Độc đáo thời khắc đón năm mới của các nước trên thế giới

Cho dù phong tục đón năm mới tại các quốc gia có sự khác nhau nhưng đều có điểm chung là để gìn giữ bản sắc văn hóa, những nét truyền thống của dân tộc cũng như chung một mục đích là cầu mong một năm mới may mắn, hạnh phúc và an lành đến với mọi người. Ở mỗi quốc gia, người dân lại có những cách thức riêng để cầu chúc tiền tài, may mắn và hạnh phúc trong những ngày đầu năm.

Ăn 12 trái nho trong thời khắc Giao thừa

Ở Tây Ban Nha, người dân đón “Giao thừa” bằng một phong tục truyền thống độc đáo đó là thực hiện ăn “một mạch” 12 quả nho, tượng trưng cho 12 tháng của năm mới, để cầu chúc cho năm mới mọi sự hanh thông, may mắn và phát đạt. 

“Nochevieja”, hay “đêm cũ”, là từ chỉ ngày cuối cùng của năm trong tiếng Tây Ban Nha. Khi thời khắc này gần qua, hàng triệu người dân sẽ tập trung trước tivi hoặc quảng trường, cầm theo bát nho xanh với hy vọng sẽ gặp may vào năm mới. Máy quay của kênh truyền hình quốc gia sẽ tập trung vào tháp đồng hồ có từ thế kỷ 18: “Real Casa de Correos” ở Thủ đô Madrid. Sau khi chuông vang lên tiếng thứ tư liên tiếp sẽ là một khoảng lặng nhỏ. Kế sau là chuỗi 12 tiếng chuông đại diện cho 12 tháng, mỗi tiếng cách nhau khoảng 2 giây. Người Tây Ban Nha phải ăn hết 12 quả nho trước khi tiếng chuông cuối cùng kết thúc.

Ăn 12 trái nho mang ý nghĩa năm mới thuận lợi trong văn hóa đón năm mới của Tây Ban Nha.

Tưởng chừng như việc làm này không có gì là thử thách. Tuy nhiên, để thực hiện được nó thì thật là không hề dễ dàng. Mỗi một quả nho phải được nuốt hết trước khi kết thúc 1 tiếng chuông và khi tiếng chuông cuối cùng ngân lên thì cũng là lúc 12 quả nho phải trôi hết qua cổ họng, nếu không trong năm mới, mọi việc sẽ không được suôn sẻ.

“Bí quyết” để có thể ăn hết 12 trái nho vừa kịp tiếng chuông được người dân chia sẻ đó là cắn quả nho làm hai, nhai thật nhanh và nuốt sau đó thưởng thức chung với một ly rượu champagne. 

Nguồn gốc chính xác của truyền thống này hiện vẫn còn gây ra nhiều tranh cãi. Theo một truyền thuyết nổi tiếng, những người nông dân ở Alicante có vụ mùa bội thu năm 1909 và nhà vua đã ra quyết định sẽ ban số nho còn dư cho người dân sau khi đã nộp đủ theo quy định để ăn mừng năm mới.

Một truyền thuyết khác thì nói rằng, phong tục này bắt đầu sớm hơn, khi giai cấp tư sản ở Madrid bắt chước truyền thống dùng nho và rượu champagne trong ngày cuối cùng của năm ở Pháp. Một số người dân nghèo đã tới quảng trường để xem chuông báo hiệu năm mới và ăn nho như một sự mỉa mai giới thượng lưu.

Có đến 80% số “nho may mắn” đến từ thung lũng Vinalopo ở trung tâm Alicante, ven biển Địa Trung Hải của Tây Ban Nha. Giống nho có tên là Aledo thơm, ngon và màu xanh nhạt, gần như màu trắng. Chúng thường chín muộn hơn so với các giống khác, thu hoạch từ tháng 11 đến tháng 12.

Một nghi thức rất đẹp nữa được người dân thực hiện sau khi tiếng chuông kết thúc là nghi thức hôn má và ăn mừng. Người dân xứ sở bò tót sẽ uống một vài cốc cava, ăn turron (được làm từ hạnh nhân và mật ong Alicante), gọi điện thoại cho những người yêu thương để chúc mừng năm mới.

