Lễ hội truyền thống - Hội làng La Phù là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
(PNTĐ) - Tối 5/10, xã An Khánh tổ chức Lễ công bố Quyết định ghi danh Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội truyền thống - Hội làng La Phù thu hút sự tham gia của hàng nghìn người.
Dự buổi lễ có: Phó Cục trưởng Cục Di sản Văn hoá - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Trần Đình Thành; Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà; cán bộ lãnh đạo xã cùng đông đảo nhân dân xã An Khánh.
Đây là một trong chuỗi những hoạt động chào mừng Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030; Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng; kỷ niệm các ngày lễ lớn, các sự kiện trọng đại của đất nước; chào mừng kỷ niệm 71 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 -10/10/2025).
Chủ tịch UBND xã An Khánh Hồ Trung Nghĩa cho biết: An Khánh là vùng đất cổ, giàu truyền thống cách mạng và văn hiến, nổi bật với các làng nghề, lễ hội dân gian, hệ thống đình, chùa, miếu…, cùng nhiều di tích lịch sử - văn hóa đã được xếp hạng. Trên địa bàn xã hiện lưu giữ 81 di tích lịch sử - văn hóa, trong đó có 21 di tích cấp quốc gia, 12 di tích cấp thành phố và 48 di tích đã được đưa vào danh mục kiểm kê.
Cùng với những giá trị di sản văn hóa vật thể, xã An Khánh là địa danh bảo lưu được hệ thống di sản văn hóa phi vật thể quý giá phong phú với tổng số 18 di sản như: Nghệ thuật ca trù Ngãi Cầu, nghề làm bánh đa nem thôn Ngự Câu, chữa xương dòng họ Nguyễn Thế,… và 11 lễ hội truyền thống được công nhận di sản văn hoá cấp thành phố.
Hội làng La Phù là một trong những lễ hội truyền thống mang đậm dấu ấn tín ngưỡng dân gian và bản sắc văn hoá lâu đời của người dân La Phù,người dân Đồng Nhân - xã An Khánh. Lễ hội là dịp để nhân dân tưởng nhớ và tri ân Đức Thành hoàng làng - Tĩnh Quốc Tam Lang Đại Vương, vị Lạc tướng thời Hùng Duệ Vương.
Thần phả tích xưa truyền lại, vào đời Hùng Vương thứ 18, đứng đầu Nhà nước Văn Lang là Đức vua Duệ Vương, trị vì thiên hạ, nhân dân cả nước đều được an khang thịnh vượng. Trong triều đại đó, Ngài ở một gia đình quyền quý. Hai cụ thân sinh ra Ngài luôn giúp đỡ những người ngèo khổ, được nhân dân trong vùng mến mộ. Năm lên 3 tuổi, Ngài đã học lễ khiêm nhường, năm lên 7 tuổi, Ngài đi học chữ, tài học lực học một biết mười, năm 16 tuổi Ngài đã học lầu thông kinh sử, võ nghệ tinh thông. Quá trình rèn luyện tài năng ngày càng phát triển, đến năm 25 tuổi, hai cụ sinh hạ ra Ngài đều lần lượt qua đời, Ngài thủ hiếu 3 năm trọn vẹn.
Năm Ngài 28 tuổi, nhà vua tuyển chọn nhân tài ra giúp nước, Ngài vào kinh đô ứng thí được nhà vua rất mến đức trọng tài, Ngài được phong chức chỉ huy sứ tướng quân, đóng đồn tại khu La Nước - sau này là La Phù, được một thời gian ngắn, trong nước có biến cố do Thục bang làm loạn và viện quân ngoại bang vào đất nước ta. Trước tình thế thù trong giặc ngoài tàn phá quê hương, Ngài đã được nhà vua giáng chỉ lĩnh ấn tiên phong đi dẹp giặc. Trước thế mạnh hùng dũng của quân ta, chỉ một trận giao tranh với quân thù, Ngài đã giành chiến thắng, ca khúc khải hoàn về triều đình, nhà vua ban thưởng công lao to lớn của Ngài và phong làm Quế Công Đại Vương.
Sau một thời gian hưởng lộc vua ban, Ngài đã quy hóa. Để ghi nhớ công ơn của Ngài, hằng năm cứ đến ngày 14 tháng Giêng là ngày cát kỵ của Ngài.
Hội làng La Phù được tổ chức hằng năm từ mùng 6 đến ngày 15 tháng Giêng âm lịch, định kỳ 5 năm mở đại đám 1 lần, thường niên mở hội lệ. Trong những năm qua cộng đồng chủ thể vẫn giữ được những giá trị văn hoá, lịch sử và khoa học của di sản. Quy trình thực hành lễ hội với công tác chuẩn bị được tiến hành chu đáo, các nghi thức, nghi lễ trong lễ hội đã định hình, trở thành khuôn mẫu, được tổ chức trang nghiêm, trọng thể, tạo nên sức cuốn hút mạnh mẽ cho Lễ hội, bảo đảm các tiêu chí để công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Sau thời gian tiến hành các quy trình thủ tục đề nghị lập hồ sơ đối với Lễ hội truyền thống - Hội làng La Phù, ngày 27/6/2025, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 2226/QĐ-BVHTTDL về việc công bố Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Lễ hội truyền thống hằng năm gắn với việc thờ phụng Đức Thành hoàng làng - Tĩnh Quốc Tam Lang Đại Vương chính là dịp để thế hệ sau và nhân dân xã An Khanh tri ân tiền nhân, khơi dậy niềm tự hào dân tộc, nhắc nhở mỗi người về trách nhiệm nối tiếp và phát huy di sản cha ông để lại.
Đồng thời, nâng cao nhận thức, khơi dậy niềm tự hào và trách nhiệm của nhân dân trong công tác gìn giữ, bảo tồn bản sắc văn hoá dân tộc lễ hội truyền thống, phát huy giá trị lễ hội gắn với đời sống hiện đại thông qua giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ, phát triển du lịch văn hóa - lễ hội theo hướng bền vững; quảng bá hình ảnh địa phương đồng thời lan toả tinh thần đoàn kết, gắn bó cộng đồng.
Thời gian tới, địa phương tiếp tục công tác sưu tầm, nghiên cứu và tư liệu hóa lễ hội, giữ gìn các yếu tố nguyên gốc của lễ hội, đặc biệt là không gian tổ chức, nghi lễ; kiên quyết ngăn chặn sự biến tướng, thương mại hóa, mê tín dị đoan; xây dựng kho dữ liệu số nhằm lưu giữ, truyền dạy cho các thế hệ mai sau.
