“Omicron” - ẩn số mới của virus SARS-CoV-2

WHO cảnh báo về sự nguy hiểm của siêu biến thể mới

Mặc dù được phát hiện đầu tiên ở Nam Phi nhưng biến thể này đã nhanh chóng lan sang nhiều quốc gia khác như Bỉ, Botswana, Đức, Hong Kong (Trung Quốc), Israel, Italia, Czech và Vương quốc Anh. Trước sự lây lan nhanh chóng này, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã đưa ra cảnh báo Omicron là một biến thể “cần quan tâm”. Điều này có nghĩa là biến chủng có thể nguy hiểm hơn, độc lực cao hơn hay có khả năng kháng lại những loại vắc-xin mà thế giới đã sử dụng.

Giám đốc khu vực Đông Nam Á của WHO - tiến sĩ Poonam Khetrapal Singh cho rằng, các nước trong khu vực cần nghiêm túc thực hiện đánh giá rủi ro ca nhiễm thông qua nhập cảnh quốc tế, đồng thời, thực hiện ngay các biện pháp phù hợp để phòng tránh Omicron. “Càng được lưu hành lâu, virus càng có nhiều cơ hội để đột biến. Đại dịch do đó sẽ kéo dài hơn. Cách tốt nhất là phải đeo khẩu trang, giữ khoảng cách an toàn, tránh nơi kém thông gió hoặc nơi đông người và tiêm phòng để giảm nguy cơ phơi nhiễm”, tiến sĩ nói.

Hành khách đến sân bay quốc tế Ben Gurion của Israel.

Hiệu trưởng Trường Y tế Công cộng thuộc Đại học Brown (Mỹ), tiến sĩ Ashish Jha nhận định Omicron “có khả năng lây lan cao hơn Delta”. Theo phân tích của các nhà khoa học Nam Phi, Omicron đã có tới 50 đột biến khác với các chủng trước đó, trong đó có 32 đột biến trên protein gai - cấu trúc được virus sử dụng để bám dính và xâm nhập tế bào người. “Omicron là phiên bản virus có nhiều đột biến nhất từ trước tới nay”, giáo sư chuyên ngành ung thư phân tử tại Trường Y Warwick ở Anh, nhà virus học Lawrence Young nhận xét. Ông cũng cảnh báo những loại virus có số đột biến cao bất thường có khả năng lây lan nhanh hơn, thậm chí tránh được miễn dịch và vô hiệu hóa vắc-xin.

Đồng quan điểm, chuyên gia dịch tễ hàng đầu của Anh - Neil Ferguson cảnh báo sự nguy hiểm của biến chủng mới khi số đột biến trên protein gai của nó là “chưa từng có tiền lệ”. “Protein gai trên virus chính là mục tiêu của phần lớn vắc-xin hiện nay, Do đó, chúng tôi lo ngại biến chủng này có khả năng né tránh miễn dịch cao hơn so với những chủng trước đây”, ông cho biết. Các nhà khoa học cũng lưu ý, không nên kết luận nguồn gốc của Omicron từ Botswana hay Nam Phi, dù những ca nhiễm đầu tiên được ghi nhận ở đây. Giáo sư Michael Baker từ Đại học Otago, New Zealand lo sợ “sẽ là thảm họa” nếu thế giới xuất hiện một biến thể có khả năng vô hiệu hóa hoàn toàn những loại vắc-xin hiện nay, tuy nhiên, điều này rất khó xảy ra.

Lo sợ biến chủng mới, du khách xếp hàng mua vé rời Nam Phi.

Các nước thực hiện nhiều biện pháp chống dịch

Ngay sau khi phát hiện Omicron, Mỹ đã công bố hạn chế đi lại mới đối với 8 quốc gia Châu Phi. Anh, Singapore, Israel, Pháp và Đức cũng đã hạn chế việc đi lại từ các quốc gia ở miền nam Châu Phi.

Nhằm tránh “nhập khẩu” virus, Canada đã cấm tất cả người nước ngoài có lịch trình di chuyển đến miền nam châu Phi nhập cảnh nước này trong suốt hai tuần qua. 27 quốc gia EU cũng thực hiện đình chỉ việc di chuyển bằng đường hàng không từ miền nam châu Phi. Theo bà Ursula von der Leyen, Chủ tịch Ủy ban châu Âu, các chuyến bay sẽ phải “tạm dừng cho đến khi chính phủ các nước hiểu rõ hơn về mối nguy hiểm do biến thể mới này gây ra”. Bà đồng thời yêu cầu du khách trở về từ vùng dịch phải nghiêm túc tuân thủ mọi quy tắc kiểm dịch nghiêm ngặt.

Chính phủ Nhật Bản cũng yêu cầu công dân nước này trở về từ Eswatini, Zimbabwe, Namibia, Botswana, Nam Phi và Lesotho phải tự cách ly 10 ngày, đồng thời thực hiện đủ ba lần xét nghiệm trong thời gian cách ly. Ngoài quyết định đóng cửa biên giới, Israel còn sử dụng công nghệ theo dõi điện thoại (vốn được sử dụng để chống khủng bố) nhằm phát hiện và ngăn chặn sự lây lan của biến thể Omicron. Bộ trưởng Nội vụ Israel - Ayelet Shaked nói: “Các giả thuyết ban đầu của chúng tôi là phải có vắc-xin mang lại hiệu quả cao dù phải cần thêm thời gian”. Trong kho đó, hãng dược Pfizer ngày 26/11 công bố có thể sản xuất được vắc-xin chống biến thể Omicron trong 3 tháng tới

Chúng ta không thể chủ quan trước mọi biến thể của virus. Nghiên cứu sự khác biệt về mã di truyền sẽ là chìa khóa để mở ra cánh cửa bí ẩn của Omicron. Tiêm vắc-xin, đeo khẩu trang và giữ khoảng cách an toàn chính là cách hữu hiệu nhất phòng chống dịch bệnh.

MINH HÀ