Muốn đơn phương ly hôn, phải làm sao?

Vợ chồng em sống không hạnh phúc nên cách đây 3 năm, chồng em lấy cớ đi làm ăn đã bỏ vào miền Nam. Từ đó, anh ta không có bất cứ trách nhiệm nào với gia đình. Gần đây, em nghe đồn anh ấy đã có người mới. Giờ, em muốn đơn phương ly hôn nhưng theo em hiểu, em phải chứng minh đối phương có "lỗi". Tuy nhiên, em lại không có bằng chứng chồng em cặp bồ. Xin hỏi, nếu chồng em không đồng ý ly hôn thì em còn cơ hội tìm hạnh phúc mới không?

(Một độc giả của báo Phụ nữ Thủ đô tại Yên Bái)

Trả lời
Trước hết, ta cần hiểu “yêu cầu Tòa án giải quyết đơn phương ly hôn” là quyền của vợ, chồng. Ly hôn đơn phương (ly hôn theo yêu cầu của một bên) được cụ thể hóa tại Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình. Cụ thể, tại khoản 1 Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình quy định như sau: “1. Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được…”.

Do đó, căn cứ để Tòa án giải quyết cho ly hôn là vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ chồng khiến cho đời sống hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng. Như vậy có nghĩa là chỉ cần đáp ứng 1 trong 2 trường hợp nêu trên là đã đủ căn cứ để Tòa án giải quyết cho ly hôn.

Đối chiếu với trường hợp của bạn, ở đây bạn đang cho rằng: Phải có bằng chứng chứng minh được chồng bạn đang ngoại tình trong thời kỳ hôn nhân mới là “lỗi” để Tòa án căn cứ vào yếu tố “lỗi” đó giải quyết yêu cầu ly hôn đơn phương của bạn. 

Tuy nhiên, chưa xét đến vấn đề ngoại tình, luật sư đang nhìn nhận bản chất sự việc rằng “vợ chồng bạn đã hết tình cảm với nhau” nên có sống chung thì mục đích hôn nhân cũng không đạt được và nhìn thấy “lỗi” trong tình huống này chính là việc chồng bạn lấy cớ đi làm ăn xa ở miền Nam, kể từ đó anh ấy biệt tích, không có bất cứ trách nhiệm nào đối với gia đình. Điều này thể hiện rằng chồng bạn đã vi phạm quyền, nghĩa vụ của chồng khiến cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được. 

Giải thích cho trường hợp mục đích của hôn nhân không đạt được, tại Nghị quyết số 02/2000/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000, có quy định: “Mục đích của hôn nhân không đạt được là không có tình nghĩa vợ chồng...”.

Việc bạn và chồng bạn không sống chung với nhau kể từ thời điểm chồng bạn bỏ đi cách đây 3 năm cũng có thể coi là vợ chồng bạn đã ly thân được 3 năm. Mặc dù, ly thân không phải yếu tố bắt buộc cần có khi ly hôn nhưng là một trong những yếu tố quan trọng để Tòa án xem xét giải quyết cho ly hôn.

Điều 19 Luật Hôn nhân gia đình có nói rõ quyền và nghĩa vụ về tình nghĩa vợ chồng như sau: Vợ chồng có nghĩa vụ thương yêu, chung thủy, tôn trọng, quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ nhau; cùng nhau chia sẻ, thực hiện các công việc trong gia đình. Bên cạnh đó, vợ chồng có nghĩa vụ sống chung với nhau, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác hoặc do yêu cầu của nghề nghiệp, công tác, học tập, tham gia các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và lý do chính đáng khác.

Vậy, bạn hoàn toàn có căn cứ để yêu cầu Tòa án giải quyết cho ly hôn ngay cả khi chồng bạn không đồng ý ly hôn.