Bảo hiểm y tế đứng ngoài cuộc chiến tầm soát ung thư?
PNTĐ-Theo thống kê, mỗi năm Việt Nam có 126.000 trường hợp mắc ung thư mới và 94.000 người tử vong do ung thư...
Theo thống kê, mỗi năm Việt Nam có 126.000 trường hợp mắc ung thư mới và 94.000 người tử vong do ung thư. Một nguyên nhân được chỉ ra khiến tỉ lệ tử vong do ung thư ở nước ta cao vì có tới trên 70% người bệnh đi khám, phát hiện, điều trị muộn. Và, một vấn đề được cho là mấu chốt là việc Bảo hiểm y tế (BHYT) vẫn đang đứng ngoài cuộc chiến tầm soát ung thư.
 |
| Bác sĩ Bệnh viện K tầm soát ung thư vú cho một phụ nữ |
Cơ hội chữa khỏi cao nếu phát hiện sớm
Như nhiều bệnh nhân khác bị phát hiện ung thư muộn, phải điều trị rất tốn kém và cơ hội chữa khỏi không cao, chị T.T.L đi siêu âm thì phát hiện có khối u ở ngực, được kết luận bị K vú giai đoạn B1. Trước đó chị không hề có triệu chứng đau đớn. “Tôi rất tiếc là đã đi khám muộn. Nếu tôi đi khám sớm hơn và phát hiện sớm hơn thì việc điều trị bệnh của tôi chắc chắn sẽ dễ dàng hơn”, chị tỏ vẻ tiếc nuối. Song như chị chia sẻ cũng vì kinh tế gia đình khó khăn, nên bản thân chị trước đó chưa từng nghĩ đến việc đi kiểm tra sức khỏe định kỳ, hay tầm soát ung thư.
Đây cũng là hoàn cảnh chung của nhiều người, khi đến bệnh viện thì bệnh đã rơi vào giai đoạn cuối. Theo thống kê của bệnh viện K Trung ương, một số ung thư như gan, tỉ lệ khám và điều trị muộn lên tới 87,8%, ung thư phổi ở mức 84,3%, nên tỷ lệ chữa khỏi giảm đi nhiều. TS, BS Nguyễn Tiến Quang, Trưởng khoa Điều trị A, bệnh viện K Trung ương cho rằng: Việc sàng lọc phát hiện sớm đóng vai trò hết sức quan trọng nhưng nó đến từ hai phía. Trước hết người bệnh phải tự chủ động, và yếu tố thứ hai là nếu BHYT chi trả cho các chương trình sàng lọc thì rất tốt, hỗ trợ cho người bệnh phát hiện sớm ung thư để điều trị kịp thời.
Tuy nhiên, Ths, BS Lê Văn Phúc, Phó trưởng ban phụ trách chính sách BHYT, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, cho biết: Hiện tại, chúng ta theo quy định Luật BHYT chưa có chi phí cho tầm soát ung thư sớm, mà mới chi trả cho việc khám bệnh và chữa bệnh cho những bệnh nhân có nghi ngờ dấu hiệu. Thí dụ như, dấu hiệu liên quan đến phổi, gan, khi đi khám chữa bệnh phát hiện ung thư thì Quỹ BHYT mới chi trả. Với những trường hợp người khỏe mạnh sau đó đi khám bệnh và tầm soát thì BHYT lại không chi trả những khoản chi đó.
Đề xuất BHYT chi trả phí tầm soát một số loại ung thư
Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược quốc gia phòng chống ung thư và một số bệnh mãn tính giai đoạn 2015-2025. Trong đó, đặt mục tiêu 40% số người mắc một số bệnh ung thư được phát hiện ở giai đoạn sớm, giảm 20% tỉ lệ tử vong trước 70 tuổi do bệnh ung thư so với năm 2015. Chiến lược đã có, mục tiêu đã đặt ra, tuy nhiên một mắt xích quan trọng trong “cuộc chiến” này là đòi hỏi BHTY phải đứng trong cuộc. Điều này là cần thiết, bởi rào cản lớn nhất đối với bệnh nhân ung thư hiện nay là chi phí điều trị tốn kém.
Kết quả nghiên cứu tại ba cơ sở điều trị ung thư lớn nhất cả nước là: Trung tâm Y học Hạt nhân và Ung bướu BV Bạch Mai (Hà Nội), BV K Trung ương, BV Ung bướu TP Hồ Chí Minh cho thấy điều này. Theo TS Phạm Cẩm Phương, Phó Giám đốc Trung tâm Y học Hạt nhân và Ung bướu BV Bạch Mai: “Chi phí cho lần nhập viện đầu tiên vào khoảng 7 triệu đến 35 triệu đồng. Dù đa phần bệnh nhân ung thư được quỹ BHYT chi trả rất lớn, nhưng sau 12 tháng điều trị, gần 67% bệnh nhân phải đi vay tiền chữa bệnh...”.
Theo nhiều ý kiến chuyên gia, ở nước ta hiện nay, việc sàng lọc, phát hiện sớm ung thư chưa được BHYT chi trả. Nếu thực hiện được điều này đồng loạt trên cả nước sẽ giúp nâng tỉ lệ phát hiện bệnh sớm, nâng tỉ lệ chữa khỏi bệnh ung thư. Ông Trần Văn Thuấn, Giám đốc BV K Trung ương cho biết, để nâng tỉ lệ phát hiện bệnh sớm, nâng tỉ lệ chữa thành công bệnh ung thư trong thời gian tới, BV K Trung ương đã đề xuất một trong giải pháp đó là BHYT có thể chi trả phí tầm soát một số bệnh ung thư thường gặp, như: ung thư vú, cổ tử cung, gan, ung thư đường tiêu hóa…
Trước đó, lãnh đạo BV K Trung ương cũng đã đề xuất BHYT chi trả phí tầm soát một số loại ung thư cho người bệnh nhằm phát hiện sớm và điều trị bệnh hiệu quả. Riêng ở Hà Nội, đang thí điểm thanh toán BHYT đối với tầm soát ung thư đại tràng.
Còn theo ông Phan Văn Toàn, Phó Vụ trưởng Vụ BHYT, Bộ Y tế, thế giới cũng đã có nhiều nước chi trả phí này từ Quỹ BHYT nhưng với điều kiện quỹ BHYT phải bảo đảm bảo đủ tức là mức đóng phải cao và ở nước ta hiện nay mức đóng đang là 4,5%/ lương cơ sở thấp do đó quỹ BHYT chưa đủ để chi trả cho khám sàng lọc. Bệnh ung thư hiện nay rất nhiều loại điều trị khỏi được, tuy nhiên phải phát hiện sớm do đó về phía BHYT cũng như các chuyên gia thì trong thời gian tới khi sửa luật BHYT sẽ có báo cáo nội dung này và sẽ kiến nghị đưa vào phạm vi thanh toán quỹ BHYT bao gồm dự phòng, sàng lọc, chẩn đoán sớm một số bệnh như ung thư vú, cổ tử cung và một số bệnh nếu như tầm soát sớm sẽ được chữa trị khỏi tỷ lệ rất cao.
Kim Lý
