Bước đi quan trọng nhằm giảm ô nhiễm môi trường
(PNTĐ) - Từ ngày 1/7/2026, Hà Nội sẽ triển khai thí điểm vùng phát thải thấp trong khu vực Vành đai 1. Đây được xem là một bước đi quan trọng nhằm giảm ô nhiễm môi trường từ phương tiện giao thông cải thiện chất lượng không khí tại Thủ đô.
Thí điểm được triển khai thận trọng, khả thi
Ngày 26/11/2025, HĐND Thành phố đã thông qua Nghị quyết số 57/2025/NQ-HĐND quy định thực hiện vùng phát thải thấp trên địa bàn thành phố Hà Nội, triển khai theo điểm a khoản 2, Điều 28 của Luật Thủ đô năm 2024. Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 10/12/2025, thay thế Nghị quyết số 47/2024/NQ-HĐND.
Theo Nghị quyết, vùng phát thải thấp là khu vực được xác định nhằm hạn chế các phương tiện giao thông gây ô nhiễm, từ đó nâng cao chất lượng không khí và giảm tác động tiêu cực của khí thải. Các tiêu chí để xác định vùng phát thải thấp bao gồm: Khu vực được định hướng bảo vệ nghiêm ngặt theo Quy hoạch Thủ đô; khu vực thường xuyên ùn tắc giao thông mức D-F; khu vực có chỉ số AQI dưới mức trung bình trong tối thiểu 1 năm
Nghị quyết đặt ra lộ trình triển khai theo các giai đoạn:
Từ ngày 1/7/2026, Hà Nội sẽ triển khai thí điểm vùng phát thải thấp trong khu vực Vành đai 1; từ 1/7/2026 - 31/12/2027: Thí điểm vùng phát thải thấp tại một số khu vực trong vành đai 1; giai đoạn 2028-2029: Mở rộng vùng phát thải thấp toàn bộ vành đai 1 và một số khu vực vành đai 2; từ 1/1/2030: Triển khai vùng phát thải thấp từ vành đai 3 trở vào toàn bộ các phường, xã được quy định.
Kể từ năm 2031, các khu vực đáp ứng tiêu chí nêu tại Điều 4 của Nghị quyết phải tổ chức vùng phát thải thấp.
Để chuẩn bị cho việc triển khai mô hình mới này, Sở Nông nghiệp và Môi trường đang phối hợp chặt chẽ với Sở Xây dựng và UBND các phường trong khu vực Vành đai 1 để xây dựng Đề án vùng phát thải thấp. Đề án sẽ được lấy ý kiến rộng rãi người dân, các cơ quan, tổ chức liên quan, các nhà khoa học... rà soát hiện trạng. Đồng thời nghiên cứu các giải pháp phù hợp với điều kiện thực tế của từng tuyến phố, từng khu dân cư.
Trong đó, sẽ có định hướng giai đoạn hoạt động thí điểm. Cụ thể, cấm xe môtô, xe gắn máy, xe ôtô (không đáp ứng quy chuẩn khí thải mức 4) sử dụng nhiên liệu hoá thạch: Cấm theo khung giờ/thời điểm.
Lựa chọn các khu vực đã có không gian đi bộ, khu vực bảo vệ môi trường nghiêm ngặt (như khu di sản văn hoá thế giới, khu di tích quốc gia đặc biệt...) nơi đã hình thành nền tảng quản lý giao thông và du lịch bền vững. Lựa chọn một số tuyến đường có khả năng liên thông giữa các phường, bảo đảm kết nối đồng bộ, thuận tiện cho tổ chức giao thông và kiểm soát phương tiện trong vùng thí điểm.
Rà soát, khảo sát hiện trạng, lên phương án lắp đặt các trạm sạc pin cho xe điện đảm bảo quy chuẩn. Tăng các điểm cho thuê xe đạp điện, xe máy điện, các điểm gửi xe công cộng... Lên phương án đầu tư lắp đặt các trạm quan trắc chất lượng không khí trong khu vực phát thải thấp để đánh giá hiệu quả.
Sở Xây dựng đang dự thảo và sẽ trình HĐND Thành phố ban hành Nghị quyết về chính sách, biện pháp, hỗ trợ chuyển đổi phương tiện giao thông sử dụng năng lượng sạch trên địa bàn thành phố Hà Nội, dự kiến trình vào kỳ họp đầu năm 2026. Những việc này nhằm đảm bảo việc và phù hợp với đặc thù đô thị trung tâm của Hà Nội.
Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Minh Tấn việc áp dụng vùng phát thải thấp là xu hướng chung của nhiều đô thị lớn trên thế giới nhằm giảm ô nhiễm không khí, bảo vệ sức khoẻ cộng đồng và hướng đến phát triển giao thông bền vững. Hà Nội kỳ vọng mô hình này sẽ giúp cải thiện đáng kể chất lượng không khí tại khu vực trung tâm và tạo nền tảng để mở rộng sang các khu vực khác trong thời gian tới.
