Làm Tiến sĩ ở Úc: Trông người lại ngẫm đến ta
PNTĐ-Ở nước ngoài, để làm một nhà khoa học chân chính quả thật không đơn giản.
Thời gian qua, dư luận nói nhiều đến những lùm xùm trong việc công nhận chuẩn Giáo sư, Phó Giáo sư hay làm Tiến sĩ ở Việt Nam. Lại có người, dù đạo văn vẫn được công nhận Giáo sư. Trong khi đó, ở nước ngoài, để làm một nhà khoa học chân chính quả thật không đơn giản.
Bài của chính mình cũng không được chép lại
Chồng tôi học Tiến sĩ và bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ ở Úc, hiện anh đang làm việc ở trường đại học Macquarie Úc.
Ở Úc, ai muốn nghiên cứu khoa học và yêu thích khoa học mới đăng ký học Tiến sĩ. Úc khuyến khích sinh viên học lên Tiến sĩ. Học Tiến sĩ không mất tiền. Khi đăng ký học Tiến sĩ, ứng viên phải có chương trình và nội dung ngành học, môn học mình định theo đuổi, giống như một đề cương luận án Tiến sĩ tương lai. Một người có thể học 3 năm, nếu giỏi, sẽ làm xong luận án Tiến sĩ, có thể kéo dài 10 năm nếu vừa làm vừa học. Tuy nhiên, khi nhận được bằng Tiến sĩ mới là sự mở đầu của sự nghiệp, giai đoạn sau khó khăn hơn nhiều.
 |
| Tiến sĩ ở Úc được tạo điều kiện trong giảng dạy và nghiên cứu ở trường đại học |
Ở các trường đại học, các Tiến sĩ vừa nghiên cứu khoa học vừa giảng dạy. Bước đầu họ dạy công trình mình đã bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ. Vừa dạy vừa nghiên cứu và viết các đề tài nghiên cứu mới để in trên các báo, tạp chí khoa học trong và ngoài nước. Khi không có công trình nghiên cứu thì học vị Tiến sĩ không còn giá trị, vì thế các Tiến sĩ phải học và sáng tạo trong suốt thời gian làm việc của mình. Ý tưởng thể hiện trong các công trình khoa học là chính tác giả, không thể sao chép của người khác được, kể cả sao chép tài liệu của chính mình.
Có lần chồng tôi viết bài gửi Tạp chí khoa học và có sử dụng một số ý của bài đã được đăng trước đó. Một thời gian sau khi gửi bài tạp chí hồi âm nêu rõ có một đoạn ở bài báo mới giống với bài báo cũ, mặc dù bài báo cũ là của chính tác giả nhưng họ vẫn yêu cầu diễn đạt lại. Sửa chữa xong, bài mới được đăng.
Các cơ quan khoa học và sách báo ở Úc sử dụng một loại máy quét, làm việc rất nhanh, rà soát được tất cả những nội dung bài viết có liên quan, đã xuất bản, của chính tác giả, của những người khác, vì thế không thể gian lận được. Khi trích công trình của ai là phải ghi rõ tên tác phẩm, trang, dòng, ngày, tháng, năm xuất bản, nếu không ghi rõ coi như người đó đã gian lận, vi phạm bản quyền, không được chấp nhận.
Đãi ngộ tốt để khuyến khích nhân tài
Ở Úc, những người làm công tác nghiên cứu khoa học như Phó Giáo sư, Giáo sư, Tiến sĩ luôn được trọng dụng. Chẳng hạn, Giáo sư - Tiến sĩ làm chủ nhiệm khoa kinh tế trường đại học Tổng hợp Sydney được hưởng mức lương là 650.000 AUD/1 năm, trong khi Phó chủ nhiệm khoa chưa phải là Giáo sư, Tiến sĩ chỉ được hưởng mức lương tối đa là gần 400.000 AUD/ năm. Tất nhiên không phải ai cũng được cất nhắc lên địa vị cao để có mức lương cao nếu không có tài năng thực sự, nhưng không người nào muốn dậm chân tại chỗ.
Chính phủ Úc động viên công chức chủ động, sáng tạo trong công việc bằng mọi cách như nâng cấp bậc về quản lý, phong học hàm, học vị, tăng lương trước thời hạn cho họ khi công việc đạt kết quả cao. Ví dụ, làm việc 3 hoặc 6 tháng có một chuyển biến nào đó, có một sáng kiến nào đó khiến cho công việc nhanh hơn, có hiệu quả hơn là họ được đánh giá có sáng tạo, có thể sẽ họ được tăng lương ngay khi sáng kiến được công nhận.
Ngân sách chi hàng năm cho khoa học ở Úc rất cao nhất là khi các công trình khoa học được chuyển ra thành các dự án thực thi trong cuộc sống.
Tiến sĩ làm việc độc lập, có phòng làm việc riêng với đầy đủ tiện nghi phục vụ cho công tác giảng dạy và nghiên cứu tại các trường đại học Úc. Kế hoạch và kinh phí hoạt động, nghiên cứu khoa học, trong đó có việc đi dự các hội thảo khoa học trong nước, quốc tế được nhà trường duyệt hàng năm, khuyến khích giao lưu khoa học với thế giới, cấp kinh phí đi công tác đàng hoàng, phù hợp với từng đợt công tác, đi khảo sát, đánh giá và dự các cuộc Hội thảo khoa học.
Mỗi bài báo được đăng ở tạp chí quốc tế là những công trình khoa học sáng giá khẳng định tài năng của các nhà nghiên cứu khoa học, bài càng có giá trị (do hội đồng khoa học cao nhất thẩm định) thì tiền thưởng nhận được từ khinh phí dành riêng cho nghiên cứu khoa học ở nhà trường cho cá nhân càng cao, có bài được thưởng đến 5.000 AUD.
Các công trình khoa học hàng năm có các dự án kèm theo được gửi lên Chính phủ. Khi Dự án được thực hiện thì có tiền thực thi dự án ngay, người viết Dự án có khoản thu nhập phù hợp.
Là Tiến sĩ ở Úc nếu không chăm chỉ, sáng tạo và yêu thích nghiên cứu thì rất khó tồn tại. Cho nên không phải ai cũng muốn dấn thân vào lĩnh vực này, sẽ vất vả cả đời nếu lựa chọn con đường nghiên cứu khoa học. Vì vậy Nhà nước Úc luôn tạo những điều kiện và đãi ngộ xứng đáng cho những nhà khoa học đã hết lòng với sự nghiệp khoa học. Bản thân các nhà khoa học phải học hỏi, đọc sách, viết sách để có trước tác của mình, học tập suốt đời.
Những người nước ngoài học xong Tiến sĩ ở Úc thường được ưu tiên làm việc ở đây và có thêm điểm để định cư ở Úc. Úc rất trọng người tài nên thu hút được nhiều chất xám phục vụ cho sự phát triển của đất nước.
Hoàng Linh
