Hạn chế xe xăng, hệ thống vận tải công cộng cần được nâng cao
(PNTĐ) - Hướng tới mục tiêu giảm ùn tắc giao thông và cải thiện chất lượng môi trường đô thị, từ ngày 1/7/2026, thành phố Hà Nội sẽ triển khai thí điểm vùng phát thải thấp trong khu vực Vành đai 1, bao gồm 9 phường Hai Bà Trưng, Cửa Nam, Hoàn Kiếm, Ô Chợ Dừa, Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Ba Đình, Giảng Võ, Ngọc Hà và Tây Hồ.
Cần tính đến các phương án đảm bảo sạc điện, xe điện
Việc HĐND Thành phố thông qua nghị quyết hạn chế xe xăng theo giờ được xem là giải pháp có tính đột phá, tạo tiền đề triển khai đồng bộ các chính sách giao thông xanh trong những năm tiếp theo. Chủ trương này sẽ được triển khai từng bước, vừa làm vừa đánh giá các điều kiện kỹ thuật, hạ tầng, nhu cầu đi lại và khả năng đáp ứng của hệ thống vận tải công cộng.
Ngay sau khi nghị quyết được thông qua, nhiều người dân khu vực trung tâm đồng tình với chủ trương giảm ùn tắc và bảo vệ môi trường. Đặc biệt, những ngày gần đây, Thành phố liên tục trải qua tình trạng ô nhiễm không khí ở mức rất cao. Trong bối cảnh đó, chủ trương hạn chế xe máy chạy bằng xăng dầu càng nhận được nhiều sự đồng tình của người dân. Bên cạnh đó, có ý kiến lo ngại thực tế còn nhiều khó khăn do chi phí chuyển đổi xe; thời gian chuyển đổi phương tiện công cộng khi tới các tuyến đường cấm xe xăng. Đặc biệt, toàn Thành phố có hàng nghìn toà chung cư, khu tập thể, những khu vực tập trung đông dân như Khu đô thị Linh Đàm, Hoàng Mai, khu vực các phường Hà Đông, Dương Nội, Kiến Hưng, Thanh Xuân, Mỹ Đình… nơi tập trung nhiều toà chung cư, hằng ngày có nhiều người đi vào khu vực vành đai 1 để làm việc. Người dân bày tỏ lo ngại khi chuyển sang xe điện, việc đảm bảo nguồn điện cũng như các trụ điện sạc cho ôtô và xe máy có đảm bảo đủ và an toàn hay không? Thành phố có những phương án cho việc đảm bảo nguồn điện và triển khai các giải pháp cho phát triển xe điện với hệ thống trạm sạc điện như thế nào?
Hệ thống vận tải công cộng cần được nâng cao
PGS.TS Bùi Thị An - Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng nhấn mạnh: Đây là xu hướng phù hợp với nhiều mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia cũng như của Hà Nội. Tuy nhiên, thực tế là xe máy chạy bằng xăng vẫn là phương tiện mưu sinh của số đông người lao động như shipper, xe ôm, người lao động, sinh viên cho đến bà nội trợ… Vì vậy, Thành phố cần thực hiện nhiều giải pháp đồng thời. Giải pháp không thể thiếu đó chính là hỗ trợ người dân chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện thông qua các chương trình đổi xe cũ lấy xe mới với giá phù hợp, các ưu đãi khi mua xe điện để khuyến khích người dân chuyển đổi nhanh hơn.
Theo chuyên gia giao thông đô thị Khương Kim Tạo, trước tiên là hệ thống vận tải công cộng cần phải được nâng cao năng lực, bao gồm tăng tần suất hoạt động của xe buýt, bố trí lại các điểm trung chuyển, nâng cấp hạ tầng đi bộ và phương tiện kết nối. Khi thấy phương án thay thế tiện lợi, tiết kiệm và ổn định, người dân sẽ chuyển đổi còn nếu vận tải công cộng chưa đáp ứng, thì trong giai đoạn đầu chính sách có thể gặp nhiều phản ứng.
Bởi vậy, thành phố Hà Nội sẽ tổ chức phân luồng từ xa, hướng dẫn các tuyến đường thay thế và tăng cường thông tin tới người dân. Việc triển khai thí điểm theo từng giai đoạn tuyến trọng điểm trước khi mở rộng toàn bộ vành đai 1, và có rút kinh nghiệm, đánh giá.
Cho rằng khi cấm xe máy chạy xăng dù chỉ cấm theo khung giờ hay theo khu vực nhất định thì mục tiêu trước mắt là giảm phát thải sẽ đạt được, cùng với việc giảm mật độ phương tiện, giảm ùn tắc giao thông, TS. Chu Mạnh Hùng - nguyên Vụ trưởng Vụ Môi trường, Bộ Giao thông vận tải nhấn mạnh: “Tuy là giải pháp tình thế nhưng tôi cho là chúng ta nên làm và quyết tâm làm thì mới thành công được. Đây là biện pháp ban đầu và để thực hiện được cần các giải pháp cụ thể hơn nữa trong chủ trương lớn này; chúng ta phải xác định được mục tiêu của chủ trương này là gì, người dân tổ chức cho đi lại thế nào”.
Giảng viên cao cấp Trường Đại học Tài nguyên Môi trường PGS.TS Vũ Thanh Ca cho rằng, quá trình chuyển đổi phương tiện phải song hành với việc hoàn thiện mạng lưới giao thông công cộng. Để thực hiện vùng phát thải thấp và giải quyết được vấn đề ô nhiễm không khí thì phải có một cách tiếp cận hệ thống, đầu tiên là phải tạo điều kiện cho người dân sử dụng phương tiện công cộng, hệ thống xe buýt điện phải đảm bảo đầy đủ về tần suất với lộ trình phù hợp. Nếu 1/7/2026 cấm xe máy chạy xăng thì hệ thống xe buýt phải triển khai ít nhất trước đó 3 tháng.
Các chuyên gia cũng kiến nghị về các chính sách hỗ trợ người dân, bao gồm: Ưu đãi về tài chính khi mua xe điện, bố trí thêm điểm sạc nhanh tại các bãi đỗ xe và khu dân cư, hỗ trợ vay ưu đãi cho người dân có nhu cầu chuyển đổi phương tiện, hỗ trợ doanh nghiệp vận tải và hộ kinh doanh trong quá trình thay đổi phương tiện giao hàng. Đáng chú ý là kiến nghị các doanh nghiệp sản xuất và phân phối xe điện cũng cần có những cam kết về chất lượng sản phẩm, độ bền pin và chi phí bảo dưỡng hợp lý, tạo niềm tin cho người tiêu dùng.
