Giúp ông bà không cô đơn trong xã hội hiện đại
(PNTĐ) - Trong xã hội hiện đại, khi con cháu ngày một tự lập, trưởng thành và có cuộc sống riêng, hay sự bùng nổ công nghệ vượt quá sự tiếp thu của người già, nhiều ông bà, cha mẹ trở nên cô đơn, thậm chí rơi vào trạng thái trầm cảm trong chính ngôi nhà của mình. Tuy nhiên, cũng chính gia đình sẽ giúp người già vượt qua khó khăn tâm lý nếu con cháu có sự đồng hành, thấu hiểu dành cho thế hệ đi trước.
Nhiều người cao tuổi có chất lượng sức khỏe tinh thần thấp
Sức khỏe tinh thần sa sút đang là biến cố xảy ra ở nhiều người cao tuổi, đặc biệt là ở thành phố, nơi tưởng chừng đông đúc, công nghệ phát triển. Đặc biệt, thống kê từ Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai cho thấy, khoảng 10% người cao tuổi có các triệu chứng trầm cảm.
Thạc sĩ, chuyên gia tâm lý Nguyễn Viết Hiền, Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, tỷ lệ 10% là con số đáng lo ngại, nhất là trong bối cảnh xã hội Việt Nam hiện nay dân số người cao tuổi ngày càng gia tăng.
Sau khi con cái đi làm xa, cuộc sống của vợ chồng bà N.T.L (65 tuổi) vẫn ổn định cho tới khi chồng bà qua đời. Mặc dù hiểu rằng đây là quy luật tất yếu nhưng bà vẫn không tránh khỏi sốc. Ngôi nhà trước đây có bóng bạn đời, nay chỉ còn bà thui thủi một mình. Bà chán ăn, mất ngủ, không muốn gần gũi và nói chuyện với ai. Đến khi con cái đưa bà đi khám mới biết bà đang mắc chứng trầm cảm nặng.
Còn ông N.V.B (60 tuổi, Hà Nội) vốn là người hoạt bát, nhiệt tình. Sau khi nghỉ hưu, dù vẫn sống chung cùng các con cháu nhưng ông trở nên ít nói, cảm thấy mình thừa thãi, không còn giá trị cho gia đình và xã hội. Đó là khi ông gặp khó khăn trong việc bắt kịp xu hướng của con cháu như không biết sử dụng điện thoại thông minh, không quen với cách sống hiện đại như gọi đồ, đặt hàng, đi ăn bên ngoài... Chuyên gia tư vấn tâm lý đánh giá, ông bị hội chứng cô đơn tuổi già và vẫn cần tích cực điều trị.
Theo chuyên gia tâm lý Nguyễn Viết Hiền, các nguyên nhân đặc thù ảnh hưởng tới sức khỏe tinh thần ở người già bao gồm: Trải qua nỗi đau mất người bạn đời hoặc những người thân yêu (ở tuổi này, các cặp vợ chồng cao tuổi sẽ đối mặt với nguy cơ bạn đời qua đời), hay sự thiếu quan tâm của con cháu… dẫn đến cảm giác cô đơn, trống vắng. Hoặc sự thay đổi trong vai trò xã hội, khi nghỉ hưu hoặc không còn tham gia vào công việc xã hội, nhiều người cảm thấy mình trở nên vô dụng hoặc không còn được quan tâm.
Bà Bùi Thị Hải Yến, Giám đốc Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam cho biết, những người lớn tuổi thường ngại chia sẻ các vấn đề tâm lý, nên khi họ đến với các chuyên gia, đôi khi tình trạng đã rất nghiêm trọng. Họ có thể đã trải qua giai đoạn cô đơn, sốc tâm lý, buồn bã kéo dài mà không nhận được sự hỗ trợ nào.
Người già là đối tượng dễ bị tổn thương sức khỏe tinh thần. Song, con cháu trong gia đình thường nhầm lẫn với những biểu hiện của quá trình lão hóa tự nhiên.
Chìa khóa giúp người cao tuổi có cuộc sống vui khoẻ
Việc thiếu thốn tình cảm gia đình, thiếu đi sự quan tâm cũng khiến con người dễ mắc vào những căn bệnh tâm lý, do cảm giác cô đơn và lo sợ. Tuy nhiên, cũng chính gia đình là chìa khóa giúp người cao tuổi có một cuộc sống vui vẻ, khỏe mạnh và ý nghĩa hơn.
Bà Bùi Thị Hải Yến, Giám đốc Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam cho biết, để giúp người cao tuổi có một tuổi già hạnh phúc, lành mạnh, tích cực, thì trước tiên, các thành viên trong gia đình cần biết cách quan tâm, chia sẻ với ông bà, cha mẹ nhiều hơn.
Vun đắp tình cảm gia đình chính là một giải pháp hữu hiệu giúp đẩy lùi nguy cơ gây ra các bệnh tâm lý. Người cao tuổi thường có xu hướng nhạy cảm hơn về mặt cảm xúc. Khi nhận được sự yêu thương và quan tâm từ gia đình, họ sẽ cảm thấy hạnh phúc, có động lực sống. Những khoảnh khắc quây quần, trò chuyện, chia sẻ cùng gia đình giúp họ cảm thấy mình vẫn có vai trò quan trọng. Việc được chăm sóc, quan tâm chu đáo giúp họ cảm thấy an toàn và yên tâm hơn. Con cháu có thể động viên, tạo điều kiện để ông bà, cha mẹ duy trì các sở thích cá nhân như đọc sách, viết lách, làm vườn, hội họa,… để giữ tinh thần vui vẻ.
Bên cạnh gia đình, con cháu cũng có thể khuyến khích ông bà, cha mẹ tham gia các hoạt động bên ngoài gia đình, qua đó giúp họ hòa nhập và cảm thấy cuộc sống ý nghĩa hơn.
