Cảnh giác những thói quen tuy nhỏ nhưng đang cướp đi giấc ngủ của bạn mỗi đêm
(PNTĐ) - Chị D - một nhân viên văn phòng 40 tuổi ở Hà Nội, từng có giấc ngủ lý tưởng, bỗng chốc rơi vào địa ngục mất ngủ triền miên. Lý do không chỉ là áp lực công việc, mà còn vì chị đã phớt lờ những dấu hiệu cảnh báo tưởng chừng đơn giản, và cho rằng "chỉ là mất ngủ chút thôi, ai mà chẳng gặp".
Qua khai thác tiền sử bệnh được biết, cách đây 1 năm, con chị D chuẩn bị thi chuyển cấp, cùng lúc chị được đề bạt lên vị trí quản lý. Gánh nặng "kép", vừa lo cho con cái, vừa đảm đương công việc mới đè nặng lên vai chị. Chị bắt đầu đi ngủ muộn hơn, đôi khi hơn 12 giờ đêm.
Dần dần, chị D có triệu chứng khó ngủ hơn, mỗi đêm ngủ được vỏn vẹn 4-5 tiếng, có khi chỉ 1-2 tiếng. Giấc ngủ không sâu, dễ tỉnh giấc giữa đêm. Ban ngày, dù cố gắng ngủ bù nhưng chỉ chợp mắt được 15-30 phút dù có thời gian rảnh.
Điều nguy hiểm nhất là chị D đã phớt lờ hoàn toàn những dấu hiệu cảnh báo này. Chị tự nhủ: "Ai mà chẳng bận rộn, chỉ là chút thay đổi thôi mà! Mệt thì ngủ, không thì thức, có sao đâu!". Chị không đi khám hay uống thuốc, chỉ thỉnh thoảng tự ý mua thuốc bổ não uống, nhưng giấc ngủ cải thiện rất ít. Đây chính là sai lầm "chết người" mà hàng triệu người đang mắc phải: Tự ý chẩn đoán, tự điều trị, uống một số loại thuốc hoạt huyết và bỏ qua các tín hiệu cầu cứu đầu tiên của cơ thể.
Khoảng 3 tháng trước khi nhập viện, tình trạng mất ngủ của chị D trở nên tồi tệ không tưởng: Mỗi đêm chị chỉ ngủ được 2-3 tiếng. Chị phải mất 2-3 tiếng vật lộn trên giường mới có thể chìm vào giấc ngủ, giấc ngủ thì chập chờn, thức giấc liên tục và không thể ngủ lại. Nhiều đêm, chị D thức trắng, không chợp mắt được chút nào.
Từ đây, những hậu quả kinh hoàng bắt đầu lộ rõ, không chỉ ảnh hưởng đến thể chất mà còn tàn phá tinh thần. Chị D. trở nên cáu gắt vô cớ, khó kiểm soát lời nói và hành vi với chồng con, đồng nghiệp. Mất ngủ đã "đánh cắp" sự điềm tĩnh và vui vẻ của chị.
Chị cũng khó tập trung vào công việc, hay lơ đãng, liên tục bị lãnh đạo nhắc nhở. Trí nhớ giảm sút, khả năng tư duy và ra quyết định cũng bị ảnh hưởng nặng nề. "Nỗi ám ảnh" mang tên giường ngủ (Mất ngủ tâm sinh lý - PPI) - chị D bắt đầu cảm thấy sợ hãi mỗi khi đến giờ đi ngủ. Giường ngủ trở thành nơi ám ảnh thay vì thư giãn. Chị trở nên nhạy cảm hơn, tiếng động nhỏ cũng làm chị tỉnh giấc và không thể ngủ lại được.
Mệt mỏi triền miên, ăn uống kém ngon miệng càng làm trầm trọng thêm tình trạng suy kiệt của chị D. Trước khi nhập viện 10 ngày, chị mất ngủ trắng đêm, ăn kém, mệt mỏi cùng cực, và nỗi sợ hãi khi đi ngủ đạt đến đỉnh điểm.
May mắn, hành trình điều trị của chị D đã mang lại kết quả tích cực nhờ sự kết hợp hóa dược (thuốc) và đặc biệt là liệu pháp tâm lý - hành vi nhận thức cho mất ngủ (CBT-I). Sau 2 tuần điều trị, chị ngủ tốt hơn (5-6 tiếng/tối, sâu giấc), ăn tốt, cảm xúc vui vẻ và không còn lo lắng về bệnh. Sau 1 tháng, các triệu chứng ổn định.
Theo BSCK2 Đoàn Thị Huệ - Phó trưởng phòng M8, Viện Sức khỏe Tâm thần - Bệnh viện Bạch Mai, trường hợp của chị D được chẩn đoán là "mất ngủ không thực tổn". Điều này có nghĩa là, không có nguyên nhân thể chất rõ ràng nào gây ra mất ngủ, mà phần lớn đến từ các yếu tố tâm lý và hành vi của chính người bệnh.
Các bác sĩ nhấn mạnh những yếu tố nguy cơ chính và ít ai ngờ đang âm thầm hủy hoại giấc ngủ của chúng ta: Liên tục sống trong áp lực công việc, học tập, hay những lo toan cuộc sống mà không có cách giải tỏa, căng thẳng sẽ tích tụ và gây ra rối loạn giấc ngủ.
Khoảng 80% bệnh nhân đến khám rối loạn giấc ngủ có liên quan đến căng thẳng trong cuộc sống. Đặc biệt với những người có tính cách nội tâm, ít chia sẻ như chị D, căng thẳng càng dễ tích tụ thành "quả bom nổ chậm".
Từ trường hợp này, các bác sĩ khuyến cáo, bất cứ ai nếu có tình trạng khó ngủ kéo dài hơn 3 đêm/tuần và ảnh hưởng đến cuộc sống ban ngày (mệt mỏi, cáu kỉnh, giảm tập trung), hãy đi khám bác sĩ chuyên khoa tâm thần hoặc thần kinh ngay lập tức. Việc tự ý dùng thuốc hoặc dừng thuốc khi chưa có chỉ định có thể gây hậu quả nghiêm trọng.
Ngoài ra, hãy tập bỏ qua những lo lắng khi không thể ngủ được. Giường ngủ là nơi để nghỉ ngơi, thư giãn, không phải nơi để "chiến đấu". Hãy chấp nhận rằng đôi khi khó ngủ là điều bình thường và tránh "cố gắng" ngủ quá mức; đồng thời thiết lập vệ sinh giấc ngủ lành mạnh...
Giấc ngủ không chỉ là khoảng thời gian nghỉ ngơi, mà còn là "liều thuốc" tái tạo năng lượng, là "chìa khóa" để bộ não hoạt động bình thường, giúp bạn có một cuộc sống khỏe mạnh, hạnh phúc và làm việc hiệu quả hơn.
Đừng để những áp lực vô hình, những thói quen tưởng chừng vô hại, hay sự chủ quan "đánh cắp" đi món quà vô giá này. Hãy lắng nghe cơ thể, nhận diện các dấu hiệu, và mạnh dạn tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia y tế khi cần thiết.
