Việt Nam vượt qua đánh giá hạ tầng điện hạt nhân của IAEA

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Lê Xuân Định nhấn mạnh rằng, sự hỗ trợ từ các chuyên gia IAEA đóng vai trò rất quan trọng đối với Việt Nam trong việc hoàn thiện cơ sở hạ tầng điện hạt nhân theo đúng tiêu chuẩn quốc tế. Ông khẳng định Bộ Khoa học và Công nghệ, với vai trò cơ quan điều phối, sẽ tiếp tục thúc đẩy các hoạt động nhằm đáp ứng những yêu cầu khắt khe của IAEA trong quá trình chuẩn bị cho dự án điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam.

Phía IAEA, ông Eric Mathet - Trưởng đoàn đánh giá - cũng đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam trong việc chuẩn bị báo cáo tự đánh giá, gửi tới IAEA vào tháng 10/2025. Ông cho biết các chuyên gia đã nghiên cứu kỹ nội dung báo cáo và duy trì liên lạc chặt chẽ với các đầu mối phía Việt Nam. IAEA đồng thời khuyến khích Việt Nam tiếp tục trao đổi cởi mở giữa các nhóm chuyên môn để bảo đảm tối ưu hóa hiệu quả của đợt đánh giá.

Theo hướng dẫn của IAEA, cơ sở hạ tầng điện hạt nhân được đánh giá theo 19 nội dung cốt lõi, bao quát các yếu tố từ hệ thống văn bản pháp luật, cơ sở vật chất, trang thiết bị, địa điểm, công trình phụ trợ đến nguồn lực tài chính và nhân sự phục vụ chương trình điện hạt nhân. Đây là những nội dung nền tảng mà bất kỳ quốc gia nào theo đuổi chương trình điện hạt nhân đều phải đáp ứng.

Đối với quốc gia bắt đầu chương trình như Việt Nam, quá trình phát triển hạ tầng điện hạt nhân diễn ra qua ba giai đoạn chính. Giai đoạn đầu là chuẩn bị để đưa ra quyết định triển khai chương trình điện hạt nhân, được đánh dấu bởi cột mốc số một – sẵn sàng quyết định chủ trương thực hiện dự án nhà máy điện hạt nhân đầu tiên. Giai đoạn thứ hai – hiện Việt Nam đang hướng tới – là chuẩn bị cho việc xây dựng nhà máy, đánh dấu bằng cột mốc số hai – sẵn sàng mời thầu dự án. Giai đoạn cuối là xây dựng và đưa vào vận hành nhà máy điện hạt nhân đầu tiên, tương ứng với cột mốc số ba – sẵn sàng đưa nhà máy vào hoạt động thương mại.

Trong đợt làm việc này, đoàn IAEA tiến hành đánh giá toàn diện 19 nội dung hạ tầng theo tiêu chí của cột mốc số hai. Điều này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bối cảnh Việt Nam đang chuẩn bị bước vào giai đoạn triển khai dự án điện hạt nhân đầu tiên kể từ khi khởi động lại chương trình vào năm 2024–2025.

Việc Việt Nam “qua cửa” đánh giá ban đầu từ IAEA cho thấy bước tiến đáng chú ý trong nỗ lực phát triển điện hạt nhân nhằm đảm bảo an ninh năng lượng dài hạn, nhất là khi nhu cầu năng lượng tăng mạnh và các mục tiêu giảm phát thải ngày càng đòi hỏi những nguồn điện sạch, ổn định và có công suất lớn. Chính phủ và các bộ ngành được kỳ vọng sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với IAEA trong những đánh giá tiếp theo để chuẩn bị đầy đủ trước khi tiến tới giai đoạn mời thầu và xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam.