Cần phải “cật lực” đẩy nhanh hơn nữa tiến độ xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành
(PNTĐ) - Chiều 27/10, thảo luận ở tổ về Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù về đầu tư xây dựng công trình giao thông đường bộ, các đại biểu Quốc hội nhất trí, việc ban hành Nghị quyết là cần thiết nhằm khơi thông nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ thi công và giải ngân vốn đầu tư công lĩnh vực giao thông đường bộ.
Tất cả dự án giao thông trọng điểm đều được hưởng cơ chế đầu tư PPP
Thảo luận về nội dung này, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội Đinh Tiến Dũng cho rằng, cần bỏ danh mục tại phụ lục số 01 kèm theo trong Nghị quyết này. Bởi trên thực tế, tất cả dự án giao thông trọng điểm đều được hưởng cơ chế đầu tư PPP.
Đại biểu Đinh Tiến Dũng lấy ví dụ dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội, mặc dù đã triển khai thực hiện trước khi Nghị quyết ban hành nhưng đương nhiên được hưởng chính sách mới của Nghị quyết này. Cùng với đó, các dự án đầu tư PPP cần đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền cho các địa phương triển khai thực hiện - quyết định toàn diện để hạn chế việc xin ý kiến các bộ, ngành - đi kèm với đó là các hướng dẫn, quy định của pháp luật.
Đại biểu Đinh Tiến Dũng cũng cho rằng, Chính phủ cần rà soát lại các dự án giao thông trọng điểm để thực hiện theo hình thức PPP; đồng thời, đề nghị Chính phủ bỏ danh mục tại phụ lục số 01 kèm theo.
Theo đại biểu Vũ Tiến Lộc (Hà Nội), tất cả dự án giao thông trọng điểm phải được hưởng cơ chế đặc thù và theo hình thức PPP, chứ không phải không nằm trong phụ lục thì các địa phương lại đi xin. Bởi mục đích của chính sách này nhằm tạo động lực hơn nữa trong việc thu hút, huy động vốn đầu tư tư nhân, bảo đảm hiệu quả tài chính dự án, hấp dẫn các nhà đầu tư và các tổ chức tín dụng.
Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) cho rằng, thời gian qua, các dự án đầu tư công triển khai chậm là do vướng mắc về cơ chế, chính sách cũng như thủ tục đầu tư. Trong bối cảnh đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư công, việc thông qua Nghị quyết là rất cần thiết.
Đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng, trên thực tế, có nhiều dự án phải giải phóng mặt bằng lớn nên việc cố định tỷ lệ vốn Nhà nước không quá 70% tổng mức đầu tư là không hợp lý, vì vậy đại biểu đồng ý với đề nghị tách phần giải phóng mặt bằng ra khỏi dự án để việc huy động vốn đầu tư cũng như giải phóng mặt bằng được đẩy nhanh hơn. Cụ thể, phần bồi thường giải phóng mặt bằng, tái định cư do Nhà nước thực hiện và không tính vào tổng vốn đầu tư của dự án.
Theo đại biểu Nguyễn Phi Thường, Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Hà Nội, thời gian qua, việc đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ trên địa bàn cả nước vẫn còn một số vấn đề tồn tại liên quan cơ chế, chính sách, thủ tục đầu tư, huy động nguồn lực...
Vì vậy, việc tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế, dự toán sau thiết kế cơ sở đối với Tiểu dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nước tham gia trong tổng thể dự án PPP vẫn còn một số quy định chưa rõ ràng về trách nhiệm (đây cũng là vấn đề đặt ra trong quá trình triển khai tuyến đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô).
Cơ chế quản lý tài chính, thanh toán đối với vốn ngân sách nhà nước tham gia dự án PPP theo các quy định còn một số tồn tại. Việc giao một UBND cấp tỉnh làm cơ quan chủ quản thực hiện đầu tư dự án qua nhiều địa phương có một số nội dung cần được cập nhật, bổ sung.
Làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân
Theo Bộ trưởng Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng, Chính phủ và Đồng Nai đã thực hiện quyết liệt việc thu hồi đất, giải phóng mặt bằng để xây dựng sân bay Long Thành, nhưng hai năm Covid-19 làm nảy sinh rất nhiều khó khăn. Cuối năm 2022 khi Bộ trưởng cùng Thủ tướng kiểm tra hiện trường khu tái định cư thấy rằng tất cả các xây trường học đang xây phải tạm dừng. Nhiều nhà thầu bỏ dự án vì giá nguyên vật liệu tăng cao, không đủ khả năng thực hiện. Đến nay các dự án đã được triển khai trở lại. Vấn đề giải phóng mặt bằng đã qua giai đoạn khó khăn nhất.
Về việc dự án giải phóng mặt bằng có làm chậm tiến độ chung dự án cảng hàng không hay không, Bộ trưởng cho rằng: Sân bay Long Thành nếu chậm cũng không quá một năm, tức là đến 2026. Hiện nay, tiến độ chung dự án đang được kiểm soát, dự án thành phần đã đẩy nhanh tiến độ. Hạng mục quan trọng nhất là nhà ga hành khách cũng tìm được nhà thầu, đang triển khai.
“Các dự án thành phần khác hiện nay đang bám theo tiến độ của dự án nhà ga. Nhiều dự án đang có tiến độ nhỉnh, nhiều dự án đảm bảo tiến độ. Có thể yên tâm, việc chậm giải ngân của dự án tái định cư không ảnh hưởng đến tiến độ chung của dự án”- ông Thắng nói.
Sân bay Long Thành có công suất thiết kế 100 triệu hành khách, 5 triệu tấn hàng hóa mỗi năm. Toàn bộ vốn đầu tư dự án khoảng 336.630 tỷ đồng (16 tỷ USD), trong đó giai đoạn một hoàn thành năm 2025 là 114.450 tỷ đồng (5,45 tỷ USD).
Cần phải “cật lực” đẩy nhanh hơn nữa
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, việc Dự án xây dựng sân bay Long Thành bị chậm so với yêu cầu của Nghị quyết là điều đã rõ, song liệu đến hết năm 2024 Dự án có hoàn thành hay không? Nếu muốn thì cần phải “cật lực” đẩy nhanh hơn nữa việc thực hiện để có thể đạt được mục tiêu đề ra. Đại biểu đề nghị, Chính phủ cũng cần đánh giá kỹ lưỡng, báo cáo cụ thể, rành mạch để trình Quốc hội về tiến độ hoàn thành Dự án.
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) băn khoăn với một số vấn đề, như công tác triển khai các dự án đào tạo nghề và giải quyết việc làm, tổ chức lại cuộc sống cho người dân thuộc phạm vi bị ảnh hưởng của Dự án. Vì toàn bộ Dự án, dù được triển khai từ năm 2017 nhưng tới nay mới chỉ dừng ở mức điều tra, khảo sát, cấp phiếu khảo sát nhu cầu đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho các hộ gia đình bị thu hồi đất, tổ chức hội nghị tuyên truyền, tư vấn, tuyển sinh đào tạo nghề, phát phiếu đăng ký học nghề…
Trách nhiệm của Quốc hội là đưa ra quyết sách để tháo gỡ khó khăn phát sinh trong thực tiễn, bởi có những trường hợp phải điều chỉnh luật, có trường hợp phải ra Nghị quyết riêng. Nhiều đại biểu đề nghị, trong giải trình của Chính phủ đối với việc điều chỉnh nội dung Nghị quyết 53/2017/QH14 cần có căn cứ thuyết phục và số liệu rõ ràng hơn nữa, trong đó phân tích kỹ trách nhiệm với sự cam kết mạnh mẽ để cuối năm 2024 Dự án phải được hoàn thành.
