Góp ý Dự thảo văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV:
Thời cơ và thách thức khi vận hành chính quyền địa phương hai cấp hiện nay
(PNTĐ) -Nội dung về tổ chức và vận hành chính quyền địa phương hai cấp đã được Dự thảo văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng đề cập khá đậm nét, tuy nhiên, theo Tiến sĩ Tống Đức Thảo - Phó Viện trưởng Viện Thông tin khoa học (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh), Dự thảo cần làm sâu sắc hơn những thời cơ và thách thức khi chúng ta đưa vào vận hành chính quyền địa phương hai cấp ở Việt Nam hiện nay.
Góp ý vào Dự thảo văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, Tiến sĩ (TS) Tống Đức Thảo cho rằng, bởi lẽ, chúng ta phải thấy được những thời cơ cũng như thách thức thì chúng ta mới có thể có hệ thống giải pháp tổng thể để tận dụng những thời cơ mang lại và chủ động vượt qua được những thách thức không nhỏ khi đưa vào vận hành chính quyền địa phương hai cấp hiện nay.
Như chúng ta đã biết, từ ngày 01/7/2025, chính quyền địa phương ở Việt Nam đã có sự thay đổi lớn - thay vì chính quyền 3 cấp: tỉnh, huyện, xã như trước đây trở thành chính quyền địa phương 2 cấp là cấp tỉnh và cấp xã thống nhất trong cả nước và phân rõ nhiệm vụ, thẩm quyền và cơ cấu tổ chức bộ máy của từng cấp chính quyền. Đây là một sự kiện lớn, mang ý nghĩa lịch sử của Việt Nam, tạo nền tảng vững chắc để Việt Nam vững bước tiến vào kỷ nguyên phát triển mới.
Theo TS Tống Đức Thảo, có những thời cơ chính yếu sau đây:
Thứ nhất, tổ chức và vận hành chính quyền địa phương hai cấp cho phép chúng ta sắp xếp lại giang sơn, sắp xếp lại hệ thống chính trị và hệ thống chính quyền từ trung ương đến địa phương.
Đúng như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh tại Lễ công bố Nghị quyết, quyết định thành lập Thành phố, Đảng bộ và lãnh đạo Thành phố Hồ Chí Minh ngày 01/7/2025: Tổ chức và đi vào vận hành chính quyền địa phương hai cấp là cơ hội để chúng ta sắp xếp lại giang sơn, là dấu mốc lịch sử của dân tộc Việt Nam hùng cường.
Thứ hai, tổ chức và vận hành chính quyền địa phương hai cấp là bỏ đi cấp trung gian(cấp huyện) để tiến mạnh về cơ sở, sát dân, bám dân, gần dân để phục vụ nhân dân. Nhân dân phải là trung tâm của sự phục vụ của hệ thống chính trị, hệ thống chính quyền từ Trung ương đến cơ sở, đặc biệt là chính quyền địa phương hai cấp.
Thứ ba, tổ chức và vận hành chính quyền địa phương hai cấp là cơ hội để chúng ta cấu trúc lại hệ thống chính trị, hệ thống chính quyền cơ sở tinh gọn, hiệu lực, hiệu năng, hiệu quả đáp ứng yêu cầu mới của kỷ nguyên phát triển giàu mạnh thịnh vượng của dân tộc ta.
Thứ tư, tổ chức và vận hành chính quyền địa phương hai cấp là cơ hội để chúng ta nâng cao năng lực quản trị địa phương, nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ cấp cơ sở cả về tri thức, kỹ năng và nghiệp vụ.
Thứ năm, tổ chức và vận hành chính quyền địa phương hai cấp là cơ hội để chúng ta đi vào nền quản trị hiện đại theo kịp xu thế của thời đại và tận dụng được những thành tựu của khoa học công nghệ thế giới, đặc biệt là cách mạng khoa học công nghệ lần thứ tư, đổi mới sáng tạo và nhất là chuyển đổi số.
Chi nhánh số 1 Trung tâm Phục vụ Hành chính công TP Hà Nội tại Tây Hồ chính thức đi vào hoạt động từ ngày 5/3, đánh dấu bước chuyển quan trọng trong việc cải thiện chất lượng giải quyết thủ tục hành chính sau khi Hà Nội sắp xếp, tổ chức bộ máy hành chính.
TS Tống Thảo Đức cho rằng, tuy nhiên, bên cạnh những thời cơ to lớn kể trên, Dự thảo cũng phải chỉ ra được những thách thức mà chúng ta phải đối mặt khi vận hành chính quyền địa phương hai cấp ở nước ta:
Một là, tổ chức và vận hành chính quyền địa phương hai cấp ở Việt Nam là việc làm chưa có tiền lệ, do vậy sẽ có sự chưa thống nhất về nhận thức, căn cứ khoa học cần phải tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện, căn cứ pháp lý còn chưa thống nhất. Chính vì vậy thách thức đầu tiên đó là vấn đề nhận thức về chính quyền địa phương hai cấp.
Hai là, đội ngũ cán bộ cơ sở chưa đáp ứng được yêu cầu trong thực tiễn. Nhiều thẩm quyền từ cấp tỉnh, từ cấp huyện trước đây được phân cấp, phân quyền cho cơ sở. Trong khi đó, đội ngũ cán bộ cấp cơ sở (xã, phường, đặc khu) chưa được đào tạo về chính quyền địa phương hai cấp, nhất là cấp cơ sở bây giờ rất khác và đòi hỏi cao hơn rất nhiều so với cấp cơ sở trước đây.
Ba là, trình độ về khoa học, kỹ thuật, trình độ về khoa học công nghệ, năng lực về chuyển đổi số của phần lớn cán bộ, đặc biệt là cấp cơ sở chưa đáp ứng được yêu cầu từ thực tiễn công tác.
Bốn là, khung khổ pháp lý cho việc vận hành chính quyền địa phương hai cấp chưa hoàn thiện, mô hình cụ thể ở cấp cơ sở nhiều nơi, nhiều tỉnh chưa thống nhất.
Năm là, chế độ đãi ngộ đối với đội ngũ cán bộ hoạt động trong chính quyền địa phương hai cấp và nhất là cấp cơ sở còn quá thấp không đủ trang trải cho cuộc sống, mức độ hỗ trọ của các địa phương lại chưa thống nhất!
