Từ gia đình đến cộng đồng cùng xây dựng Thủ đô thông minh
(PNTĐ) - Trong bối cảnh xã hội hiện nay. Các gia đình tận dụng công nghệ để kết nối và chia sẻ, còn ngoài cộng đồng, mọi người giúp nhau biết dùng, hiểu rõ, tiến đến làm chủ công nghệ, tự tin bước vào thời đại số. Đó là cách Hà Nội xây dựng một xã hội số toàn diện, nơi mỗi người dân đều là chủ thể trong xây dựng Thủ đô thông minh, hiện đại và nhân văn.
Từ những gia đình xóa nhòa khoảng cách nhờ công nghệ
Dạo gần đây, mỗi lần đăng ảnh lên ứng dụng Instagram - một mạng xã hội rất được giới trẻ ưa chuộng, Võ Hoàng Diễm (làm việc tại Hiệp hội Phát triển nhân lực Logistics Việt Nam) lại nhận được rất nhiều tin nhắn động viên mẹ. Điều đáng nói là mẹ của Diễm đã gần 50 tuổi và lứa tuổi này thường không cập nhật, không “khoái” sử dụng mạng xã hội này. Nhưng mẹ Diễm đã quyết tâm học công nghệ để kết nối với con, để biết con gái những năm qua đã sống như thế nào. Diễm đã nhiều lần rưng rưng nước mắt khi nhận được tin nhắn của mẹ. Trong khi cô ở xa nhà, ít khi gọi về hỏi han bố mẹ, thì họ lại tìm mọi cách, kể cả phải cập nhật công nghệ để gần con hơn…
Sau một thời gian dài suy nghĩ, Nghiêm Thị Hạnh và chồng (làm công việc sáng tạo nội dung) quyết định bỏ phố về quê. Những ngày đầu, Hạnh vẫn còn hoang mang giữa rất nhiều nỗi sợ: Sợ về quê không vui; sợ ở quê không có nhiều món ngon như Hà Nội; sợ ở quê không có bạn và nhất là sợ khó kiếm công việc phù hợp để làm, đánh mất cơ hội cho tương lai,… Nhưng những nỗi sợ ấy đã dần lùi xa nhờ sự ra tay của mẹ chồng Hạnh - một chủ tạp hóa kiêm “bà hoàng sáng tạo”. Bởi mẹ chồng Hạnh đang sở hữu kênh tiktok gần 25 nghìn người theo dõi, đạt gần 1 triệu lượt thích. “Chỉ riêng điều đó thôi đã khiến mình nể phục mẹ vì sự năng động, ở đâu, làm gì bà cũng tạo ra “còn ten” (thông điệp truyền thông) – điều mà chính những người làm nghề như vợ chồng mình cũng lắm khi bí”, Hạnh chia sẻ.
Chính vì thế nên chuyện vợ chồng Hạnh bỏ phố về quê với bố mẹ không hề gây ra cảm giác tiêu cực trong gia đình. Bố mẹ chồng, nhất là mẹ chồng Hạnh rất vui vì con cái từ nay đã được gần bố mẹ. Bà xem Hạnh như con gái và chia sẻ những điều trong cuộc sống rất gần gũi, thậm chí trong quan điểm, lối sống còn trẻ trung y như con dâu. Hạnh kể: “Ngoài làm TikTok, mẹ chồng mình còn biết săn sale trên các sàn thương mại điện tử và rất nhanh tay lưu được các mã giảm giá. Có hôm mình vừa ngủ dậy, vừa nhìn thấy mình, mẹ khoe ngay đêm qua mẹ mới “săn seo” được 2 cái bình hoa đẹp lắm. Rồi mẹ còn bật mí bí quyết săn sale là thấy người ta live stream phải bấm thật nhanh không hết hàng”, Hạnh hóm hỉnh kể. Nhờ có công nghệ, mẹ chồng Hạnh đã quá quen với việc đứng trước máy quay để bán hàng. Cập nhật cuộc sống bên ngoài qua chiếc điện thoại khiến gia đình luôn vui vẻ, sôi động. Cũng chính bố mẹ chồng Hạnh qua việc cập nhật công nghệ, lối sống mới đã hiểu và động viên cho công việc làm sáng tạo nội dung tự do của hai vợ chồng – nghề mà nhiều người vẫn tưởng là không ổn định.
Trong thời đại công nghệ số, việc duy trì và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của gia đình đã và đang có thêm sự thích ứng và tận dụng các yếu tố tích cực của công nghệ. Điều này tạo không gian gắn kết gia đình và giáo dục con cái về văn hóa ứng xử văn minh, có trách nhiệm trên môi trường số.
