Vị Tết ngọt thanh chè kho Đại Đồng, Thạch Thất
(PNTĐ) - Tết Nguyên đán Quý Mão 2023 đang cận kề, những người làm nghề chè kho xã Đại Đồng, huyện Thạch Thất lại hối hả tăng công suất, làm ra những mẻ hàng thơm ngọt để kịp thời phục vụ khách mua dâng lên thắp hương, thưởng thức cùng gia đình và làm quà tặng.
Mặc dù hiện có đến cả trăm nghìn loại quà bánh trên thị trường từ nhập khẩu đến các loại sản xuất công nghiệp hiện đại, song những món ăn truyền thống vẫn có vị trí không thể thiếu trong lòng người dân Việt, người dân xứ Đoài. Hương vị của món Chè kho xã Đại Đồng, huyện Thạch Thất đậm chất quà quê Xứ Đoài bấy lâu nay vẫn làm nao lòng người thưởng thức mỗi dịp Tết đến.
Nghe tiếng đã lâu, nay chúng tôi mới được về thăm làng nghề làm Chè kho Đại Đồng là đặc sản nức tiếng một vùng xưa và nay cũng được nhiều người trong cả nước biết đến. Bày đĩa chè kho là từng miếng vuông màu vàng tươi, khi thưởng thức, từng miếng chè có vị ngọt mềm, hương thơm thanh thảo của đỗ xanh quện với đường kính, nhấp một chút trà xanh, ai nấy đều cảm nhận một sự lôi cuốn khó tả.
Bà Kiều Thị Khuyến, Chủ tịch UBND xã Đại Đông cho hay, món chè kho có hương vị mộc mạc mà mang tâm tình của người Đại Đồng rất nhiều. Bấy lâu nay, chè kho Đại Đồng là món quà nhỏ mừng xuân, quà mừng thọ, mừng cưới hỏi, quà tặng người thân, bạn hữu.
Ở Đại Đồng, hầu như gia đình nào, người nào lớn lên cũng biết làm, thậm chí đều biết bí quyết để làm chè kho thơm ngon. Từ nguyên liệu rất thân thuộc là đỗ xanh và đường được lựa chọn loại ngon và khéo léo chế biến ra món ăn đượm vị. Bởi vậy, qua hàng trăm năm, món bánh này vẫn được lưu truyền đến ngày nay.
Bà Kiều Thị Khuyến cho hay, hiện trên địa bàn xã còn 40 hộ làm nghề chè kho, cung cấp sản phẩm đến với người tiêu dùng gần xa, trong thành phố và trên cả nước. Đặc biệt, sản phẩm chè kho đã được công nhận đạt 3 sao, sản phẩm OCOP (mỗi xã một sản phẩm).
Chia sẻ về nghề làm chè kho, bà Vũ Thị Quý (67 tuổi), Chủ cơ sở sản xuất Chè kho Quý Trụ ở thôn 4, cho biết: Xưa, cha ông chúng tôi làm Chè kho cầu kỳ, công phu lắm, nhiều công đoạn như: Ngâm đỗ, xiết đỗ, đồ đỗ, đổ khuân…, thời gian đến cả ngày mới được một mẻ bánh.
Vất vả hơn cả là khâu đồ đỗ, đòi hỏi người làm phải dẻo dai, khéo léo, vừa giữ lửa vừa lấy đũa cả quấy, đẩy đi, đẩy lại tận đáy nồi đến khi đỗ quện mịn, vỗ tay không dính là được. Riêng thời gian đồ đậu khoảng vài ba tiếng đồng hồ, và sự tham gia của nhiều người. Nay, nhờ máy móc, làm Chè kho cũng đơn giản hơn, thời gian, nhân lực cũng ít hơn.
Bà Vũ Thị Quý cho biết, gia đình bà đầu tư khoảng 300 triệu đồng các loại máy như nồi hơi đun đậu, nồi cô đặc, máy xay, máy hút chân không… các loại máy móc sản xuất chè kho giúp cho quá trình làm bánh trở nên nhẹ nhàng hơn nhiều, nhất là không lo chè bị cháy, khét, hỏng và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm hơn.
Giờ đây, mỗi ngày gia đình bà làm 2-3 tạ sản phẩm. Sản phẩm chè kho được đóng gói, hút chân không có thể để được khoảng 10 ngày trong điều kiện thời tiết lạnh, còn thời tiết nóng thì để được từ 3 - 4 ngày. Nên để chè kho vào ngăn mát tủ lạnh, muốn ăn nóng và có lò vi sóng thì trước khi ăn.
Theo bà Quý, chè kho là món ăn nhắc nhớ truyền thống, dễ ăn, lại an toàn, bởi không có chất bảo quản. Vì vậy, những năm gần đây chè kho không chỉ được người dân mua vào dịp Tết mà đã trở thành thức quà được người dân mua thưởng thức, biếu tặng nhau quanh năm, thậm chí nhiều khách mua gửi ra nước ngoài cho người thân.
“Tôi làm nghề cũng là để giữ nghề, giữ lại hương vị Tết xưa cho các thế hệ sau có món ăn kết nối ký ức với tổ tiên, ông bà, yêu nguồn cội” - bà Quý cho biết.
Bà Kiều Thị Khuyến, Chủ tịch UBND xã Đại Đông cho biết, những năm gần đây, chính quyền địa phương và các cấp ngành quan tâm, tạo đà phát triển nghề truyền thống, trong đó có chè kho. Vì vậy, chè kho Đại Đồng đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Nhãn hiệu tập thể. Sản phẩm chè kho của gia đình bà Vũ Thị Quý cũng được UBND Thành phố Hà Nội cấp chứng nhận sản phẩm đạt OCOP 3 sao. Những chứng nhận trên đã góp phần đưa Chè kho Đại Đồng từ một thức quà quê trở thành một sản phẩm thị trường, có chất lượng cao, mẫu mã đẹp và người tiêu dùng ưa thích.
Ngoài món chè kho, người dân Đại Đồng cũng rất khéo léo làm nhiều loại quà quê như: Chè lam, kẹo lạc, bánh giầy, bánh đúc, bánh tẻ… Bà Kiều Thị Khuyến, cho hay, thời gian tới xã sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng của huyện xây dựng điểm du lịch làng nghề Đại Đồng để chào đón du khách đến tham quan, mua sắm các sản phẩm truyền thống.
Chị Cấn Thị Hằng ở quận Hà Đông chia sẻ: "Quê tôi ở Quốc Oai cũng có món chè kho của bà, của mẹ, song từ khi biết đến món chè kho Đại Đồng thơm hương đậu xanh, mềm và vị ngọt thanh rất cuốn hút, tôi đã thường xuyên mua về cùng gia đình thưởng thức. Vào dịp lễ, tết, tôi cũng đặt mua trên mạng hoặc nhờ mua chè kho để tặng gia đình và bạn bè cùng thưởng thức".
Những ngày giáp Tết, đi trên con đường làng Đại Đồng, hai bên bức tường đá ong cổ kính, không khí sản xuất rộn ràng, các món ăn cho ngày Tết cũng đang được chuẩn bị đầy đủ để bày mâm cúng tổ tiên, và mời khách ngày Tết. Đi trong tiết trời lạnh, hương hoa mùa xuân phảng phất, bỗng thấy hiện về không khí đầm ấm, gia đình quây quần bên những món ăn truyền thống.
