Phường Hà Đông nỗ lực giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, chung tay vì bình đẳng giới
(PNTĐ) - Với tinh thần trách nhiệm và quyết tâm cao, phường Hà Đông (Hà Nội) đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp thiết thực nhằm bảo đảm quyền được chào đời công bằng của mọi trẻ em, góp phần thúc đẩy bình đẳng giới và hướng tới sự phát triển bền vững của địa phương.
Lan tỏa mạnh mẽ từ những hoạt động hướng tới trẻ em gái
Phường Hà Đông nằm ở phía Tây Hà Nội, được thành lập từ ngày 01/7/2025 trên cơ sở sáp nhập các phường: Vạn Phúc, Phúc La, Mộ Lao, Hà Cầu, Văn Quán, Quang Trung, La Khê (quận Hà Đông) cùng một phần diện tích xã Tân Triều (huyện Thanh Trì). Với diện tích 9,26km2 và 225.767 nhân khẩu, phường Hà Đông hiện là phường có dân số đông nhất thành phố Hà Nội. Đây là yếu tố thuận lợi để mở rộng các hoạt động chăm sóc sức khỏe nhưng cũng chính là yếu tố khó khăn trong công tác quản lý dân cư và triển khai chính sách dân số tại cơ sở.
Theo thống kê của Trạm Y tế phường Hà Đông, từ tháng 1 đến tháng 10/2025, toàn phường có 1.627 trẻ được sinh ra (trong đó 861 trẻ nam và 766 trẻ nữ), tỷ số giới tính khi sinh ở mức 112 trẻ trai/100 trẻ gái, còn vượt so với mức cân bằng là 104 -106 bé trai/100 bé gái. Điều này phản ánh một thực tế tâm lý “trọng nam khinh nữ” vẫn còn tồn tại dai dẳng trong một bộ phận người dân, đặc biệt là các hộ gia đình trẻ mong muốn có con trai để “nối dõi tông đường” hoặc “dưỡng già”.
Nguyên nhân dẫn đến mất cân bằng giới tính khi sinh xuất phát từ nhiều yếu tố như tác động của tư tưởng phải có con trai để nối dõi tông đường; sự phát triển của các dịch vụ siêu ẩm chẩn đoán giới tính thai nhi khiến việc lựa chọn giới tính khi sinh trở nên dễ dàng hơn; áp lực kinh tế, quy mô gia đình nhỏ, nhiều cặp vợ chồng chỉ muốn sinh 1-2 con; thiếu hiểu biết về bình đẳng giới và quyền trẻ em, đặc biệt là trẻ em gái...
Theo các chuyên gia, hệ quả của sự chênh lệch giới tính khi sinh này không chỉ ảnh hưởng đến cấu trúc dân số, mà còn kéo theo nhiều hệ lụy xã hội đáng lo ngại như gia tăng tệ nạn xã hội; ảnh hưởng chất lượng hôn nhân - gia đình; gây mất cân bằng trong phát triển bền vững; tác động lâu dài đến dân số học...
Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề, Trạm Y tế phường Hà Đông luôn xác định công tác truyền thông, vận động thay đổi hành vi là chìa khóa để giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh. Ngay từ ngày 01/7/2025, Trạm Y tế phường Hà Đông đã tham mưu cho UBND phường xây dựng Kế hoạch số 91/KH-UBND về thực hiện các hoạt động mất cân bằng giới tính khi sinh trên địa bàn phường Hà Đông 6 tháng cuối năm.
Cụ thể, truyền thông, lồng ghép liên tục trên hệ thống loa phát thanh của 115 Tổ dân phố với các thông điệp về bình đẳng giới, giá trị của con gái và con trai như nhau; tác hại của lựa chọn giới tính thai nhi; khuyến khích sinh đủ, nuôi dạy có trách nhiệm; treo pano/áp phích tại trụ sở UBND phường, Trạm Y tế phường, các trường học; tờ rơi cho hộ gia đình; đăng bài trên fanpage Trạm Y tế phường, Trang thông tin điện tử phường Hà Đông, Chi cục dân số, trẻ em và phòng chống tệ nạn xã hội, các nhóm zalo của 115 Tổ dân phố, các Hội, nhóm.
Đồng thời, tư vấn cá nhân và tư vấn hộ gia đình (vận động thay đổi hành vi) cho phụ nữ mang thai, cặp vợ chồng, gia đình có con gái, những trường hợp có nguy cơ can thiệp giới tính thai nhi tại Trạm Y tế phường, tư vấn tại nhà. Tổ chức hội thảo, tọa đàm và các buổi đối thoại cộng đồng giữa chuyên gia (bác sĩ sản phụ khoa), lãnh đạo phường, người có uy tín trong Tổ dân phố, người cao tuổi, phụ nữ trẻ về bình đẳng giới.
