Chúng tôi trưởng thành từ mùa Thu 1945
PNTĐ-Nói đến thắng lợi vĩ đại mùa Thu năm 1945 không thể không nhắc đến những hoạt động gây tiếng vang sâu rộng của Đoàn thanh niên cứu quốc thành Hoàng Diệu...
Đây “ngôi nhà” của những chàng trai, cô gái 18-20 tuổi, dám quăng mình vào bão táp cách mạng. Đối với họ, năm tháng đó gian khổ nhưng hạnh phúc nhất cuộc đời.
Nhiệt huyết thanh niên bùng cháy khi gặp ngọn lửa cách mạng
Trong kí ức của ông Lê Đức Vân - Trưởng Ban liên lạc Đoàn thanh niên cứu quốc (TNCQ) thành Hoàng Diệu, Hà Nội năm 1944 dày đặc mật thám, quân Nhật, Pháp. Chúng dùng mọi thủ đoạn chui vào tổ chức của ta để phá hoại. Mặt trận Việt Minh khi ấy đã ra đời nhưng còn ít người hiểu về Việt Minh. Tháng 8/1944, tại số 46 Bát Đàn (Hà Nội), Đoàn TNCQ thành Hoàng Diệu với khoảng 60 đoàn viên là học sinh các trường Bưởi, Đồng Khánh, Gia Long, Thăng Long, Văn Lang... đã ra đời với nhiệm vụ vận động, tuyên truyền cho người dân Thủ đô hiểu về Việt Minh, về cách mạng giai đoạn tiền khởi nghĩa.
Đoàn TNCQ thành Hoàng Diệu đã sát cánh cùng tổ chức Thanh niên cứu quốc, Phụ nữ cứu quốc làm nòng cốt trong những cuộc mít tinh, đột nhập diễn thuyết tại các trường Gia Long, Kỹ Nghệ thực hành; treo cờ đỏ sao vàng trên tàu điện các tuyến Vọng - Bờ Hồ, Hà Đông - Hà Nội, Cầu Giấy - Bờ Hồ… diễn thuyết tại các rạp hát Tố Như (nay là rạp Chuông Vàng), Quảng Lạc, rạp chiếu phim Majestic (nay là rạp Tháng Tám)… Nhiệt huyết của những TNCQ thành Hoàng Diệu mạnh mẽ, sục sôi khắp Hà Nội như cỏ khô gặp ngọn lửa cách mạng bùng cháy– ông Nguyễn Tiến Hà, cựu TNCQ thành Hoàng Diệu nhớ lại. Những hoạt động của Đoàn TNCQ thành Hoàng Diệu có tiếng vang rộng lớn trong quần chúng đã góp phần không nhỏ đưa khí thế cách mạng ở Hà Nội ngày càng dâng cao trong những ngày tiền khởi nghĩa.
Trưởng thành từ mùa Thu độc lập
Là một nhạc sĩ, Đại tá Quân đội Nhân dân VN được biết tới với những ca khúc cách mạng: “Tiến bước dưới quân kỳ”, “Năm anh em trên một chiếc xe tăng”… năm 1945, Doãn Nho tham gia làm giao thông liên lạc trong Đoàn TNCQ thành Hoàng Diệu, thành viên nhỏ tuổi nhất, chủ yếu chạy công văn giấy tờ và phổ biến các bài hát cách mạng trong thiếu nhi. Hồi ấy, ban chấp hành Đoàn TNCQ thành Hoàng Diệu hay họp tại nhà ông (thuộc làng Cót, xã Yên Hoà, huyện Từ Liêm, nay thuộc quận Cầu Giấy).
 |
Nhạc sĩ Doãn Nho hát “Tiến bước dưới quân kỳ” trong buổi gặp mặt các cựu TNCQ thành Hoàng Diệu |
“Cuối tháng 8/1945, tôi được các anh đảng viên giao nhiệm vụ báo tin cho cho bạn bè, dân làng cùng tham gia chuẩn bị buổi mít tinh mừng ngày Quốc khánh. Các anh dạy tôi hát “Nhanh bước nhanh nhi đồng” của nhạc sĩ Phong Nhã để dạy lại cho bạn bè mình, lĩnh xướng hát trong buổi lễ”. Sáng 2/9/1945, cậu bé Doãn Nho dậy thật sớm, hoà vào dòng người đông đúc, đi bộ 5km từ xã Yên Hoà đến dự lễ mít tinh mừng độc lập. Giây phút Bác Hồ cất giọng ấm áp: “Tôi nói đồng bào nghe rõ không?” cả biển người lặng phắc rồi vỡ òa. Trên cao, lá cờ Tổ quốc bay phấp phới”. Ấn tượng ấy đã theo mãi Doãn Nho, giúp ông thăng hoa trong nghệ thuật, nhất là các sáng tác về cách mạng. “Tôi cảm ơn cách mạng, môi trường cách mạng đã giúp tôi và đồng đội trưởng thành hơn từ mùa Thu ấy, giúp tôi trở thành nhạc sĩ như hôm nay” – nhạc sĩ Doãn Nho xúc động.
Tất cả thành viên cựu TNCQ thành Hoàng Diệu năm ấy sau này đều đã trưởng thành. Với ông Lê Đức Vân, sự trưởng thành ấy hun đúc từ những lần được gặp Bác Hồ. “Trước ngày 2/9/1945, một số thanh niên trong đoàn được đến nhà khách Chính phủ bây giờ để gặp Bác Hồ. Hình ảnh Hồ Chủ tịch vô cùng giản dị, Bác đi dép cao su, mặc quần soóc, đôi mắt sáng và nụ cười hiền từ. Bác nhường ghế cho chúng tôi còn Bác đứng. Bác hỏi han chúng tôi rất ân cần: “Các cháu đã làm gì?”. Tôi còn trẻ nên nhanh nhảu: “Chi phối họ ạ”. “Thế nào là chi phối?” – Bác cười. Tôi lại nhanh nhảu: “Là quản lý họ ạ”… Bác ân cần dạy: “Không, các cháu phải vận động, giảng cho người dân hiểu 10 đường lối cách mạng. Cần nhất là các cháu phải gương mẫu…”. Sau lần gặp ấy, giây phút được nghe Bác đọc Tuyên ngôn độc lập ngày 2/9 khiến ông Vân cảm động hơn cả. Những lời Bác nói, Bác dạy in rõ trong tâm trí ông. “Cách mạng tháng Tám đã rèn luyện cho đội ngũ thanh niên Hà Nội một bản lĩnh chính trị vững vàng, quyết tâm hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao”.
Bích Ngọc
