Để người cao tuổi là vốn quý của dân tộc

Người cao tuổi sinh hoạt tại Trung tâm chăm sóc người cao tuổi Bách niên Thiên Đức (Hà Nội). Ảnh: TTDL

Tháng hành động vì người cao tuổi năm 2025  được Trung ương Hội Người cao tuổi Việt Nam phối hợp Bộ Y tế  tổ chức phát động vào ngày 27/9, với chủ đề "Phát huy vai trò người cao tuổi trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc"- nhằm nhấn mạnh sứ mệnh của người cao tuổi tiếp tục cống hiến góp phần đưa dân tộc bước vào kỷ nguyên phát triển bền vững, giàu mạnh, phồn vinh, hạnh phúc.
Nhiều vấn đề đặt ra trong công tác chăm sóc người cao tuổi
Việt Nam bắt đầu giai đoạn già hóa dân số từ năm 2011, với số người từ 65 tuổi trở lên chiếm 7% tổng dân số. Năm 2021, số người cao tuổi trên 65 tuổi chiếm 8,3% tổng dân số (8,16 triệu người cao tuổi). Đến năm 2025, số người cao tuổi tăng lên 16,1 triệu người. Thời gian chuyển từ già hóa dân số sang dân số già ở nước ta chỉ từ 17-20 năm, ngắn hơn so với nhiều nước khác.

Chúng ta sẽ bước vào thời kỳ dân số già từ năm 2036, khi đó tỉ trọng nhóm dân số từ 65 tuổi trở lên đạt 14,2% tổng dân số. Theo dự báo số người cao tuổi của Việt Nam sẽ lên 25,2 triệu người vào năm 2069. 

Thực hiện các Nghị quyết của Trung ương, Chính phủ, ngày 21/2/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 383/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược quốc gia người cao tuổi đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2045, nhằm xây dựng, hoàn thiện hệ thống chính sách về người cao tuổi theo hướng toàn diện, hiện đại, bao trùm, bền vững, đảm bảo tiến bộ và công bằng xã hội. Đồng thời, không ngừng chăm lo và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người cao tuổi; tạo điều kiện cho người cao tuổi, nhất là người cao tuổi nghèo, có hoàn cảnh khó khăn, người cao tuổi sống ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, đặc biệt về chăm sóc sức khỏe, phục hồi chức năng, trợ giúp xã hội.

Tuy nhiên, công tác chăm sóc cho người cao tuổi vẫn đang đặt ra nhiều vấn đề khi phần lớn người cao tuổi hiện nay không có tích lũy, thu nhập thấp. Thống kê cho thấy, đa số họ không có tích lũy, thu nhập thấp, một bộ phận cuộc sống phải dựa vào con cháu; nhiều trường hợp sống độc thân, cô đơn không nơi nương tựa. Đặc biệt, trong số người cao tuổi tại Việt Nam, 73% không có lương hưu hay trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng đang phải đối mặt với nhiều khó khăn trong cuộc sống. Số người cao tuổi được hưởng lương hưu, trợ cấp xã hội rất thấp nên nhiều người cao tuổi sức khỏe kém vẫn phải tự lao động và kiếm sống hàng ngày. Thống kê của Bộ Y tế cũng cho thấy, hầu hết người cao tuổi đều mắc các bệnh lý mãn tính như tiểu đường, tim mạch, xương khớp... và trung bình mỗi người mắc từ 3 bệnh trở lên.

Trong bối cảnh tốc độ già hóa dân số nhanh, vấn đề đặt ra là làm thế nào để người cao tuổi vẫn có sức khỏe, kiến thức… có thể tham gia lao động sản xuất để đảm bảo cuộc sống và đóng góp cho sự phát triển của đất nước. Cùng với đó, việc chăm sóc sức khỏe, đảm bảo lưới an sinh cho người cao tuổi sức khỏe yếu, không có thu nhập… cần được phủ sóng nhiều hơn. 
Mô hình nhà bán trú cho người cao tuổi chống cô đơn
Tại lễ phát động Tháng Hành động vì người cao tuổi, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam Đỗ Văn Chiến nhấn mạnh: Đảng, Nhà nước luôn coi trọng, chăm sóc, tôn vinh và tạo điều kiện để người cao tuổi tiếp tục đóng góp trí tuệ, kinh nghiệm cho phát triển đất nước. Quán triệt quan điểm chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm "Người cao tuổi là vốn quý của dân tộc, là cây cao bóng cả", đồng chí Đỗ Văn Chiến kêu gọi các cấp, các ngành và xã hội quan tâm hơn nữa đến công tác người cao tuổi, từ hoàn thiện chính sách pháp luật, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, đến khởi nghiệp và tạo việc làm. 

Liên quan đến vấn đề chăm sóc sức khỏe, tuổi thọ cho người cao tuổi, tại hội nghị quán triệt 4 nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị tổ chức ngày 16/9/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã dẫn chứng việc chăm sóc tuổi thọ và gợi ý về mô hình "chống cô đơn cho người già, người có tuổi". Tổng Bí thư cho rằng, nên khuyến khích mô hình dưỡng lão bán trú "sáng đi, chiều về" mà các công ty tư nhân đang làm. Việc chăm sóc người lớn tuổi như cách chăm sóc học sinh. Những người có tuổi (70 - 80 tuổi), con đi làm, cháu đi học, ở nhà ít vận động, rất cô đơn. Mô hình các trung tâm dưỡng lão sẽ tổ chức dùng ôtô để sáng đón đi, chiều đưa họ về rất thích hợp.

"Người cao tuổi đến đó sẽ gặp bạn bè, đồng nghiệp, bạn cũ... để tâm sự, nói chuyện, học thể thao, âm nhạc, văn hóa, văn nghệ... Những mô hình rất hay" -Tổng Bí thư gợi mở.

Theo các chuyên gia, mô hình này cần trở thành trụ cột an sinh trong bối cảnh già hóa dân số và gia đình bận rộn.

Chủ tịch Hội Người cao tuổi Việt Nam Nguyễn Thanh Bình cho biết, năm 2025 là năm thứ 11 tổ chức Tháng hành động vì người cao tuổi, với nhiều hoạt động phong phú như: Thể thao, văn hóa, văn nghệ, chăm sóc sức khỏe, tư vấn pháp lý, thăm hỏi, tặng quà cho người cao tuổi khó khăn. Năm nay, chủ đề Ngày Quốc tế Người cao tuổi của Liên hợp quốc là "Người cao tuổi thúc đẩy hành động ở địa phương và toàn cầu" gợi mở nhiều định hướng mới cho công tác này.

Hiện cả nước có hơn 1 triệu người cao tuổi tham gia công tác ở cơ sở, trên 9 triệu người trực tiếp lao động sản xuất, nhiều người được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới. Cả nước cũng có hơn 9.000 CLB liên thế hệ tự giúp nhau và 91.000 CLB văn hóa, thể thao, dưỡng sinh, thu hút khoảng 9 triệu lượt hội viên tham gia. Người cao tuổi còn là lực lượng nòng cốt trong gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.