Hà Nội: Lan tỏa yêu thương, kiến tạo cộng đồng vững mạnh từ mô hình CLB liên thế hệ tự giúp nhau
(PNTĐ) - Trong bối cảnh già hóa dân số diễn ra nhanh chóng, việc chăm lo cho người cao tuổi không chỉ là yêu cầu an sinh, mà còn là nhiệm vụ phát triển bền vững, xây dựng cộng đồng gắn kết, nhân văn. Tại Hà Nội, nơi có hơn 1,13 triệu người cao tuổi, chiếm gần 13% dân số, mô hình Câu lạc bộ Liên thế hệ tự giúp nhau (CLB LTHTGN) đã và đang chứng minh hiệu quả thực tiễn rõ nét, trở thành một điểm sáng trong công tác chăm sóc, phát huy vai trò người cao tuổi (NCT), góp phần xây dựng Thủ đô phát triển hài hòa, bao trùm và bền vững.
Những thành tựu trên đã được chia sẻ cụ thể tại Hội nghị tổng kết 5 năm triển khai Quyết định 1336/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Đề án “Nhân rộng mô hình CLB Liên thế hệ tự giúp nhau” giai đoạn đến năm 2025, do Hội Người cao tuổi Thành phố Hà Nội tổ chức vào sáng 11/6. Hội nghị không chỉ là dịp nhìn lại một chặng đường với nhiều kết quả ấn tượng, mà còn là lời khẳng định vai trò tiên phong của Hà Nội trong hiện thực hóa các chính sách an sinh, phát huy tiềm năng to lớn của NCT trong thời đại mới.
Từ chủ trương đúng đắn đến những con số biết nói
Quyết định 1336 được ban hành năm 2020 với mục tiêu xây dựng mô hình CLB LTHTGN như một giải pháp thiết thực góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống NCT, tăng cường đoàn kết liên thế hệ, thúc đẩy giảm nghèo bền vững và bảo đảm an sinh xã hội.
Tại Hà Nội, mô hình đã nhanh chóng được các cấp, các ngành triển khai bài bản, đồng bộ. Kết quả sau 5 năm thực hiện rất đáng ghi nhận: từ 12 CLB thí điểm ban đầu, đến nay Thành phố đã phát triển được 350 CLB LTHTGN hoạt động hiệu quả, đạt và vượt chỉ tiêu đề ra. Đáng chú ý, 100% các quận, huyện, thị xã đều đã thành lập CLB, hình thành mạng lưới rộng khắp từ nội đô tới vùng ngoại thành và nông thôn, với trên 18.000 người cao tuổi và thành viên khác tích cực tham gia. Mỗi CLB thực sự là một "tế bào cộng đồng" vững mạnh, giúp gắn kết các thế hệ, lan tỏa sự sẻ chia và tinh thần tương trợ.
Các CLB LTHTGN ở Hà Nội không chỉ được tổ chức chặt chẽ mà còn vận hành hiệu quả, có chiều sâu. Ba nhóm kết quả nổi bật là: Nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho NCT; phát huy vai trò xã hội của người cao tuổi; góp phần bảo đảm an sinh, giảm nghèo bền vững.
Theo đó, tổng số tiền Hội NCT thành phố huy động được cho hoạt động của các CLB lên tới trên 35 tỷ đồng, từ các nguồn quỹ tự có, hội phí và vận động xã hội hóa. Từ đó, nhiều hoạt động thiết thực đã được tổ chức: khám, tư vấn sức khỏe, cấp thuốc miễn phí cho trên 13.000 lượt người, tổ chức các buổi giao lưu văn hóa - thể thao định kỳ, mang lại niềm vui sống, giảm cảm giác cô đơn cho người cao tuổi.
Tại các CLB, người cao tuổi không chỉ là đối tượng được chăm sóc mà còn là chủ thể đóng góp. Nhiều cụ đã trở thành những hạt nhân tích cực, tư vấn pháp luật, hướng dẫn sản xuất, hòa giải cơ sở… minh chứng cho sức sáng tạo và vai trò không thể thay thế của người cao tuổi trong chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và phát triển bền vững.
Từ nguồn lực vận động, các CLB đã hỗ trợ 6.000 lượt người vay vốn phát triển kinh tế hộ gia đình, đồng thời thăm hỏi, giúp đỡ 3.500 lượt hội viên khi ốm đau, hoạn nạn. Đây chính là điểm mạnh đặc biệt của mô hình - nơi cộng đồng tự chăm lo cho nhau, giúp nhau vượt khó bằng sự đồng hành gần gũi và nghĩa tình.
