Mở rộng không gian công cộng, nâng tầm vị thế Thủ đô

Hồ Hoàn Kiếm và khu vực phụ cận nhìn từ trên cao. Ảnh: internet

Sẽ di dời khoảng 40 hộ dân và 11 trụ sở cơ quan
Khu vực nghiên cứu mở rộng không gian công cộng phía Đông hồ Hoàn Kiếm rộng hơn 20.000m2, có 11 trụ sở cơ quan và 40 hộ dân. Trong kết luận, lãnh đạo TP Hà Nội đề cập đến cơ chế, chính sách giải phóng mặt bằng, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và bố trí tạm cư cho các tổ chức, hộ gia đình trong phạm vi dự án.

Đối với trụ sở Sở Văn hóa và Thể thao, Viện Văn học - Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Chi cục Dân số Hà Nội, Hội người mù Hà Nội, Thành phố giao Sở Xây dựng chủ trì phối hợp với Sở Tài chính, Sở Nông nghiệp và Môi trường rà soát quỹ nhà, đất thành phố quản lý và căn cứ Luật Quản lý, sử dụng tài sản công để đề xuất địa điểm làm trụ sở mới cho các đơn vị theo quy định.

Sở Nông nghiệp và Môi trường được giao nghiên cứu, tham mưu, đề xuất UBND TP áp dụng cơ chế, chính sách đền bù cao nhất cho người dân, bố trí tái định cư bằng đất (tại huyện Đông Anh) đối với những trường hợp đủ điều kiện được bồi thường về đất ở.

Sở Xây dựng nghiên cứu, rà soát, đề xuất bố trí nhà tạm cư cho các hộ dân (trong thời gian chờ giao đất tái định cư) và bán nhà tái định cư cho các trường hợp không đủ điều kiện được tái định cư bằng đất để ổn định cuộc sống khi thực hiện giải phóng mặt bằng.

Đối với khu vực trụ sở Tổng công ty Truyền tải điện quốc gia, Tổng công ty Điện lực miền Bắc, Tổng công ty Điện lực TP Hà Nội, Khách sạn Điện lực, Thành phố giao Sở Quy hoạch - Kiến trúc nghiên cứu, đề xuất vị trí làm trụ sở mới cho các đơn vị (tại khu vực trụ sở các tổng công ty - Khu đô thị mới Cầu Giấy).

Văn phòng UBND Thành phố phối hợp Sở Công Thương bố trí buổi làm việc của lãnh đạo UBND Thành phố với lãnh đạo các tổng công ty, đơn vị để thống nhất kế hoạch và các giải pháp đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện.

Đối với Trụ sở tiếp công dân thành phố, Hà Nội giao Sở Xây dựng, Sở Tài chính, Văn phòng UBND Thành phố nghiên cứu, đề xuất bố trí địa điểm mới làm Trụ sở tiếp công dân thành phố, đảm bảo khang trang, thuận lợi cho công tác tiếp công dân, trước khi di chuyển.

Đối với trụ sở Điện lực Hoàn Kiếm, trụ sở Văn phòng Kho bạc Nhà nước, giao UBND quận Hoàn Kiếm rà soát quỹ đất tại quận, bố trí vị trí phù hợp hoặc báo cáo, đề xuất UBND Thành phố xem xét, quyết định.

Đối với quỹ đất dự kiến bố trí tái định cư cho dự án (và một số dự án trọng điểm) tại huyện Đông Anh, giao UBND huyện Đông Anh khẩn trương rà soát, báo cáo UBND Thành phố về quỹ đất khoảng 100ha để phục vụ công tác tái định cư cho các dự án trọng điểm. 

Yêu cầu đặt ra là điều tra, khảo sát kỹ các công trình kiến trúc có giá trị, cần bảo tồn như công trình kiến trúc Pháp tại Sở Văn hóa và Thể thao, Viện Văn học (thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam)…; các công trình biểu tượng, di tích như di tích lịch sử cách mạng Bác Hồ thăm nhà Đèn… để có phương án bảo tồn, đề xuất chức năng sử dụng phù hợp, hài hòa trong không gian kiến trúc cảnh quan khu vực.

Quy hoạch, tổ chức không gian ngầm tại khu vực phía Đông hồ Hoàn Kiếm được nghiên cứu với quy mô dự kiến 3 tầng hầm, kết nối không gian ngầm nhà ga C9. Cùng với đó đưa ra giải pháp kỹ thuật phù hợp đối với các công trình bảo tồn trong quá trình thi công tầng hầm; đề xuất chức năng sử dụng đối với không gian ngầm để bảo đảm hiệu quả sử dụng đất, đáp ứng nhu cầu sử dụng của nhân dân.
Xây dựng không gian công cộng để người dân thụ hưởng 
PGS. TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hoá và Xã hội của Quốc hội cho rằng, hồ Hoàn Kiếm không chỉ là một thắng cảnh mà còn là trái tim văn hóa của Hà Nội, nơi lưu giữ ký ức và bản sắc đô thị qua hàng thế kỷ. Việc cải tạo khu vực phía đông hồ Hoàn Kiếm thành không gian công cộng không đơn thuần là một quyết định quy hoạch, mà còn là một cách để tái định hình mối quan hệ giữa con người với di sản văn hóa và không gian sống.

