Lắng nghe, tiếp thu góp ý từ trong xây dựng dự thảo văn bản pháp luật

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga, Tỉnh ủy viên, Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội chuyên trách tỉnh Hải Dương

Mới chỉ tuyên truyền sau khi văn bản có hiệu lực

Góp ý vào dự thảo Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII trình tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga nhất trí rất cao với đánh giá kết quả về xây dựng hệ thống pháp luật đã được hoàn thiện một bước cơ bản, vai trò của pháp luật và thực thi ngày càng được chú trọng trong tổ chức, hoạt động của Nhà nước và đời sống xã hội. Báo cáo cũng đánh giá chính xác về các hạn chế như: Hệ thống pháp luật vẫn còn một số quy định chưa thống nhất, chưa đáp ứng kịp thời yêu cầu thực tiễn; chấp hành pháp luật chưa nghiêm; kỷ cương, phép nước còn bị xem nhẹ, xử lý vi phạm chưa kịp thời, chế tài xử lý chưa đủ sức răn đe...

Qua 15 năm thực hiện Nghị quyết số 48-NQ/TW, ngày 24/5/2005 của Bộ Chính trị về chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật đến năm 2010, định hướng đến năm 2020 và 5 năm thực hiện Kết luận số 01-KL/TW, ngày 4/4/2016 về việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 48-NQ/TW, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật từ Trung ương đến địa phương đã có nhiều đổi mới, quy trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật có những chuyển biến tích cực, chất lượng văn bản quy phạm pháp luật ban hành được cải thiện.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga tán thành cao việc xác định hoàn thiện đồng bộ hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách là 1 trong 5 nhiệm vụ trọng tâm nhiệm kỳ tới, nhằm phát huy mạnh mẽ dân chủ xã hội chủ nghĩa, quyền làm chủ của nhân dân; tăng cường pháp chế, bảo đảm kỷ cương xã hội, trước hết là sự gương mẫu tuân theo pháp luật, kỷ cương, thực hành dân chủ xã hội chủ nghĩa của cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền, MTTQ và tổ chức chính trị - xã hội các cấp, của cán bộ, đảng viên; tăng cường đại đoàn kết toàn dân tộc.

Đại biểu thẳng thắn chỉ ra 3 hạn chế ở một số văn bản ở địa phương như: Quy phạm pháp luật chưa phù hợp với quy định của văn bản cấp trên; quy định chưa rõ ràng, cụ thể, dẫn tới nhiều cách hiểu khác nhau trong quá trình áp dụng pháp luật, gây vướng mắc trong thực thi; ban hành chưa kịp thời, chậm so với yêu cầu thực tế đặt ra và việc tổ chức thi hành pháp luật đôi khi chưa thực sự đạt hiệu quả.

 Phân tích nguyên nhân, đại biểu cho rằng: Công tác tham vấn, lấy ý kiến góp ý, tiếp thu, giải trình trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật chưa được quan tâm đúng mức, đôi khi là hình thức. Cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân còn thụ động; chưa chủ động nghiên cứu, góp ý dự thảo liên quan trực tiếp đến lĩnh vực công tác, nhiệm vụ, quyền lợi trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật.  Công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật mới chỉ được chú trọng triển khai sau khi văn bản được ban hành và có hiệu lực, chưa thực sự đẩy mạnh trong giai đoạn xây dựng dự thảo để lắng nghe, tiếp thu ý kiến góp ý, phản hồi và định hướng dư luận khi cần thiết.

          Ý kiến của những người chịu tác động trực tiếp

Để tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật cụ thể hóa quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề xuất 9 giải pháp cụ thể. Thứ nhất, cần tăng cường sự lãnh đạo của các cấp uỷ Đảng trong việc xây dựng và hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật ở địa phương nhằm cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp đề ra. Thứ hai, chuẩn bị tốt nhất cho cuộc bầu cử ĐBQH và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026. Lựa chọn giới thiệu đại biểu có đủ các tiêu chuẩn theo quy định của Luật Tổ chức Quốc hội và Luật Tổ chức chính quyền địa phương để đại diện cho tiếng nói, ý chí, nguyện vọng chính đáng của cử tri. Tăng tỷ lệ đại biểu hoạt động chuyên trách, giảm số lượng đại biểu kiêm nhiệm công tác tại các cơ quan hành chính nhà nước.

          Thứ ba, nêu cao vai trò của các Đoàn ĐBQH tỉnh, ĐBQH trong việc đưa tiếng nói, kiến nghị, nguyện vọng của cử tri địa phương về xây dựng Luật tại các phiên họp của Quốc hội; củng cố, nâng cao vai trò của các ngành, địa phương trong việc tham gia góp ý, xây dựng các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật liên quan trực tiếp đến lĩnh vực hoạt động, quản lý của ngành. Thứ tư, nâng cao chất lượng công tác xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật ở địa phương, bảo đảm đúng, đủ, kịp thời và chất lượng. Đề cao vai trò của Sở Tư pháp trong thẩm định dự thảo, kiểm soát ban hành văn bản. Thứ năm, nghiêm túc triển khai và nâng cao chất lượng công tác lấy ý kiến góp ý, lấy ý kiến tham vấn, đặc biệt chú trọng đến những đối tượng chịu tác động trực tiếp.

          Thứ sáu, tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật đa dạng, phong phú bằng nhiều hình thức, từ giai đoạn xây dựng chính sách và dự thảo các quy định cụ thể để nhân dân nắm bắt, góp ý, hiểu rõ bản chất của các quy định mới. Thứ bảy, tăng cường hoạt động rà soát, kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật của Sở Tư pháp và hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật của HĐND, theo dõi việc ban hành quyết định của UBND cùng cấp và nghị quyết của HĐND cấp dưới trực tiếp để rà soát, phát hiện, kịp thời yêu cầu xem xét, sửa đổi, bổ sung, đình chỉ việc thi hành hoặc bãi bỏ một phần đối với các văn bản có dấu hiệu trái với Hiến pháp, luật, văn bản quy phạm của cơ quan nhà nước cấp trên, nghị quyết của HĐND cùng cấp (nếu có).

Thứ tám, phát huy tính dân chủ và nâng cao chất lượng hoạt động giám sát, phản biện xã hội của MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội. Tập trung phản biện xã hội vào các chương trình, đề án, dự thảo quy định có liên quan trực tiếp đến nhân dân địa phương. Thứ chín, thực hiện nghiêm việc tổ chức triển khai thi hành pháp luật để đảm bảo hiện thực hóa các chính sách, quy định đã được ban hành. Trong đó, đề cao vai trò quan trọng của các cơ quan tư pháp, cơ quan thanh tra, kiểm tra trong việc phát hiện kịp thời và xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật.

VÂN NGA (ghi)