Sức mạnh từ cơ sở - nền tảng của sự thành công
Thành công trong việc nhân rộng và duy trì mô hình CLB Liên thế hệ tự giúp nhau tại Hà Nội là kết quả của một quá trình phối hợp đồng bộ, bài bản và linh hoạt giữa cấp ủy, chính quyền, Hội Người cao tuổi và các tổ chức đoàn thể ở địa phương. Tuy nhiên, yếu tố then chốt quyết định chất lượng và sức sống lâu dài của mô hình lại nằm ở sự chủ động, sáng tạo trong tổ chức thực hiện tại cơ sở.
Trước hết, sự chỉ đạo sát sao, thống nhất và liên thông từ Thành ủy, UBND Thành phố tới các sở, ngành và chính quyền địa phương đã tạo nên nền tảng chính sách vững chắc. Công tác triển khai không dừng lại ở việc ban hành văn bản, mà đi kèm với việc phân công rõ trách nhiệm, đưa chỉ tiêu phát triển CLB vào nội dung thi đua và đánh giá kết quả công tác thường xuyên của các đơn vị.
Tiếp đó, Hội Người cao tuổi các cấp đã phát huy vai trò nòng cốt trong hướng dẫn, giám sát và hỗ trợ cơ sở tháo gỡ khó khăn, đồng thời đẩy mạnh truyền thông, vận động nhân dân và tranh thủ sự hỗ trợ của các nhà hảo tâm. Nhờ vậy, nhiều CLB được hình thành và duy trì không chỉ bằng nguồn ngân sách hỗ trợ ban đầu, mà còn bằng chính nội lực và sự đồng thuận của cộng đồng.
Đặc biệt, thành công của mô hình còn đến từ sự sáng tạo và linh hoạt trong cách làm tại từng địa phương, với những mô hình điển hình cho thấy sự kết hợp hiệu quả giữa yếu tố con người và điều kiện thực tiễn.
Quận Hoàng Mai là ví dụ tiêu biểu cho việc triển khai đồng bộ và mở rộng quy mô CLB. Với cách làm bài bản, gắn kết chặt chẽ giữa phong trào CLB với các chương trình phát triển cộng đồng khác, địa phương này không chỉ dẫn đầu về số lượng CLB mà còn nổi bật ở tính bền vững và hiệu quả hoạt động.
Trong khi đó, huyện Phú Xuyên lại lựa chọn hướng đi “chắc mà sâu” - chú trọng chất lượng hơn số lượng. Địa phương ưu tiên thành lập CLB tại các chi hội có nền tảng hoạt động vững, ban chủ nhiệm tâm huyết và sự tham gia tích cực của người dân. Nhờ đó, các CLB ở đây đều đảm bảo duy trì đầy đủ 8 nội dung hoạt động theo hướng dẫn, tạo sự hài hòa giữa chăm sóc sức khỏe, hỗ trợ kinh tế và nâng cao đời sống tinh thần cho hội viên.
Một điểm sáng khác là huyện Sóc Sơn, nơi mô hình CLB LTHTGN tại thôn Thanh Trí (xã Minh Phú) thể hiện rõ nét tính liên thế hệ - đúng với tinh thần của đề án. Với độ tuổi hội viên trải rộng từ 28 đến 85 tuổi, CLB đã trở thành không gian kết nối các thế hệ trong cộng đồng. Từ các buổi sinh hoạt văn nghệ, thể thao đến các hoạt động tình nguyện như chăm sóc nghĩa trang liệt sĩ vào dịp 27/7, mô hình này đã chứng minh rằng sự tương trợ không chỉ là trách nhiệm, mà còn là chất keo gắn kết cộng đồng.
Như vậy, những kinh nghiệm thực tiễn phong phú tại cơ sở chính là chìa khóa giúp Hà Nội không chỉ đạt chỉ tiêu về số lượng CLB theo Quyết định 1336, mà còn nâng cao rõ rệt chất lượng hoạt động - tạo tiền đề vững chắc để mô hình tiếp tục được nhân rộng một cách hiệu quả, thực chất và bền vững trong thời gian tới.