Mặc “nội y sặc sỡ” chào đón năm mới

Truyền thống “mặc quần nhỏ” nhiều màu sặc sỡ tại các quốc gia châu Mỹ Latinh trong năm mới mang ý nghĩa đặc biệt ứng với từng loại màu. Chẳng hạn, “quần nhỏ” màu đỏ mang đến hương vị tình yêu lãng mạn, màu vàng sẽ gặp nhiều may mắn và thành công, màu trắng tượng trưng cho sự bình an và hòa hợp, trong khi màu xanh lá cây lại mang đến nhiều ý nghĩa tốt đẹp nhất.

Truyền thống này cũng được người dân Ý thực hiện. Theo phong tục Ý, “quần nhỏ” màu đỏ tượng trưng cho tình yêu và khả năng sinh sản. Do đó, chúng là những chiếc quần được người trẻ tuổi cả nam và nữ Ý ưa chuộng mặc trong đêm Giao thừa. Ở Argentina, nội y màu hồng luôn được người dân ưa chuộng trong những ngày đầu năm với hy vọng thêm chút hương vị nồng nàn cho tình yêu. Trong khi ở Bolivia, quần màu hồng đảm nhiệm việc thắt chặt tình bạn. Đặc biệt hơn, người ta còn mặc ngược “quần nhỏ” từ đằng trước ra đằng sau để nhân đôi may mắn. Còn tại Brazil “quần chíp” màu cam tượng trưng cho sự gặt hái nhiều thành công.

Để mang lại sự may mắn, người dân tại các quốc gia châu Mỹ Latinh sẽ mặc đồ lót màu sắc sặc sỡ.

Ngoài ra, mỗi màu đều mang một điều ước và ý nghĩa đặc biệt: màu vàng đại diện cho sự thịnh vượng, xanh da trời mang lại hòa thuận, màu tím truyền cảm hứng, hồng và đỏ tượng trưng cho sự lãng mạn. Tuy nhiên, người dân Brazil sẽ không quên mặc thêm quần áo bên ngoài màu trắng để đem lại hòa bình và hạnh phúc. Theo truyền thống đã có từ lâu đời của Chile, hạnh phúc và may mắn sẽ đến với ai diện nội y màu vàng trong ngày đầu năm. Ngoài ra, người dân Chile còn ăn đậu lăng trong đêm Giao thừa để cầu mong tiền tài và sức khỏe. Phụ nữ Ecuador thì “lém lỉnh” hơn khi mặc đủ bộ áo đỏ và quần vàng do theo truyền thống nước này, phụ nữ mặc nội y màu vàng để cầu mong tiền bạc rủng rỉnh hoặc màu đỏ cho tình yêu trong năm mới.

Nụ hôn Venice 

Thành phố Venice nổi tiếng là “thánh địa tình yêu”, do đó, vào thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới tại quảng trường Piazza San Marco, hàng chục nghìn người dân địa phương cùng du khách sẽ tập trung xem pháo hoa và trình diễn ánh sáng. Khi chùm ánh sáng “hình trái tim” xuất hiện cũng là lúc “nụ hôn Venice” được các cặp tình nhân trao cho một nửa yêu thương của mình. Đây là thời khắc để mọi người chia sẻ tình yêu với nhau nhằm chào đón một năm mới với những niềm vui và hạnh phúc từ trái tim.

“Truyền thống” các cặp đôi trao nhau nụ hôn để chào năm mới cũng thường gặp tại các nước phương Tây, trong đó có Mỹ và Canada. Nụ hôn ở những giây phút đầu tiên trong năm mới không chỉ là cách duy trì tình cảm mà còn được cho là sẽ đem lại một khởi đầu mới may mắn và tràn ngập yêu thương.

Nụ hôn đã trở thành phong tục ngày càng phổ biến trên khắp thế giới.

Theo các nhà sử học, khi kết thúc vụ mùa vào giữa mùa đông, người La Mã cổ đại thường tổ chức lễ hội ăn mừng trong một tuần để tôn vinh Saturn, vị thần nông nghiệp trong tín ngưỡng của họ. Nhiều truyền thống Giáng sinh và năm mới ngày nay bắt nguồn từ lễ hội này như trang trí nhà cửa, treo vòng nguyệt quế, tặng quà, nghỉ làm việc, ăn uống linh đình và dành thời gian vui vẻ bên nhau.

