Phương pháp “một con, ba cha mẹ”

Thứ Tư, 28/12/2016 03:52

Chia sẻ

PNTĐ-Anh là nước đầu tiên hợp pháp hóa phương pháp “một con, ba cha mẹ”,tức là sử dụng vật liệu ADN khỏe mạnh của hai phụ nữ và một đàn ông để cho ra đời một em bé khỏe mạnh...

Anh là quốc gia đầu tiên trên thế giới hợp pháp hóa phương pháp “một con, ba cha mẹ”, tức là sử dụng vật liệu ADN khỏe mạnh của hai phụ nữ và một đàn ông để cho ra đời một em bé khỏe mạnh, không mắc các bệnh di truyền chết người từ người mẹ. Phương pháp này dù giúp hạn chế tỷ lệ trẻ khuyết tật bẩm sinh nhưng gây tranh cãi về khía cạnh đạo đức.

Phương pháp “một con, ba cha mẹ” - ảnh 1

Em bé đầu tiên được sinh ra bằng kỹ thuật “ba bố mẹ” ở Mexico

Hi vọng mới

Cơ quan Phôi học và Thụ thai Anh (HFEA) giữa tháng 12 đã chấp nhận kỹ thuật “ba bố mẹ” gây tranh cãi do các nhà khoa học Anh phát triển. Kỹ thuật này thay thế phần ADN bị lỗi trong trứng của người mẹ bằng phần ADN khỏe mạnh trong trứng một phụ nữ hiến tặng. Trứng đã được “chỉnh sửa” này sau đó được thụ tinh bằng tinh trùng của người cha, tạo ra phôi và sẽ hình thành một em bé không mắc bệnh di truyền về gen.

Chủ tịch HFEA Sally Cheshire khẳng định, quyết định lịch sử này sẽ giúp các bậc cha mẹ có nguy cơ rất cao sinh con nhiễm bệnh về gen nguy hiểm sớm có cơ hội đón chào một đứa con khỏe mạnh mà vẫn mang gen của mình. Bà Sally cho biết, đây là quyết định thay đổi cuộc đời của những gia đình như vậy.

Các trung tâm ở Anh tỏ ra hào hứng với quyết định của HFEA. Các bác sĩ ở Newcastle sẽ đi tiên phong và đã sẵn sàng cung cấp dịch vụ “ba bố mẹ” cho những bà mẹ bị lỗi ADN. Họ định xin giấy phép thực hiện dịch vụ ngay lập tức và có thể điều trị cho các bệnh nhân từ đầu mùa xuân năm 2017. Cuối năm 2017, nước Anh sẽ có những em bé “ba bố mẹ” đầu tiên chào đời. Đại học Newcastle đang tìm phụ nữ có trứng khỏe mạnh để chuẩn bị sẵn sàng. Đại học này hi vọng điều trị cho 25 cặp bố mẹ được chọn lọc kỹ càng mỗi năm.

Mục đích của công nghệ sinh sản này là ngăn chặn hội chứng Leigh, một tình trạng thần kinh nghiêm trọng ảnh hưởng tới ít nhất một trong 10.000 trẻ sơ sinh. Nhiều trẻ mắc hội chứng chết sớm do não, tim, cơ và các mô cần năng lượng khác không hoạt động.

Phụ nữ bị lỗi ADN hiện có một số lựa chọn nếu muốn có con. Họ có thể nhận con nuôi, thụ tinh trong ống nghiệm bằng trứng của người hiến khỏe mạnh. Nếu họ muốn có con mang gen di truyền của mình, họ có thể mạo hiểm sinh đẻ bình thường và chờ đợi phép màu là đứa con khỏe mạnh hoặc thụ tinh trong ống nghiệm thông qua quy trình sàng lọc chẩn đoán gen trước khi cấy. Phương pháp này giúp các bác sĩ chọn các phôi ít lỗi nhất, nhưng không có tác dụng khi mọi phôi đều bị lỗi.

Trước đó, ngày 6/4, một bé trai khỏe mạnh đã chào đời theo phương pháp “ba bố mẹ” ở Mexico trong niềm phấn khích của giới khoa học trong khi dư luận lại lo ngại. Bà mẹ sinh ra bé trai “ba bố mẹ” đầu tiên này đã sảy thai bốn lần, sinh hai con đều mắc hội chứng Leigh, trong đó, một con sống được chưa đầy một năm, một con chỉ sống tới năm 6 tuổi.

Nhiều lo ngại

Mặc dù kỹ thuật “ba bố mẹ” có thể là lựa chọn tốt với một số phụ nữ, nhưng phương pháp này cũng không phải là không có rủi ro. Các nghiên cứu chỉ ra rằng chỉ một lượng nhỏ ADN lỗi vẫn còn sót lại trong phôi đã được “chỉnh sửa” có thể “tái xuất” và khiến toàn bộ quá trình thất bại.

Về mặt kỹ thuật, đứa trẻ sinh ra sẽ có hai mẹ và một bố về mặt sinh học. Do đó, điều này có thể làm nảy sinh các vấn đề về quyền chăm sóc hay thừa kế. HFEA cho biết, chỉ chấp nhận kỹ thuật này trong các trường hợp “cụ thể và chắc chắn” và khi không còn lựa chọn nào khác. Theo quy định, người hiến không có quyền pháp lý với đứa trẻ.

Một số chuyên gia tỏ ra hoài nghi về kỹ thuật này. R. Alta Charo, một giáo sư luật và đạo đức sinh học thuộc đại học Wisconsin-Madison (Mỹ) cho rằng sức khỏe tương lai của những đứa trẻ “ba bố mẹ” chưa được chắc chắn và cần phải theo dõi sát sao. Ông Lori P. Knowles thuộc khoa y đại học Alberta (Canada) lưu ý, trong trường hợp đứa trẻ sinh ra ở Mexico, bà mẹ chỉ có 4 trong 5 phôi có thể sử dụng được, có nghĩa là kỹ thuật này không hoàn hảo. Ông nói rằng có khả năng gen lỗi sẽ tích tụ bên trong đứa trẻ và cuối cùng sinh ra bệnh. Nhiều nhà khoa học cho rằng, nên chờ xem đứa trẻ sinh ra ở Mexico có phát triển bình thường không rồi mới tính đến chuyện cho phép kỹ thuật này ở Mỹ.

Ngoài ra, biện pháp thay đổi gen sẽ ảnh hưởng tới mọi tế bào trong phôi, sau này sẽ ảnh hưởng tới cả trứng hoặc tinh trùng của đứa trẻ có “ba bố mẹ”. Điều này có nghĩa là các tác dụng phụ có hại trong quá trình điều trị không chỉ xuất hiện trong đứa trẻ “ba bố mẹ” mà còn cả trong con cái của chúng sau này.

Tuy vậy, với những gia đình nói chung và phụ nữ nói riêng đã trải qua nhiều bi kịch trong quá trình nỗ lực để có một đứa con khỏe mạnh, kỹ thuật “ba bố mẹ” vẫn là một hi vọng đột phá. Điều quan trọng là họ được thông tin rõ ràng về các lựa chọn kèm theo lợi ích và rủi ro tiềm tàng.

Dương Thùy
(theo CNN, Telegraph)