thường xuyên, liên tục, không tách rời giáo dục kỹ năng sống, giá trị sống và các lĩnh vực giáo dục khác mới đúng.

Đặc biệt, giáo dục giới tính phải được dạy theo hai hướng: Biết làm gì và điều gì nên làm, điều gì không nên làm. Kiến thức về giới tính, SKSS các em có thể học được, có được từ nhiều kênh thông tin khác nhau, chứ không chỉ là những giờ giáo dục chính thức ở trường. Trẻ em bây giờ “không ngố” như thế hệ cha, anh của chúng. Chúng biết quá nhiều, nhưng lại không được dạy “biết làm, nhưng có nên làm hay không” và “tại sao không nên làm”?

Trong thời buổi Internet phát triển, trẻ em được tự do sử dụng thiết bị điện tử kết nối mạng nên có thể tiếp cận cả những thông tin xấu, độc. Dù clip chỉ là cá biệt, nhưng đã để lại nỗi lo lắng cho các bậc phụ huynh, đặc biệt là những người có con nhỏ trước hậu quả khôn lường. Theo ông, vấn đề giáo dục giới tính, tình dục cho trẻ trong thời công nghệ cần những gì?

Vụ hai em học sinh nhỏ tuổi làm “chuyện người lớn” có thể bị coi là “những vụ lẻ tẻ”, nhưng có thể nó là điều nhắc nhở chúng ta, những người lớn rằng trẻ nó biết nhiều lắm đấy, đừng né tránh, đừng coi chúng là “trẻ con biết gì”. Hãy bắt tay vào công đoạn 2 của giáo dục giới tính là “điều gì không nên làm” và tại sao? Trẻ phải hiểu được rằng việc “làm chuyện ấy” không khó, nhưng có nên làm không, làm để làm gì và có nên quay clip, công bố lên Internet không… Giáo dục giới tính phải đi kèm với giáo dục kỹ năng sống và giáo dục pháp luật, trong đó có cả Luật An ninh mạng...

Vụ việc vừa qua, rất hoan nghênh “nhà mạng” đã có động tác ngăn ngừa clip này phát tán, chia sẻ rộng rãi. Tuy nhiên, cũng rất tiếc là nhiều người lớn chia sẻ, cung cấp cho nhau đường link… chủ yếu vì tò mò, chứ không phải “để học tập” hay “rút kinh nghiệm trong giáo dục con cái”.

Lâu nay, việc giáo dục kiến thức giới tính cho trẻ nhỏ vẫn còn ở tình trạng “né tránh”, hoặc “bỏ quên” trong gia đình vì cho rằng trẻ còn chưa đủ lớn để học những chuyện “tế nhị”. Theo ông, phải chăng đã đến lúc chúng ta cần chấm dứt triệt để tình trạng này?

Có một thực tế là người lớn luôn luôn coi con mình là “cháu nó ngoan lắm”, “nó trong sáng lắm, chưa biết gì đâu”. Họ chỉ giật mình khi có sự cố xảy ra với con mình. Khi ấy lại điệp khúc: “Chúng tôi bận rộn kiếm tiền cho con ăn học, dạy dỗ thế nào là do nhà trường, chứ chúng tôi đâu có dạy con mình làm những chuyện bậy bạ”.

Hãy nhớ, tuổi dậy thì của trẻ đã xuống thấp. Có bé gái 9 tuổi đã có kinh nguyệt lần đầu, bé trai mới 12, 13 mà “râu ria lởm chởm” như thanh niên thực sự. Trong thời đại 4.0, thông tin về giới tính và tình dục có đầy trên mạng, không khó khăn gì để tiếp cận. Từ hiểu biết đến muốn thực hành là con đường khá ngắn. Nếu không được giáo dục một cách “thẳng thắn”, trẻ sẽ… đi trước thời đại, bỏ rơi người lớn đấy. Đừng quên rằng nhiều gia đình tập trung cho con mình học tốt “ba môn chính” (Văn, Toán, Ngoại ngữ), nhưng sự vấp ngã của trẻ không liên quan gì đến việc học giỏi “ba môn chính”. Chúng ta hãy bỏ bớt những khát khao dạy trẻ làm giàu, dạy trẻ trở thành “thủ lĩnh toàn cầu”, thay vào đó là dạy trẻ làm chủ bản thân trước những cám dỗ về bản năng và dục tính!

Là một người từng làm trong môi trường giáo dục, đã tham gia thực hiện nhiều dự án học đường về giáo dục giới tính cho học sinh, ông nhận xét thế nào về vấn đề trang bị kiến thức về giới tính tình dục cho trẻ ở nhà trường hiện nay? Còn những khoảng trống nào trong vấn đề này?

Giống như chương trình giáo dục một số môn học văn hoá khác, nội dung giáo dục giới tính vẫn thiên về “cung cấp kiến thức”. Ví dụ, các em được dạy cấu tạo của trứng, của tinh trùng, của quá trình thụ thai, mang thai… sâu tới mức giống như một sinh viên y khoa cần học. Tuy nhiên, lại chưa được giáo dục đầy đủ phần dạy hành động, ứng xử. Ví dụ, thiếu những bài học như “nếu tự nhiên em thấy mình có ham muốn” thì em nên làm gì”, “bạn cùng lớp rủ về nhà bạn ấy yêu nhau, có về không, nếu không về thì từ chối thế nào”, “nếu trót dại thì nên làm gì”, “chẳng may clip nhạy cảm của mình bị ai đó tung lên mạng thì mình cần làm gì?”... Từ đó cha mẹ, nhà trường chỉ ra cho trẻ những hành động cụ thể, thiết thực.

     Xin cảm ơn ông!

Thu Hà (thực hiện)