Thỏa thuận tài sản trong hôn nhân: Một ứng xử văn minh
PNTĐ-Việc chứng minh tài sản riêng của vợ chồng trong quá trình chung sống đang gặp nhiều khó khăn. Mới đây Luật HN&GĐ sửa đổi đã bổ sung và công nhận quy định về chế độ thỏa thuận tài sản.
 |
| Minh họa sưu tầm |
Phân định tài sản: Hạnh phúc khó bền vững?
Lâu nay, về chế độ tài sản vợ chồng, Luật HNGĐ năm 2000 chỉ quy định về tài sản pháp định. Đây cũng là chế độ tài sản trong hôn nhân duy nhất được pháp luật thừa nhận.
Tại văn phòng trợ giúp pháp lý, anh Nguyễn Khang (doanh nhân) ra sức giải thích với "bố mẹ vợ tương lai" về bản thỏa thuận phân chia tài sản trước hôn nhân.
Chẳng là trước khi đến với cuộc hôn này, anh Khang đã từng kết hôn với một cô gái "vô sản". Ngỡ hôn nhân sẽ bền vững đến cuối đời nên anh không quan tâm chuyện xác định tài sản riêng. 3 năm sau, anh nhận ra vợ mình là kẻ đào mỏ, phụ tình nên đã ly hôn và ra toà bị chia đôi tài sản. Không cam tâm mất một khối lượng tài sản lớn, anh kháng cáo. Vụ án ly hôn của họ kéo dài gần 7 năm mới xong. Không muốn đi lại vết xe đổ của cuộc hôn nhân trước, lần này anh Khang kiên quyết phân định rõ về tài sản ngay từ đầu.
Khi nghe nhân viên tư vấn pháp lý cho biết Luật HNGĐ sửa đổi đã "ủng hộ" việc lập hợp đồng hôn nhân trước khi kết hôn bằng việc bổ sung thêm quy định chế độ tài sản thoả thuận, ông Nguyễn Văn Sơn, quận Tây Hồ, Hà Nội – bố vợ tương lai của anh Khang vẫn băn khoăn cho rằng: "Tình nghĩa vợ chồng không thể quy ra bằng tài sản để chia thành phần ít, phần nhiều khi ly hôn. Nếu quy định cụ thể vấn đề chia tài sản trước khi kết hôn trong Luật sẽ dẫn đến việc "thực dụng hoá" hôn nhân".
Tương tự, nhiều ý kiến khác cũng cho rằng quy định này của Luật sẽ có nguy cơ bị "tẩy chay" trong cuộc sống.
Trước "thuận" sau dễ bảo vệ quyền lợi
Trước "thuận" sau dễ bảo vệ quyền lợi
Theo LS Nguyễn Bích Lan (Văn phòng LS số 5 HN), quy định một chế độ tài sản như trước đây là cứng nhắc, không đáp ứng được nhu cầu khác nhau của việc thực hiện các quan hệ tài sản. Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường, nhiều trường hợp một trong hai bên vợ (chồng) có con riêng, có công ty riêng hoặc một trong hai bên đứng tên tài sản cho người khác... nhiều cặp vợ chồng thấy cần thiết phải thoả thuận về chế độ tài sản áp dụng trong thời kỳ hôn nhân. Trong đó xác định rõ tài sản riêng của mỗi bên để đảm bảo căn cứ rõ ràng khi giải quyết các trường hợp nêu trên. Do đó, việc Luật HNGĐ sửa đổi quy định thêm chế độ tài sản thoả thuận là hợp lý.
Những hạn chế của chế độ tài sản pháp định không chỉ khiến vợ/chồng thiệt thòi khi ly hôn mà còn gây khó cho cơ quan quản lý. Báo cáo tổng kết và hướng dẫn đường lối xét xử của ngành Tòa án hàng năm cho thấy các tranh chấp về tài sản giữa vợ chồng luôn phức tạp, gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong công tác thi hành án. Nhiều bản án đã bị huỷ vì xác định chưa chính xác, không hợp lý nguồn gốc tài sản. "Không ít vụ án tranh chấp tài sản giữa vợ chồng phải kéo dài năm này qua năm khác. Vì luật chỉ đề cập đến tài sản về đất đai, còn các tài sản khác như chứng khoán, tài sản trong doanh nghiệp thì chưa đề cập đến, dẫn tới khó khăn trong công tác xét xử". TS Nguyễn Hải An - Giám đốc xét xử án dân sự 3 (Toà dân sự - TADNTC) cho biết.
Là người ủng hộ quy định chế độ tài sản thoả thuận từ trong dự thảo, Tiến sĩ Ngô Thị Hường - Trưởng Bộ môn Luật HN&GĐ (Khoa PLDS - trường ĐH Luật HN) cho rằng: “Đưa vấn đề này vào luật là hoàn toàn văn minh. Bởi đây là cách ứng xử công bằng và tiến bộ. Đó là cơ sở để bảo vệ tài sản riêng của từng cá nhân. Nó trợ giúp kế hoạch dự trù tài sản riêng hay tài sản chung trong hôn nhân, giúp giảm thiểu xung đột và tiết kiệm được án phí trong trường hợp ly hôn. Thêm vào đó, việc lập hôn ước tài sản có thể củng cố vững chắc quan hệ vợ chồng. Bởi nếu hiểu rõ ràng ý kiến của nhau về tiền bạc, tài sản sẽ giúp hôn nhân bền vững hơn. Bên cạnh đó, việc thoả thuận tài sản trước khi kết hôn còn đảm bảo cho một cam kết hôn nhân thực sự".
Thực tế trên thế giới, chế độ tài sản thoả thuận đã được nhiều nước đưa vào luật như ở Pháp, Nhật Bản, Thái Lan... Theo đó, khi kết hôn, vợ chồng sẽ phải ký một bản hợp đồng hôn nhân thoả thuận về tài sản riêng, tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân và sau khi ly hôn. Do đó, chúng ta nên nhìn nhận việc đưa quy định chế độ tài sản thoả thuận vào luật là một xu hướng công bằng và văn minh thay vì không đồng thuận bởi nếp nghĩ cái gì "của chồng" thì đều là "công vợ" và ngược lại.
Hạ Thi