Tiếp tục xây dựng nền tảng để phát triển bền vững
Để tiếp tục phát huy những thành quả đã đạt được và đưa mô hình CLB LTHTGN phát triển lên một tầm cao mới, bền vững hơn, Chủ tịch Hội NCT Thành phố Nguyễn Thế Toàn gợi ý những định hướng này không chỉ dựa trên kinh nghiệm thực tiễn từ các tham luận mà còn mang tầm nhìn chiến lược, phù hợp với xu thế phát triển chung.
Đồng chí Nguyễn Thế Toàn đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng hoạt động, hiệu quả của các CLB LTHTGN; không chạy theo số lượng mà tập trung vào chiều sâu và tính bền vững. Bên cạnh đó, để các CLB hoạt động hiệu quả, ổn định, việc đảm bảo nguồn tài chính là hết sức cần thiết. Chủ tịch Hội NCT TP chỉ đạo cần đa dạng hóa nguồn lực huy động cho hoạt động của CLB, không chỉ từ đóng góp của thành viên mà còn từ sự hỗ trợ của chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, tổ chức kinh tế và các nhà hảo tâm.
Trong bối cảnh có thể diễn ra việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã trong thời gian tới, Chủ tịch Hội NCT TP chỉ đạo cần kiện toàn và duy trì CLB hoạt động hiệu quả, đồng thời tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc triển khai, hoạt động của các CLB LTHTGN; kịp thời phát hiện, tháo gỡ khó khăn và nhân rộng các mô hình hoạt động hiệu quả.
Ngoài ra, cần triển khai thực hiện hiệu quả Quyết định số 383/QĐ-TTg ngày 21/02/2025 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia về người cao tuổi đến năm 2035, tầm nhìn đến 2045; đồng thời tích cực lồng ghép các nội dung của Quyết định số 379/QĐ-TTg ngày 20/02/2025 về việc “Người cao tuổi tham gia đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, khởi nghiệp và tạo việc làm” vào nội dung hoạt động của các CLB LTHTGN.
Ghi nhận và biểu dương những đóng góp to lớn, sự nỗ lực đầy trách nhiệm, tâm huyết và sáng tạo của các cấp Hội Người cao tuổi thành phố Hà Nội thời gian qua, đặc biệt là trong triển khai thực hiện Đề án 1336/QĐ-TTg của Chính phủ, Phó Chủ tịch Trung ương Hội Người cao tuổi Việt Nam Phan Văn Hùng đề nghị, Hội Người cao tuổi các cấp của thành phố Hà Nội cần chủ động phối hợp với các sở, ngành liên quan tham mưu UBND thành phố xây dựng kế hoạch triển khai Đề án, khi Chính phủ có chỉ đạo về giai đoạn tiếp theo (2025-2030), bảo đảm kịp thời, phù hợp với tình hình thực tế của Thủ đô.
Tiếp tục củng cố, kiện toàn Ban chủ nhiệm và nâng cao chất lượng hoạt động các câu lạc bộ LTHTGN hiện có; tổ chức tốt các mảng hoạt động theo hướng thiết thực, hiệu quả, từng bước nâng cao chất lượng toàn diện; đẩy mạnh công tác truyền thông, nâng cao nhận thức của các cấp chính quyền, cộng đồng và người dân về vai trò, lợi ích thiết thực của mô hình câu lạc bộ trong phát triển bền vững và thích ứng với già hóa dân số; triển khai, thực hiện Đề án gắn với thực hiện các mục tiêu Chiến lược quốc gia về người cao tuổi đến năm 2035, tầm nhìn đến 2045…
Hội nghị tổng kết 5 năm thực hiện Đề án 1336 là một dấu mốc quan trọng, một lần nữa khẳng định những thành tựu nổi bật của Hà Nội trong công tác chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi. Các CLB LTHTGN đã không ngừng lớn mạnh, trở thành những "tế bào" tích cực, góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng cuộc sống cho người cao tuổi, đồng thời là giải pháp hiệu quả cho các vấn đề an sinh xã hội, góp phần xây dựng Thủ đô văn minh, hiện đại và phát triển bền vững.
Với sự quan tâm sâu sắc của Thành ủy, UBND Thành phố Hà Nội, sự phối hợp chặt chẽ của các sở, ban, ngành, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, cùng với tinh thần nhiệt huyết của các cấp Hội NCT và sự tham gia tích cực của hội viên, tin tưởng rằng mô hình CLB Liên thế hệ tự giúp nhau tại Hà Nội sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ và bền vững hơn nữa, lan tỏa yêu thương, kiến tạo một cộng đồng vững mạnh và hạnh phúc.