Hà Nội từ lâu đã thiếu những không gian mở thực sự dành cho cộng đồng, nơi người dân có thể thư giãn, giao lưu và tận hưởng vẻ đẹp của thành phố. Với vị trí đặc biệt của mình, khu vực này có tiềm năng trở thành một không gian văn hóa linh hoạt, vừa phục vụ nhu cầu sinh hoạt của người dân, vừa tạo điều kiện cho các hoạt động nghệ thuật, triển lãm, biểu diễn ngoài trời. Hơn thế nữa, việc mở rộng không gian công cộng còn giúp cải thiện chất lượng cảnh quan đô thị, trả lại sự khoáng đạt cho khu vực hồ Gươm - nơi đã từng bị thu hẹp bởi những công trình chưa thực sự hài hòa với tổng thể kiến trúc.

PGS. TS Bùi Hoài Sơn kỳ vọng, sau khi cải tạo, khu vực phía đông hồ Hoàn Kiếm sẽ thực sự trở thành một không gian công cộng xứng tầm với vị trí đặc biệt của nó - một không gian mở, giàu bản sắc, gắn kết con người với di sản và hơi thở đương đại của Hà Nội.

“Trước hết, đây phải là một không gian dành cho cộng đồng, nơi người dân có thể tự do đi lại, thư giãn, tổ chức các hoạt động văn hóa mà không bị giới hạn bởi những công trình cũ kỹ, chưa phù hợp với tổng thể cảnh quan. Tôi mong muốn một quảng trường thực sự rộng rãi, khoáng đạt, nơi mỗi người khi đến đây đều có thể cảm nhận được sự kết nối với hồ Gươm - không bị cản trở bởi những công trình lấn át, mà thay vào đó là một khoảng không gian trong lành, hài hòa, giúp thành phố trở nên dễ thở hơn.

Nhưng hơn tất cả, điều tôi kỳ vọng là sau cải tạo, nơi này vẫn giữ được hồn cốt của Hà Nội - một thành phố giàu chiều sâu văn hóa, nơi mỗi góc phố, mỗi hàng cây, mỗi con đường đều có những câu chuyện riêng. Khi người dân đến đây, họ không chỉ nhìn thấy một không gian mới, mà còn cảm nhận được sự tiếp nối của những giá trị cũ - một Hà Nội đổi thay nhưng không đánh mất bản sắc, một không gian công cộng thực sự thuộc về tất cả mọi người” - PGS. TS Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh.

Ông Tô Anh Tuấn, nguyên Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội cho rằng, việc cải tạo chỉnh trang khu vực phía Đông hồ Hoàn Kiếm để phát huy giá trị lịch sử của khu vực Hoàn Kiếm là cần thiết. Ý tưởng có từ lâu, nhưng giờ chúng ta mới có điều kiện thực hiện, khả năng để thực hiện ý tưởng đó cũng rất thuận lợi. Những thông báo, kết luận của UBND đã rất rõ ràng và đầy đủ, hợp lý. 

Việc di chuyển các trụ sở cơ quan ra khỏi trung tâm, chủ trương này không phải mới, các cơ quan không nhất thiết phải ở trung tâm Hoàn Kiếm. Đây cũng là dịp để các cơ quan sắp xếp, có điều kiện tốt hơn để hoạt động. Cái phức tạp hơn là di dời các hộ dân. Trong chỉ đạo của Thành phố là di chuyển hộ dân sang huyện Đông Anh. Đây là huyện rất phát triển, cũng gần với khu vực Hoàn Kiếm, chỉ qua cầu Nhật Tân là tới, nhịp sống đô thị sẽ được cải thiện sớm. Phương án này đã có sự chỉ đạo quan tâm của Thành phố đến hộ dân, chính sách đền bù tối đa, điểm di dời tương đối thuận lợi. Tuy nhiên, có thể thêm một số lựa chọn phù hợp với hoàn cảnh mỗi gia đình, giải quyết đa dạng lựa chọn hơn. 

Ông Tô Anh Tuấn nhận định: “Trong chỉ đạo của UBND Thành phố, tôi thấy khá toàn diện, chủ trương chung là công viên quảng trường. Đây là hướng hợp lý, đồng thuận dư luận, giảm bớt mật độ dân cư, làm việc ở trung tâm lõi. Quan trọng nhất, nếu thực hiện được quảng trường đẹp, chất lượng cao sẽ góp phần nâng cao giá trị của trung tâm Hoàn Kiếm. Khai thác không gian ngầm 3 tầng, kết nối không gian ngầm đó với ga tàu điện ngầm S9 dự kiến xây dựng, vừa giải phóng được mặt bằng thông thoáng, đồng thời kết hợp được hệ thống giao thông hiện đại với mô hình liên kết chặt chẽ giữa dịch vụ, văn hóa sẽ tối ưu được hệ số sử dụng đất, tối ưu không gian, cảnh quan, tạo ra được giá trị thẩm mỹ, bảo tồn được giá trị lịch sử. Nếu có điều kiện nên tổ chức thi phương án thiết kế dành cho cả người Việt và người nước ngoài để lựa chọn ra thiết kế, phương án hợp lý, tối ưu nhất, có thể mới mẻ, phù hợp với chúng ta”.