Việt Nam sẽ thành nước "siêu già" vào năm 2050?

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường cho biết, già hóa dân số là một trong những biến đổi nhân khẩu có tác động lớn nhất trên thế giới hiện nay. Thế kỷ 21 được coi là thế kỷ của già hóa dân số.

Cộng đồng ASEAN có quy mô dân số lớn thứ 3 thế giới, chỉ sau Trung Quốc và Ấn Độ. Hiện, có bốn quốc gia thành viên ASEAN gồm: Singapore, Thái Lan, Việt Nam và Malaysia đang trong giai đoạn già hóa dân số. Tuy nhiên, đến năm 2050, tất cả các quốc gia này sẽ trở thành quốc gia siêu già. Các quốc gia còn lại đã, đang ở thời kỳ dân số già hoặc già hóa dân số.

Việt Nam chính thức bước vào thời kỳ già hóa dân số từ năm 2011 nhưng tốc độ già hóa dân số của Việt Nam thuộc hàng nhanh nhất thế giới. Số người cao tuổi Việt Nam (từ 60 tuổi trở lên) chiếm 11,8% dân số, tức có 11,3 triệu người cao tuổi. Riêng nhóm dân số từ 80 tuổi trở lên đã là hơn 2 triệu người.

Nếu các nước phát triển phải mất một thế kỷ hoặc vài thập kỷ để chuyển đổi từ giai đoạn già hóa dân số (7%) sang dân số già (14%) như: Pháp (115 năm), Thụy Điển (85 năm), Australia (73 năm), Mỹ (69 năm), Canada (65 năm), Anh (45 năm)..., Việt Nam sẽ chỉ mất 20 năm.

Thứ trưởng Trương Quốc Cường khẳng định, Đảng, Nhà nước Việt Nam luôn coi trọng, phát huy vai trò chăm sóc, bảo vệ người cao tuổi, trong đó có chăm sóc y tế. Nhiều chính sách, chương trình chăm sóc sức khỏe, chăm sóc người cao tuổi đã được Việt Nam ban hành, thực hiện.

Hội thảo là cơ hội tốt để các nước ASEAN cùng bàn thảo về việc tăng cường phối hợp liên ngành; sự chung tay của các lĩnh vực tư nhân, các tổ chức, các bên liên quan; tăng cường khả năng hợp tác giữa các quốc gia thành viên ASEAN, giữa ASEAN và các đối tác trong việc phát huy vai trò chăm sóc người cao tuổi, nhằm hướng đến xây dựng một cộng đồng ASEAN già hóa năng động, khỏe mạnh, một ASEAN gắn kết, chủ động thích ứng.

Các đại biểu tham dự Hội thảo. Từ trái sang: Ông Trương Quốc Cường - Thứ trưởng Bộ Y tế; ông Nguyễn Doãn Tú - Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số-KHHGĐ (Bộ Y tế); ông Kidong Park - Trưởng Đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam; bà Naomi Kitahara - Trưởng Đại diện Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc tại Việt Nam.

Bà Naomi Kitahara, Trưởng đại diện Quỹ Dân số liên hợp quốc tại Việt Nam chia sẻ, già hóa dân số xảy ra không phải vì tỷ lệ tử vong giảm hay vì con người sống lâu hơn, mà phần lớn là do mức sinh giảm.

Các quốc gia trên thế giới phải chuẩn bị cho già hóa dân số khi các cặp vợ chồng bắt đầu có một gia đình nhỏ hơn. Việt Nam cần phải tính đến một mô hình mới có thể đồng bộ hóa vấn đề dân số với tăng trưởng kinh tế - xã hội, đồng thời đảm bảo hòa nhập xã hội cho người cao tuổi.

Năm 2020, đại dịch Covid-19 đã làm gia tăng, nêu bật tính dễ bị tổn thương cũng như những nhu cầu cụ thể của người cao tuổi. Tỷ lệ tử vong ở người cao tuổi là cao hơn và tỷ lệ này ở người trên 80 tuổi cao gấp 5 lần mức trung bình toàn cầu. Người cao tuổi phải được coi là một ưu tiên trong nỗ lực nhằm vượt qua đại dịch Covid -19 của cộng đồng ASEAN.

Giáo sư Yasuhiro Yamada, Trợ lý đặc biệt của Chủ tịch ERIA về các vấn đề tại Campuchia, Lào, Myanmar và Việt Nam cho rằng, già hóa dân số sẽ gia tăng một cách nhanh chóng, do đó cần có những hành động ứng phó kịp thời càng sớm càng tốt.

Già hóa dân số có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tinh thần, sa sút trí tuệ trong tương lai. Nếu lường trước được các yếu tố của già hóa dân số sẽ giúp các nước có sẵn cơ sở hạ tầng để đáp ứng, khắc phục những bất lợi do tình trạng này gây ra.

Các đại biểu đã thảo luận về thực trạng, xu hướng già hóa dân số, tình trạng sức khỏe, nhu cầu chăm sóc của người cao tuổi của ASEAN. Các chuyên gia quốc tế đến từ Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc, Tổ chức Y tế thế giới, Viện Nghiên cứu Kinh tế ASEAN và Đông Á đã chia sẻ những kinh nghiệm, bài học nhằm thúc đẩy già hóa năng động, khỏe mạnh trong cộng đồng ASEAN, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch Covid -19.
 
Với chủ đề ASEAN “Gắn kết và đáp ứng”, các đại biểu tham dự đã đưa ra các khuyến nghị về việc thúc đẩy các ứng phó có ý nghĩa quan trọng đối với tình trạng già hóa dân số – các biện pháp ứng phó dựa trên cơ sở không phân biệt đối xử và bình đẳng giúp thúc đẩy tầm nhìn về một tuổi già hạnh phúc và khỏe mạnh cho một cộng đồng ASEAN gắn kết và đáp ứng trong việc thúc đẩy quá trình già hóa năng động và khỏe mạnh. 

QUỲNH ANH