Mấy năm gần đây, nhiều chương trình hài Tết khiến khán giả cảm thấy bức xúc vì quá nhạt, nhảm, thô tục hơn là hài hước. Anh đánh giá ra sao về thị trường hài Tết năm nay?
Hiện nay công nghệ làm phim phát triển, nhiều nhóm, nhiều diễn viên, đạo diễn làm hài khiến thị trường nhiều phân khúc. Khoảng 3 năm về trước, một sản phẩm hài đến với công chúng phải được kiểm định theo các tiêu chí về nội dung, chất lượng, được cấp phép rồi mới được ấn hành… Nhưng giờ thì ai cũng có thể tự lập kênh, tạo trang riêng, rồi tự làm sản phẩm đăng lên mạng, chẳng cần kiểm duyệt, ai xem thì xem, vô thưởng vô phạt. Vì vậy, rất khó đánh giá chính xác thị trường hài thế nào, chất lượng ra sao.
Tuy nhiên, cũng chính vì không có hội đồng kiểm duyệt về nội dung, hình thức, nghệ thuật nên không có gì để đảm bảo những tác phẩm phát trên mạng sẽ lành mạnh. Và không thể tránh khỏi việc xuất hiện tràn lan các tác phẩm dung tục.
Đánh giá hài cũng khó vì không có thang bậc cụ thể, thế nào là hài chính thống, hay - không hay. Nghệ sĩ nghiêm túc, có trách nhiệm sẽ tự mình hướng tới những tiêu chí văn hóa - nhân văn.
Anh có lo lắng và nghĩ rằng cần có sự kiểm duyệt mới có thể tránh được thực trạng “bát nháo” như hiện tại?
Lo lắng cũng không được bởi muốn không “loạn” thì phải có cơ chế, cả trên Facebook, Youtube… Tuy các mạng xã hội này là của nước ngoài nhưng khi vào Việt Nam thì họ cần có một cơ chế hoạt động nào đó phù hợp với thuần phong, mỹ tục của bản địa. Những nghệ sĩ như chúng tôi luôn mong muốn có cơ quan giám sát, kiểm định chất lượng những sản phẩm nghệ thuật. Chúng tôi mong có những sản phẩm “sạch”, để công chúng dễ nhận diện. Dẫu vậy, tôi cũng tin rằng khán giả là những người thông thái nhất, họ sẽ tự đào thải những chương trình kém chất lượng.
Hài luôn là sân chơi vừa dễ lại vừa khó. Dễ là ở chỗ với công nghệ như hiện nay chỉ cần một chiếc điện thoại thông minh cũng có thể làm hài và đẩy lên kênh của mình cho mọi người xem. Nhưng càng dễ thì càng nhanh bị đào thải. Ban đầu khán giả có thể xem vì tò mò, nhưng xem rồi, những người có trình độ, có nhận thức thấy nó thô bỉ, dởm, không văn hóa thì tự người ta không xem nữa. Khán giả không mua tiếng cười bằng mọi giá. Dễ làm thì cũng dễ thanh lọc, với cả người làm và người xem.
Thực tế thì khán giả đang có xu hướng xem hài trên Youtube nhiều hơn, điều đó có ảnh hưởng đến công việc hay thu nhập của những nghệ sĩ chuyên nghiệp?
Những sản phẩm trên mạng đều có phân khúc riêng, không có gì miễn phí. Không phải trả phí thì chất lượng tác phẩm chỉ có hạn. Thời đại 4.0 có thể đưa nghệ sĩ đến những nơi xa xôi mà trước đây khán giả không được xem. Nhưng cũng có cái dở là tác phẩm có thể méo mó bởi máy quay không đẹp, âm thanh không chuẩn.
Còn những “hiện tượng” trên mạng xã hội, có thể họ sẽ xem lần đầu vì tò mò, nhưng sau không hay thì họ sẽ bỏ qua một cách dễ dàng, đó là quy luật.
Việc tràn lan những tác phẩm hài kém chất lượng có phải một trong những lý do khiến anh không đóng hài Tết nữa?
Không phải. Tôi và Xuân Bắc có tiêu chí là hai năm mới ra một DVD hài chứ không phải năm nào cũng làm. Vì chúng tôi đã làm thì phải suy nghĩ rất kỹ, tránh tình trạng khan hiếm về kịch bản, cái nọ trùng cái kia...
Cũng có ý kiến cho rằng mời anh và NSƯT Xuân Bắc đóng hài khó vì cát xê cao, mời Tự Long phải mời Xuân Bắc nữa?
Đúng, nhưng mà chỉ đúng một nửa. Đúng ở chỗ mời tôi sẽ phải có cả Xuân Bắc bởi chúng tôi là thương hiệu của một cặp nghệ sĩ hài rồi. Tôi không diễn chung với ai ngoài Xuân Bắc cả và Xuân Bắc cũng vậy. Bao nhiêu năm diễn chung, chúng tôi có nhiều đứa con tinh thần, diễn với nhau quen rồi, ăn ý nên giờ không muốn diễn với ai khác.
Trước đây, anh và nghệ sĩ Xuân Bắc thường tham gia vào các phim hài dân gian mỗi khi Tết đến. Với thời đại 4.0 thì hài dân gian ngày càng ít đi, thay vào đó là hài hiện đại với nhiều bạo lực, cảnh nóng câu khách, anh nghĩ hài dân gian liệu có mất đi?
Thật ra, hài dân gian lúc nào cũng có, cách mượn chuyện xưa nói chuyện nay ai cũng có thể làm được, nhưng không phải ai cũng có thể làm chỉn chu và có gout nghệ thuật riêng. Trước đây, tôi và Xuân Bắc cứ đều đặn hai năm làm một sản phẩm như: Râu quặp, Không hề biết giận, Cả ngố, Quan trường trường quan... mà đến giờ những tác phẩm đó vẫn còn giá trị, vẫn được khán giả xem rất nhiều. Tôi vẫn cho rằng, tiểu phẩm hài hay nghệ thuật nói chung có hai thứ để người ta xem: một là “lâm - khốc - giật - độc” nghĩa là bất ngờ, mới lạ, độc đáo, khốc liệt, hai là thứ người ta xem một lần rồi lại xem lại mãi bởi nó thuộc sở thích của họ. Nếu không có giá trị, xem một lần thấy nhảm khán giả sẽ không muốn xem lại nữa.
Cảm ơn anh đã chia sẻ!
Phong Thuỷ
