Thay đổi mức cấp dưỡng nuôi con: "Cái lý" đợi "cái tình"
PNTĐ-Mong muốn thay đổi mức cấp dưỡng nuôi con trong thời bão giá là nguyện vọng của không ít người vợ/chồng sau ly hôn. Thế nhưng...
Xung quanh nguyện vọng chính đáng này vẫn còn nhiều vấn đề đáng buồn về trách nhiệm nuôi dưỡng con khi hôn nhân đổ vỡ của các bậc làm cha mẹ.
Gian nan đòi thêm tiền nuôi con
Ly hôn đã gần ba năm nay, chị Lê Thúy Ngần (công nhân KCN Bắc Thăng Long) đến Văn phòng trợ giúp pháp lý tìm hiểu thủ tục thay đổi mức cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn. “Khi ly hôn, tòa xử cho tôi nuôi con trai ba tuổi, anh ấy cấp dưỡng mỗi tháng 500 ngàn đồng. Thời điểm đó, công việc của tôi ổn định thu nhập, đủ nuôi sống hai mẹ con nên tôi không có ý kiến gì. Nhưng hơn một năm nay, do sức khỏe yếu, tôi bị thuyên chuyển sang công việc thu nhập thấp. Việc nuôi con ăn học giờ trở thành gánh nặng trong khi khoản cấp dưỡng nuôi con hàng tháng của chồng cũ lại quá thấp. Tôi muốn tăng thêm tiền cấp dưỡng để lo cho con nhưng anh ấy từ chối, bảo tòa xử sao thì giờ cứ theo đó mà làm. Năm nay con tôi mới vào lớp 1, nếu cứ duy trì mức cấp dưỡng này cho đến ngày cháu tròn 18 tuổi thì quá bất cập”- chị Ngần nói.
 |
| Ảnh minh họa |
Tại Văn phòng trợ giúp pháp lý hôm ấy, chị Mai Thu Hiền (Q. Bắc Từ Liêm, HN) cũng có chung nỗi niềm: “Tôi nhận quyền nuôi hai đứa con sau ly hôn, chồng thỏa thuận cấp dưỡng nuôi con hàng tháng là 1,5 triệu đồng. 6 năm nay, giá cả liên tiếp leo thang, chi phí cho con cái học hành tăng theo. Vậy mà mức cấp dưỡng nuôi con của chồng cũ vẫn không hề thay đổi. Bất đắc dĩ, tôi làm đơn gửi tòa. Tòa xử tăng lên 2,5 triệu đồng một tháng nhưng anh ta vẫn không chấp hành, tháng nào cũng chỉ đưa 1,5 triệu đồng rồi… khất nợ. Tôi tìm hiểu thấy anh ta không hề khó khăn về tài chính, có nhà lầu, xe hơi nên lần này tôi kiên quyết kiện anh ta cố tình trốn tránh trách nhiệm nuôi con”.
Trách nhiệm bằng tình hay bằng lý?
Theo NQ số 02/2000/NĐ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán TANDTC hướng dẫn áp dụng một số quy định của Luật HNGĐ năm 2000 thì: "Cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn là nghĩa vụ của cha, mẹ. Do đó, không phân biệt người trực tiếp nuôi con có khả năng kinh tế hay không, người không trực tiếp nuôi con vẫn phải có nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con”. Theo đó, tiền cấp dưỡng nuôi con bao gồm những chi phí tối thiểu cho việc nuôi dưỡng, học hành của con và do các bên thoả thuận. Trong trường hợp các bên không thoả thuận được thì tòa tuỳ vào từng trường hợp cụ thể, vào khả năng của mỗi bên mà quyết định mức cấp dưỡng nuôi con cho hợp lý.
Cùng với đó, luật cũng quy định khi có lý do chính đáng, mức cấp dưỡng có thể thay đổi. Việc thay đổi mức cấp dưỡng do các bên thỏa thuận; nếu không thoả thuận được thì yêu cầu toà án giải quyết. Do đó, trường hợp người mẹ trực tiếp nuôi con nhận thấy mức cấp dưỡng hiện tại không phù hợp thì có thể yêu cầu nâng mức cấp dưỡng. Nếu người có nghĩa vụ cấp dưỡng không tự nguyện thay đổi, người mẹ có thể gửi đơn lên tòa án. Toà sẽ quyết định lại mức cấp dưỡng dựa trên điều kiện, mức thu nhập của người có nghĩa vụ cấp dưỡng, tình hình thực tế của đời sống sinh hoạt của cháu nhỏ. Đối với trường hợp đòi hỏi nâng mức cấp dưỡng cao, cố tình “làm khó” đối phương cũng sẽ bị tòa bác bỏ.
Lý là vậy nhưng thực tế lâu nay, vấn đề thực hiện cấp dưỡng sau ly hôn đã trở thành “món nợ khó đòi” của những người mẹ (cha) trực tiếp nuôi con và cả cơ quan thi hành án.
Theo LS Nguyễn Bích Lan (Văn phòng LS số 5 HN) trong thực tế, một bộ phận bố mẹ sau ly hôn vì “oán hận” đối phương nên cố tình bỏ bê, trốn tránh trách nhiệm cấp dưỡng nuôi con. Thậm chí khi bị pháp luật chế tài, họ cũng tìm đủ mọi cách để “lách luật”. Ví dụ người cha có tài sản nhưng để cho người thân đứng tên sở hữu, viện cớ sống nhờ cha mẹ sau ly hôn, không có thu nhập… Hình thức này cũng được họ áp dụng trong trường hợp đối phương muốn thay đổi mức cấp dưỡng nuôi con.
Xem ra, việc thay đổi mức cấp dưỡng nuôi con chủ yếu vẫn dựa vào “cái tình” của mỗi bậc cha mẹ. Và hơn lúc nào hết họ cần phải hiểu nghĩa vụ đối với con cái không chỉ đơn thuần là “cấp dưỡng” vật chất mà còn cần “cấp dưỡng” về tinh thần mới tròn trách nhiệm.
Hạ Thi