Người dân mong sớm cải thiện chất lượng không khí
Theo Sở Giao thông vận tải Hà Nội, Hà Nội hiện có tới hơn 8 triệu phương tiện giao thông, trong đó khoảng 1,1 triệu ôtô và 6,9 triệu xe máy. Ngoài ra, còn có trên 1 triệu phương tiện từ các tỉnh, thành phố khác thường xuyên lưu thông trên địa bàn Thủ đô. Đánh giá cho thấy, khí thải từ phương tiện giao thông là một trong những nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường không khí.
Mới đây nhất, UBND thành phố Hà Nội đã phê duyệt "Đề án phát triển hệ thống giao thông vận tải công cộng bằng xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh trên địa bàn thành phố". Trong đó, đề án nhằm đưa ra kế hoạch, lộ trình chuyển đổi và phát triển xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh trên địa bàn thành phố theo lộ trình đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 876/QĐ-TTg ngày 22/7/2022; đồng thời, đề xuất các giải pháp chuyển đổi, phát triển và đạt được tỷ lệ 100% phương tiện sử dụng xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh vào năm 2035.
Theo đó, ngay trong năm 2025, Hà Nội sẽ chuyển đổi các phương tiện buýt lớn sử dụng diesel hết hạn khấu hao và hết hạn thầu sang xe buýt lớn chạy bằng điện. Tổng số phương tiện dự kiến chuyển đổi trong năm 2025 là 103 xe, đạt 5% tổng số phương tiện chuyển đổi.
Từ năm 2026, dự kiến, Thành phố ban hành định mức kinh tế kỹ thuật, đơn giá đầy đủ cho các chủng loại xe buýt điện. Tổng số phương tiện dự kiến chuyển đổi trong giai đoạn 2026-2030 là 1.813 xe. Tỷ lệ chuyển đổi phương tiện sử dụng điện, năng lượng xanh đến năm 2030 dự kiến đạt 93,4% tổng số phương tiện được chuyển đổi. Tổng số phương tiện dự kiến chuyển đổi trong giai đoạn 2031-2035 là 238 xe.
Là người dân sống nhiều năm tại Thủ đô, ông Phạm Công Thành, phường Bồ Đề, Hà Nội cho biết: Mỗi lần di chuyển trên đường, nhất là vào giờ cao điểm với mật độ phương tiện giao thông tăng cao, có thể dễ dàng nhận ra khí thải từ phương tiện giao thông thải ra môi trường khiến người tham giao thông ngột ngạt, khó thở. Vì vậy, trong bối cảnh đô thị Hà Nội ngày một đông, lượng phương tiện giao thông liên tục gia tăng ông rất ủng hộ Hà Nội triển khai các giải pháp mạnh mẽ, khoa học, đột phát để giảm ô nhiễm môi trường. Có như vậy, Hà Nội mới có thể cải thiện chất lượng không khí, nâng cao chất lượng sống cho người dân Thủ đô.
Chia sẻ về lộ trình triển khai thí điểm vùng phát thải thấp của Thành phố, ông Thành cho biết: Trước đây, ông cũng từng hoang mang lo lắng khi nghe thông tin Hà Nội khi áp dụng vùng phát thải thấp sẽ cấm toàn bộ phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Tuy nhiên, sau khi nghiên cứu về Nghị quyết 57, ông khá yên tâm vì lộ trình được đưa ra một cách bài bản, từng bước. Chẳng hạn như quy định rõ đối với các phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch gồm cấm xe tải trên 3,5 tấn sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong vùng; Cẩm xe môtô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch hoạt động kinh doanh qua ứng dụng công nghệ lưu thông trong vùng; xe mô tô, xe gắn máy dùng xăng/diesel khác: Cấm theo khung giờ; ngoài khung giờ chỉ được lưu thông khi đáp ứng quy chuẩn khí thải; cấm xe ôtô dùng nhiên liệu hóa thạch không đạt mức khí thải 4 theo quy chuẩn của Bộ Nông nghiệp và Môi trường vào các khung giờ/ thời điểm.
Trong khi đó, ông Phạm Tuấn Thành, phường Yên Hòa thì cho rằng, cùng với việc thí điểm vùng phát thải thấp, việc khuyến khích người dân sử dụng phương tiện giao thông công cộng, chuyển đổi sang sử dụng phương tiện giao thông sử dụng năng lượng xanh, sạch cũng là giải pháp quan trọng. Muốn vậy, ông Thành cho rằng, Thành phố nên tổ chức tốt về cơ sở hạ tầng, phát triển các trạm sạc điện, các tuyến xe buýt công cộng để người dân yên tâm chuyển đổi phương tiện. Bên cạnh đó, Thành phố cũng sớm đưa ra các chính sách ưu đãi, biện pháp, hỗ trợ chuyển đổi phương tiện giao thông sử dụng năng lượng sạch trên địa bàn thành phố Hà Nội.
