Góc nhìn:
Để người lao động không nghỉ việc vì lương không đủ sống
(PNTĐ) -Tại phiên thảo luận tổ Quốc hội về tình hình kinh tế - xã hội, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà công bố một con số đáng giật mình: Trong 2,5 năm bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, đã có tình trạng cán bộ, công chức, viên chức nghỉ việc, hoặc rời bỏ khu vực công chuyển sang khu vực tư.
Tại phiên thảo luận tổ Quốc hội về tình hình kinh tế - xã hội, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà công bố một con số đáng giật mình: Trong 2,5 năm bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, đã có tình trạng cán bộ, công chức, viên chức nghỉ việc, hoặc rời bỏ khu vực công chuyển sang khu vực tư. Theo thống kê của 28 cơ quan trung ương và 63 tỉnh, thành cả nước cho thấy: Từ năm 2020 đến 6 tháng đầu năm 2022 có 39.552 cán bộ, công chức, viên chức nghỉ việc.
Theo thống kê của 28 cơ quan trung ương và 63 tỉnh, thành cả nước cho thấy: Từ năm 2020 đến 6 tháng đầu năm 2022 có 39.552 cán bộ, công chức, viên chức nghỉ việc. Trong đó, khối viên chức là 35.523 người, khối công chức là hơn 4.000 người. Số này chủ yếu rơi vào hai ngành giáo dục và y tế. Với giáo dục 2,5 năm qua, số người xin thôi việc là 16.427 người, chiếm 41,53%, trong đó trình độ đại học trở lên chiếm 49%; với y tế, số người xin thôi việc là 12.198 người, chiếm tỷ lệ trong tổng số viên chức là 30,84%. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng này là do tác động của đại dịch Covid-19 dẫn đến công chức, viên chức phải chịu áp lực rất lớn về công việc. Nhân viên y tế phải làm việc trong bối cảnh nguy hiểm rủi ro rình rập, nhưng mức lương thấp, không đủ để đảm bảo đời sống.
Để giải quyết tình trạng này, Chính phủ đã quyết định, từ ngày 1/7/2023, mức lương cơ sở cho cán bộ, công chức, viên chức sẽ được tăng lên từ 1,49 triệu đồng/tháng lên 1,8 triệu đồng/tháng; tăng chi lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội đối tượng do ngân sách Nhà nước đảm bảo khoảng 12,5% và hỗ trợ thêm đối với đối tượng nghỉ hưu trước năm 1995 có mức hưởng thấp; tăng chi trợ cấp ưu đãi người có công và tăng chi các chính sách an sinh xã hội đang gắn với lương cơ sở khoảng 20,8%. Việc cải cách chính sách tiền lương theo Nghị quyết 27-NQ-TƯ chưa thực hiện từ 1/7/2023 như dự kiến. Tuy nhiên, việc điều chỉnh tăng mức lương cơ sở vẫn không làm cho người hưởng lương thật sự vui mừng, bởi mức tăng này so với giá cả đang leo thang vẫn không đảm bảo cho họ sống được bằng lương.
Chính sách tiền lương là một bộ phận đặc biệt quan trọng của hệ thống chính sách kinh tế - xã hội, liên quan trực tiếp đến các cân đối lớn của nền kinh tế, thị trường lao động và đời sống người hưởng lương, góp phần xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, trong sạch, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Nước ta đã trải qua 4 lần cải cách chính sách tiền lương vào các năm 1960, năm 1985, năm 1993 và năm 2003. Nhờ đó, tiền lương trong khu vực công của cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang đã từng bước được cải thiện. Trong khu vực doanh nghiệp, chính sách tiền lương từng bước được hoàn thiện theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước.
Tuy nhiên, bên cạnh đó, chính sách tiền lương vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập. Trong khu vực công, hệ thống bảng lương thiết kế chưa phù hợp với vị trí việc làm, chức danh và chức vụ lãnh đạo; còn mang nặng tính bình quân, không bảo đảm được cuộc sống, chưa phát huy được nhân tài, chưa tạo được động lực để nâng cao chất lượng và hiệu quả làm việc của người lao động. Quy định mức lương cơ sở nhân với hệ số không thể hiện rõ giá trị thực của tiền lương. Có quá nhiều loại phụ cấp, nhiều khoản thu nhập ngoài lương do nhiều cơ quan, nhiều cấp quyết định bằng các văn bản quy định khác nhau làm phát sinh những bất hợp lý, không thể hiện rõ thứ bậc hành chính trong hoạt động công vụ...
Điều này dẫn đến hệ quả là tình trạng cán bộ, công chức, viên chức nghỉ việc, rời bỏ khu vực công chuyển sang khu vực tư. Để cải cách chính sách tiền lương trở thành đòn bẩy quan trọng của hệ thống chính sách kinh tế - xã hội; tiền lương phải thực sự là nguồn thu nhập chính bảo đảm đời sống người lao động và gia đình họ; trả lương đúng là đầu tư cho phát triển nguồn nhân lực, tạo động lực nâng cao năng suất lao động và hiệu quả làm việc của người lao động, góp phần thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, ổn định chính trị - xã hội..., ngày 21/5/2018, BCH Trung ương ban hành Nghị quyết hội nghị lần thứ 7 BCH Trung ương khóa XII về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp (Nghị quyết 27-NQ/TƯ).
Tại kỳ họp Quốc hội đang diễn ra, khi trình bày báo cáo kinh tế-xã hội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng nhận định tiền tương, thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động còn thấp. Do đó, Chính phủ sẽ hoàn thiện và triển khai hiệu quả chính sách về tiền lương, trong đó thực hiện điều chỉnh mức lương cơ sở từ ngày 1/7/2023.
Bàn về vấn đề này, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng việc cải cách tiền lương trong thời điểm này vô cùng ý nghĩa nhưng mức tăng khoảng 20,8% chỉ mang tính chất “động viên tinh thần” là chính. Vì so với thang bảng lương hiện hành, số tiền lương tăng thêm vẫn rất thấp so với nhu cầu đời sống hiện tại. Về lâu dài, việc cải cách tiền lương phải có nguồn lực đủ mạnh thì mới có thể giúp đội ngũ hưởng lương yên tâm sống bằng lương hưởng ngân sách Nhà nước.
Như vậy, cải cách chính sách tiền lương phải bảo đảm tính tổng thể, hệ thống, đồng bộ, kế thừa và phát huy những ưu điểm, khắc phục có hiệu quả những hạn chế, bất cập của chính sách tiền lương hiện hành; tuân thủ nguyên tắc phân phối theo lao động và quy luật khách quan của kinh tế thị trường, lấy tăng năng suất lao động làm cơ sở để tăng lương. Có như vậy mới hạn chế được công chức, viêc chức nghỉ việc và tình trạng chảy máu chất xám trong khu vực công như hiện nay.