Kỳ lạ chợ Âm Dương họp lúc nửa đêm ngày Tết
(PNTĐ) - Chợ Âm Dương ở Bắc Ninh họp vào đêm mùng 4 Tết thường không có sự mặc cả của khách mua hoặc những lời thách giá từ kẻ bán. Trong bóng đêm chỉ thấy bóng người đi lại và tiếng thì thào to nhỏ. Chợ Âm Dương (Bắc Ninh) là phiên chợ độc đáo chỉ họp duy nhất mỗi năm một lần vào đêm mùng 4 rạng sáng mùng 5 Tết Nguyên đán, thu hút đông đảo người dân tới trải nghiệm "mua may, bán rủi".
Theo các tài liệu sử sách, chợ Âm Dương có từ năm Nhâm Dần 43 (sau Công nguyên) và chỉ được họp phiên duy nhất vào đêm mùng 4 và kết thúc vào rạng sáng ngày mùng 5 tháng Giêng. Chợ họp để tạo cơ hội cho người đã mất và người sống được gặp lại nhau.
Năm 2022, chợ Âm Dương ở làng Ó (khu Xuân Ổ, phường Võ Cường, Bắc Ninh) đã được TP Bắc Ninh phục dựng nhằm bảo tồn, giữ gìn một sinh hoạt văn hóa đặc sắc, riêng có ở vùng Kinh Bắc, đáp ứng nguyện vọng của cộng đồng người dân địa phương.
Đặc biệt, tại chợ chỉ thắp đèn dầu hoặc nến, cấm dùng mọi loại ánh sáng đèn điện nên khu chợ tối đen như mực, nhiều người phải chen chúc nhau, lần mò đường để di chuyển.
Từ khi chợ Âm Dương được phục dựng lại đến nay, rất đông người dân ở khắp nơi háo hức đổ về trải nghiệm hoạt động văn hóa, sinh hoạt cộng đồng của người xưa. Người dân quan niệm, đến chợ Âm dương không chỉ là "mua may bán rủi" mà còn là dịp để người cõi trần gặp lại người cõi âm.
Địa điểm họp chợ là bãi chiến trận giữa nghĩa quân Hai Bà Trưng với quân giặc Nam Hán, nơi đây có nhiều xác chết chất thành gò đống, quạ bay về đen kín cánh đồng nên gọi là đất Ó (quạ đen), không gian u tịch, nhiều oan hồn tử sĩ.
Do vậy, người dân đến đốt vàng mã cho người âm, lấy tiết gà đen hắt ra cổng xua tà ma. Dân làng mang vàng hương, gạo, muối, gà đen đến bán cho mọi người. Nhưng cả người mua và kẻ bán đều không mặc cả, lặng lẽ không nói gì, không nói mặc cả gọi là "mua may bán rủi".
Ngay lối vào chợ các quầy buôn bán đồ vàng hương, gạo, muối, bật lửa... để đốt cho người đã khuất. Ngoài ra còn bán thêm trầu têm cánh phượng, hoa quả, bỏng gạo...
Người dân tin rằng, hòa lẫn trong dòng người đến phiên chợ đêm sẽ có cả hương hồn của ông cha, người thân hiện về tìm gặp lại mọi người. Đi chợ Âm Dương cũng là một hình thức để an ủi, động viên nhau xua tan đi nỗi buồn, thương nhớ người thân đã khuất.
Nhiều người mua vàng, hương tại chợ sau đó sang nghĩa trang ngay bên cạnh để hóa vàng tưởng nhớ đến cha ông, người thân đã khuất.
Hoạt động thu hút đông đảo người dân tìm tới và tạo nên điểm nhấn của phiên chợ đêm Âm Dương là cảnh buôn bán gà đen. Mua gà đen theo quan niệm xưa là để dùng làm vật tế lễ xua vận đen, tà khí.
Người dân phải có mặt từ 20h30, xếp hàng chờ lấy phiếu tên mới có thể mua gà đen mang về. BTC chợ Âm Dương cũng không quy định giá bán, người mua tự trả giá theo thành ý để rước may mắn về nhà.