Cộng đồng thông minh của Thủ đô văn minh
Hưởng ứng phong trào Bình dân học vụ số, không chỉ trong mỗi mái nhà mà từng khu phố, từng tổ chức, cá nhân cũng đang góp phần vào hành trình tiếp cận công nghệ, phổ cập tri thức và kỹ năng số.
Với tinh thần phát huy chuyên môn, thế mạnh của mình, lực lượng thanh niên cũng xung kích ra quân “Bình dân học vụ số” Người trẻ sẽ hỗ trợ người dân tiếp cận dịch vụ công trực tuyến, hướng dẫn mua sắm trực tuyến, thanh toán không dùng tiền mặt, truy xuất nguồn gốc thực phẩm…
cho tạp hóa của gia đình.
Bí thư Đoàn TNCS Hồ Chí Minh xã Hồng Vân, TP Hà Nội Lê Thái Linh chia sẻ, trước đây nhiều bà con nông dân ở xã chưa biết cách sử dụng điện thoại thông minh và đặc biệt dễ bị các đối tượng xấu lừa đảo khi tham gia mạng xã hội. Vì thế mới có chuyện oái oăm, là các cụ tin vào những điều đó hơn cả lời con cháu trong nhà. “Khi được thanh niên hướng dẫn, các ông bà rất phấn khởi vì đã biết được phải tránh cái gì để ngăn ngừa bị lừa đảo trên mạng xã hội. Việc được tiếp thu nhiều kiến thức bổ ích; biết cách phân biệt thông tin đúng sai và không tham gia những trang thông tin không chính thống để xem thông tin một chiều, làm suy giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước cũng là cách để xây dựng mối quan hệ tốt đẹp, đoàn kết, yêu thương lẫn nhau trong gia đình. Nếu một ngày, người lớn tuổi biết tự khai báo hồ sơ điện tử, biết tra cứu thông tin BHYT, biết gửi đơn kiến nghị qua Cổng dịch vụ công… thì không chỉ là họ bước qua thời đại số mà là chúng ta bước gần hơn tới một xã hội biết học với nhau, sống vì nhau”- chị Linh nhận định.
Dưới mái trường Trường tiểu học Kim Đồng (phường Giảng Võ, TP Hà Nội), học sinh và giáo viên đã dần quen thuộc với những tiết học về Trí tuệ nhân tạo (AI) và Gen AI trên nền tảng “Bình dân học vụ số”. Công nghệ không chỉ mở ra một không gian rộng lớn về tri thức, mà còn giúp các em học sinh khơi dậy sức sáng tạo và biết chủ động hơn trong học tập, khám phá kiến thức mới. Hay như Trường THCS Giảng Võ bên cạnh tổ chức tập huấn cho giáo viên trong trường về công nghệ AI, Ban giám hiệu nhà trường khuyến khích học sinh thực hiện bài kiểm tra có sử dụng công nghệ AI (với môn học không đánh giá bằng điểm số). Theo đó, áp dụng công nghệ hứa hẹn sẽ nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy học thông qua việc cá nhân hóa quá trình học tập của học sinh, hỗ trợ giáo viên quản lý lớp học và thiết kế bài giảng một cách hiệu quả hơn.
Khi những mầm non tương lai của đất nước nỗ lực tiếp cận và khám phá công nghệ thì tại khu dân cư số 9, phường Cầu Giấy, Hà Nội, có một lớp học chuyển đổi số mà thầy giáo và 2/3 học viên là những người tóc đã nhuộm phủ bạc, số còn lại đều đã bạc trắng. Đó là lớp học về chuyển đổi số, sử dụng AI và phòng chống lừa đảo dành cho người cao tuổi của thầy Đinh Ngọc Sơn, Bí thư Chi bộ khu dân cư số 9 (phường Cầu Giấy, TP Hà Nội), nguyên Phó trưởng khoa Phát thanh - Truyền hình, Học viện Báo chí và Tuyên truyền tổ chức miễn phí. 3 tháng mở lớp, thầy Sơn đã tổ chức được 10 lớp, với hơn 100 người cao tuổi được hỗ trợ sử dụng chatbot và các ứng dụng phổ biến như cách tìm xe buýt trên ứng dụng Busmap, đăng ký tài khoản định danh trên VNeid, hoặc tương tác trực tuyến giữa chính quyền Hà Nội và người dân trên ứng dụng ihanoi. Một nội dung học tập không thể thiếu là nâng cao kiến thức phòng, chống lừa đảo trên không gian mạng... Cách thiết kế bài giảng với nội dung đơn giản nhưng có tính ứng dụng cao của thầy Sơn đã lôi cuốn người học, có những cụ nay đã 85 tuổi cũng hào hứng đến học. Lớp học chuyển đổi số và AI của thầy đã giúp người cao tuổi hiểu hơn về công nghệ, sống tự tin hơn, tránh bị lừa đảo, cũng trở thành những công dân số thực thụ.