Đào tạo, tập huấn cho cán bộ y tế, cộng tác viên dân số, cán bộ hội phụ nữ về kỹ năng giao tiếp thay đổi hành vi, cập nhật pháp luật liên quan đến cấm can thiệp giới tính, nhận diện và cách xử lý khi phát hiện vi phạm. Xây dựng các mô hình Tổ tư vấn dân số tại cộng đồng (theo lịch) tư vấn định kỳ tại nhà văn hóa 115 tổ dân phố để người dân dễ tiếp cận tư vấn về sức khỏe sinh sản và bình đẳng giới.
Trạm Y tế phường phối hợp với Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, các trường học, lồng ghép chủ đề bình đẳng giới vào hoạt động của hội/phong trào thanh niên và chương trình giáo dục giới tính, kỹ năng sống trong trường học để tiếp cận nhóm mục tiêu; phối hợp với phòng Văn hóa - xã hội phường kiểm tra các phòng khám sản tư nhân, nhắc nhở, tuyên truyền thông tin pháp luật nghiêm cấm khám, xét nghiệm, can thiệp chọn giới tính cho thai nhi; giám sát hoạt động lâm sàng tại cơ sở y tế tư nhân.
Bên cạnh đó, xây dựng các clip ngắn, minigame, câu chuyện người thật việc thật, lan tỏa thông điệp: “Con nào cũng là con” trên trang fanpage của Trạm Y tế phường. Đồng thời, biểu dương các gia đình thực hiện bình đẳng giới, nuôi dạy con tốt, tham gia phong trào “Gia đình hạnh phúc” để tạo hình mẫu tích cực.
Kỷ niệm Ngày Quốc tế trẻ em gái 11/10, Trạm Y tế Phường đã tổ chức truyền thông lưu động qua nhiều tuyến phố chính trên địa bàn phường Hà Đông, mang đến những thông điệp ý nghĩa, gần gũi, dễ hiểu về việc chăm lo, bảo vệ và tạo điều kiện phát triển toàn diện cho trẻ em gái. Hoạt động đã thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân, tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ, khuyến khích cộng đồng quan tâm, đầu tư hơn nữa cho sự phát triển của trẻ em gái.
Trạm Y tế phường Hà Đông còn phối hợp tuyên truyền trên hệ thống loa phát thanh của các Tổ dân phố, trên các phương tiện thông tin đại chúng, qua các nền tảng mạng xã hội Facebook, Zalo... về mất cân bằng giới tính khi sinh; triển khai các loại hình cung cấp thông tin, mô hình tư vấn, dịch vụ chăm sóc sức khỏe về mất cân bằng giới tính khi sinh, bình đẳng giới... và thông điệp Ngày Thế giới trẻ em gái 11/10 đến toàn thể nhân dân trên địa bàn phường.
Đặc biệt, Trạm Y tế phường còn lồng ghép nội dung truyền thông về chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, cung cấp kiến thức khoa học về tuổi dậy thì, tư vấn tâm lý và hướng dẫn kỹ năng tự bảo vệ bản thân cho hơn 1.200 học sinh trường THCS chất lượng cao Lê Lợi. Đây cũng là một hoạt động có ý nghĩa thiết thực, góp phần nâng cao nhận thức, tạo điều kiện để các em gái được tiếp cận thông tin, hiểu rõ giá trị bản thân và tự tin theo đuổi ước mơ.
Nỗ lực của đội ngũ cơ sở
Đằng sau những chuyển biến tích cực là tâm huyết, sự kiên trì và trách nhiệm, là nỗ lực không ngừng của đội ngũ cán bộ dân số. Đặc biệt, từ ngày 01/7/2025, phường Hà Đông với 115 Tổ dân phố, công việc vất vả hơn rất nhiều lần, tuy nhiên, các cán bộ dân số phường Hà Đông vẫn luôn “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng” để nắm bắt tình hình dân số, tuyên truyền vận động người dân.
Công tác dân số không thể chỉ là nhiệm vụ riêng của ngành y tế, mà còn cần sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị. Tại phường Hà Đông, Đảng ủy, UBND, các đoàn thể chính trị - xã hội đều xác định tuyên truyền giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh là một nội dung quan trọng trong chương trình công tác hàng năm.
Hướng tới tương lai bền vững, trong thời gian tới, Trạm Y tế phường Hà Đông tiếp tục đổi mới nội dung và phương pháp truyền thông, ứng dụng công nghệ thông tin, mạng xã hội để lan tỏa thông điệp bình đẳng giới đến mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là giới trẻ.
Phường Hà Đông đặt mục tiêu: “Mỗi người dân là một tuyên truyền viên về bình đẳng giới - để mọi gia đình đều hạnh phúc, mọi đứa trẻ đều được chào đời an toàn và công bằng”.
Với tinh thần “Đặt con người làm trung tâm của phát triển”, đội ngũ cán bộ dân số phường Hà Đông sẽ tiếp tục nỗ lực không ngừng, mang thông điệp bình đẳng giới đến từng ngõ phố, từng mái nhà, để mỗi đứa trẻ khi chào đời đều được đón nhận bằng tình yêu thương và niềm hạnh phúc trọn vẹn nhất.