Trong cuốn “Tôn giáo của Rome”, các nhà sử học cho biết trong lễ hội này, “thứ bậc và các quy tắc trong xã hội được tạm dừng”, nghĩa là mọi người có thể sống phóng túng hơn thường ngày, các cặp đôi thoải mái thể hiện tình cảm và tận hưởng giây phút mặn nồng bên nhau.

Cũng có người tin rằng, ngày đầu tiên trong năm sẽ quyết định những ngày còn lại trong năm. Do đó, khi dành cho nhau nụ hôn vào ngay thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới thì cả năm đó họ sẽ luôn được hạnh phúc bên nhau.

Vào thời Phục Hưng ở châu Âu từ thế kỷ 15 đến 17, lễ hội hóa trang rất phổ biến vào những dịp cuối năm. Khi mặt nạ được tháo ra vào thời điểm Giao thừa, mọi người sẽ hôn người đầu tiên mà họ nhìn thấy. Nghi thức này được tin rằng sẽ giúp gột rửa đi những chuyện không may xảy ra trong năm cũ.

Truyền thống này giống với quan điểm của người Anh rằng nụ hôn đem lại phước lành cho người mà ta yêu thương, cho họ sức mạnh để chống lại những điều không may mắn.

Năm 1907, thành phố New York cấm bắn pháo hoa, chính quyền thành phố nghĩ ra một cách mới để mừng đón năm mới, đó là thả quả cầu thủy tinh. Hình ảnh những đôi yêu nhau trao nụ hôn trên quảng trường Thời đại được phát đi trên toàn cầu, giúp nụ hôn đêm giao thừa trở thành phong tục ngày càng phổ biến trên khắp thế giới.

“Đoán” vận mệnh năm mới qua miếng chì nóng chảy

Lễ đón năm mới ở Đức thường kéo dài trong vòng một tuần. 15 phút trước Giao thừa, các thành viên trong gia đình thường ngồi quây quần bên nhau, khi chuông đồng hồ điểm đúng 12h bước sang năm mới, mọi người đồng loạt nhảy xuống khỏi ghế và ném một vật nặng ra phía sau với ý nghĩa trút bỏ mọi gánh nặng, khó khăn, hoạn nạn để bước vào năm mới. Sau đó cả gia đình cùng trao nhau những cái ôm ấm áp và chúc nhau những câu chúc tốt lành cho năm mới.

Trên khắp các đường phố, trẻ em tập hợp thành những nhóm nhạc với những chiếc kèn Harmonica và phong cầm đem đến một bầu không khí náo nhiệt. Người lớn thì cầm trong tay những lá cờ rực rỡ màu sắc theo sau ca hát đón chào năm mới. Ở nông thôn Đức còn lưu giữ một phong tục cổ xưa, đó là “thi leo cây”. Các chàng trai thi nhau trèo lên những thân cây nhẵn bóng, người leo giỏi nhất được coi là “anh hùng của năm mới”.

Đổ chì là một trong những phong tục phổ biến nhất để dự đoán tương lai tại Đức

Người Đức nổi tiếng là tiết kiệm, cũng giống như Việt Nam người Đức cũng có chút mê tín, và họ tin rằng việc để lại một phần các món ăn trong các bữa ăn đầu năm mới cho đến sau nửa đêm sẽ đảm bảo rằng năm tới đồ ăn của mình không bao giờ hết. Ngoài ra, người ta còn cho vào tủ đựng thức ăn một con cá chép vì tin rằng nó mang lại sự thịnh vượng.

Đức còn có một phong tục đón năm mới kỳ lạ là đốt nến làm tan chảy miếng chì nhỏ trên thìa. Sau khi chì tan chảy hết, nó được đổ ngay vào trong nước lạnh. Những hình dạng mới của khối chì trong nước lạnh sẽ mang từng ý nghĩa riêng biệt trong năm mới.

