Những nữ kiểm lâm chống lại nạn săn bắt trộm đầu tiên trên thế giới

Nhằm mục đích bảo tồn và khôi phục lại hệ sinh thái đang “chết mòn”, năm 2017 quốc gia châu Phi này đã lần đầu thành lập Akashinga - đội nữ kiểm lâm vũ trang đầu tiên trên thế giới.

Akashinga trong tiếng Shona bản địa nghĩa là “người dũng cảm". Những kẻ săn trộm động vật tại Zimbabwe gần như đều phải chùn bước vì sự hiện diện của đội nữ kiểm lâm này. Đều đặn mỗi ngày, những “bóng hồng” trong đội phải đi tuần trong Khu bảo tồn động vật hoang dã Phundundu rộng tới gần 300 km2 để bảo vệ các loài vật vốn là mục tiêu “ưa thích” của những kẻ săn trộm như voi, tê giác, và sư tử. Đội kiểm lâm bán quân sự này là lực lượng thuộc tổ chức phi lợi nhuận IAPF (Quỹ Chống săn bắn trộm quốc tế).

Không thể bị mua chuộc

Người sáng lập IAPF, Damien Mander, với kinh nghiệm nhiều năm trong đào tạo nam giới đã đúc kết ra rằng, chỉ có phụ nữ mới phù hợp với công việc bảo tồn bởi: “Họ không dễ bị mua chuộc và nhạy bén hơn trong việc hóa giải các tình huống có thể xảy ra xung đột”. Do đó, ý tưởng về đội nữ kiểm lâm vũ trang đầu tiên trên thế giới đã ra đời.

Các thành viên trong đội Akashinga đều là những phụ nữ bản địa được tuyển chọn từ các làng quê xung quanh khu bảo tồn Phudundu. Bên cạnh đó, Mander còn ưu tiên người từng gặp biến cố trong đời như những người mồ côi do AIDS, nạn nhân xâm hại tình dục hoặc bạo lực gia đình. Lý do được ông đưa ra là: "Liệu có ai thích hợp hơn với công việc bảo vệ các loài động vật dễ bị tổn thương ngoài chính những người đã từng bị tổn thương do ngược đãi?"

Để gia nhập Akashinga, nữ ứng viên phải trải qua chương trình tuyển chọn khắt khe kéo dài ba ngày.

Chương trình tuyển chọn vào Akashinga được cho là “khắc nghiệt”, nhất là với phụ nữ khi được xây dựng dựa trên khóa đào tạo đặc vụ. Trong đó, các ứng viên phải hoạt động ba ngày liên tục trong tình trạng ướt quần áo, lạnh lẽo, và đói mệt nhằm thử thách khả năng làm việc nhóm của mỗi người.

Chỉ có 16 trong tổng số 37 nữ ứng viên đầu tên được Mander lựa chọn tham gia khóa huấn luyện khắc nghiệt. Ba người trong số đó đã phải từ bỏ giữa chừng. Tuy nhiên con số này được cho là ấn tượng so với nhiều năm trước, khi thực hiện tuyển chọn tương tự với 189 nam ứng viên, chỉ còn lại duy nhất ba người ở lại ngay trong ngày huấn luyện đầu tiên. Mander cho hay: "Chúng tôi tưởng rằng khóa tuyển chọn này sẽ là ‘địa ngục’ với những ứng viên nữ, nhưng sự thật là họ vốn đã phải trải qua ‘địa ngục’ từ rất lâu rồi".

Đội nữ kiểm lâm có vũ trang đầu tiên trên thế giới

Đội nữ kiểm lâm Akashinga chính thức ra đời vào năm 2017 và trở thành đội nữ kiểm lâm có vũ trang đầu tiên trên thế giới. Mặc dù được huấn luyện kỹ lưỡng nhưng tháng 3/2018, bi kịch xảy đến đã gây ra mất mát lớn cho đội khi hai nữ kiểm lâm và một thầy huấn luyện chết đuối trong lúc qua sông. Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian ngắn bị sốc, các thành viên trong đội đã lấy lại tinh thần và ngày càng dốc sức vào công việc.

Các nữ kiểm lâm Akashinga vẫn hàng ngày phải đối mặt với vô vàn nguy hiểm rình rập khi làm nhiệm vụ. Petronella Chigumbura, một thành viên của đội cho biết cô đã từng phải bắt giữ kẻ săn trộm có thái độ chống đối. "Tình hình rất khó đoán vì hắn ta có dao và giáo sắc", Chigumbura chia sẻ. Đôi khi, cô phải bắt giữ cả những người họ hàng của mình dù không muốn do họ có ý định săn bắt các loài thú quý trong khu bảo tồn.

Các nữ kiểm lâm bảo vệ động vật hoang dã.

Nhiều người vẫn còn hoài nghi về tính hiệu quả của việc đưa phụ nữ vào khu bảo tồn để chống lại những kẻ săn trộm hung hăng độc ác. Mander phản bác và cho biết hiệu quả của chương trình là rất rõ rệt. Akashinga đã thực hiện hàng trăm vụ bắt giữ từ thời điểm mới đi vào hoạt động đến nay, đội đã góp phần kéo giảm 80% số vụ săn trộm voi tại khu vực Thung lũng Vùng thấp Zambezi, một trong những quần thể voi lớn nhất còn sót lại trên trái đất.

Không chỉ bảo vệ hiệu quả cho các loài vật hoang dã trong khu bảo tồn khỏi bị săn bắn ngược đãi. Đời sống của những nữ kiểm lâm cũng được cải thiện thông qua mô hình Akashinga. Nhiều người trong đội đã có đủ khả năng kinh tế để nuôi con cái ăn học, lấy bằng lái xe, học đại học, hoặc xây nhà…

IAPF cho biết hiện đang đào tạo thêm 160 nữ ứng viên nữa trong năm nay để trở thành cán bộ kiểm lâm toàn thời gian. Mục tiêu của chương trình tới năm 2025 sẽ đạt tới quy mô 1.000 nữ kiểm lâm để bảo vệ 20 khu bảo tồn thiên nhiên.

ĐỖ HỮU