Chẳng hạn, nếu khối chì này có hình dạng quả bóng, thì “vận may” sẽ “lăn” hết ra ngoài đường, trong khi hình dạng vương miện tượng trưng cho sự giàu có. Hình dạng ngôi sao đem lại nhiều may mắn trong khi hình dạng thập tự giá được cho là sẽ mang đến một “điềm gở” không mong muốn.

Người Đức còn có một truyền thống khác trong đêm Giao thừa là ăn loại bánh có tên Berliner (hay Krapfen). Bánh được rắc đường và có nhân mứt hoa quả. Một số người thích trêu chọc bạn bè mình trong ngày đầu năm mới bằng những chiếc bánh này. Cách làm là thay vì để nhân mứt có hoa quả thì họ sẽ kẹp mù tạt vào bên trong bánh. Cho dù có nhiều tên gọi khác nhau như Krapfen, Kreppel, Krebbel hay Berliner thì loại bánh nướng này cũng đã trở thành một phần không thể thiếu trong Tết Silvester (Tết Nguyên đán) của người Đức. Không chỉ vậy, trong đêm Giao thừa, mỗi nhà ở Đức sẽ bày một chiếc đĩa lên bàn tiệc, trong đĩa đựng 12 củ hành đã được khoét các lỗ nhỏ để rắc muối vào, mỗi củ hành được đặt tên tượng trưng cho một tháng trong năm.

Đập chén đĩa, “nuốt chửng” điều ước

Nếu như truyền thống Việt Nam và các nước phương Đông kiêng kỵ việc làm vỡ, hỏng chén đĩa, đồ đạc vào năm mới thì ở Đan Mạch lại có truyền thống đón năm mới độc đáo là “đập vỡ đĩa” để mang lại may mắn.

Người dân Đan Mạch thường cất giữ toàn bộ những chiếc đĩa chưa dùng đến cho tới ngày cuối cùng của năm (ngày 31 tháng 12) và sau đó sẽ ném toàn bộ những chiếc đĩa này vào cửa chính của nhà bạn bè hay hàng xóm. Nếu có càng nhiều mảnh bát đĩa vỡ trước cửa nhà vào buổi sáng ngày đầu năm, chủ nhà sẽ có càng nhiều may mắn trong năm mới. Điều đó cũng chứng tỏ chủ nhà được nhiều người yêu quý. Ngày nay, tập tục này còn khá ít người thực hiện, nhưng dù sao nó cũng rất thú vị.

Người Đan Mạch ném những chiếc đĩa cũ vào cửa nhà của người thân và bạn bè để xua đuổi những điều xui xẻo.

Ngoài ra, người Đan Mạch cũng có phong tục đón Giao thừa khá “lạ” đó là nhảy ra khỏi ghế vào thời khắc Giao thừa. Họ coi đây như tượng trưng cho sự chuyển giao giữa năm cũ và năm mới hay tượng trưng cho “bước tiến nhảy vọt” trong năm mới.

Thông thường, đêm 31/12 đến sáng 1/1, các gia đình Nga sẽ soạn sửa bữa cơm ấm cúng làm lễ đón năm mới. Năm mới sẽ là kỳ nghỉ lễ kéo dài nhất trong năm, với các lễ tưng bừng trong 10 ngày.

Biểu tượng chính chào đón năm mới ở Nga là cây thông. Ban đầu, cây thông được trang trí bằng kẹo, trái cây và nến. Sau đó, cây thông trang trí chuông, hình các thiên thần và người chăn cừu theo phong cách Kito giáo với ngôi sao của Bethlehem cắm trên đỉnh.

Đêm Giao thừa người Nga luôn mong chờ lời chúc năm mới từ Tổng thống được phát trên truyền hình và những tiếng chuông ngân vang của chiếc đồng hồ trên tháp Spasskaya. Ngoài ra, người dân Nga còn thực hiện một phong tục độc đáo trong đêm Giao thừa đó là viết những lời chúc và những hy vọng mới vào một tờ giấy và rồi cho nó vào một cốc champagne. Sau đó, vào đúng khoảnh khắc chuông đồng hồ điểm 12 giờ, họ sẽ nuốt toàn bộ điều ước của mình cùng với rượu champagne.

ĐỖ HỮU