Chưa nên "trả lại tên" cho kỳ thi tốt nghiệp

Chưa thể bỏ xét tuyển theo kết quả thi tốt nghiệp

Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ quản lý chất lượng năm học 2021-2022 của Bộ GD-ĐT cho thấy, từ năm 2022, kỳ thi tốt nghiệp THPT sẽ được định hướng để phục vụ tốt nghiệp THPT là chủ yếu, yếu tố làm cơ sở xét tuyển vào đại học đã được “giảm nhẹ” so với kỳ thi tốt nghiệp THPT hiện nay.

Bộ GD-ĐT cũng khuyến cáo những trường đại học, ngành học có mức độ cạnh tranh cao chỉ sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT làm công cụ sàng lọc, sơ tuyển, sau đó, cần có thêm các hình thức chọn lọc bổ sung nhằm phân loại tốt hơn đối tượng tuyển chọn.

Trước khuyến cáo này, nhiều trường đại học top đầu cho rằng, trong giai đoạn hiện nay, các trường vẫn chưa thể loại bỏ hoàn toàn phương thức xét tuyển đại học dựa theo kết quả thi tốt nghiệp THPT.

Theo TS Lê Đình Nam, Phó trưởng phòng phụ trách tuyển sinh sau đại học, đại học Bách Khoa Hà Nội, nếu Bộ GD-ĐT vẫn nắm vai trò ra đề thi tốt nghiệp THPT và đề thi vẫn mang tính phân hóa như năm 2021 thì vẫn có cơ sở phục vụ xét tuyển của các trường đại học. Theo xu hướng, các trường có thể giảm dần chỉ tiêu dành cho phương thức xét tuyển dựa vào kết quả thi tốt nghiệp, nhưng chưa thể bỏ hẳn phương thức này.

PGS.TS Vũ Thị Hiền, Trưởng phòng Quản lý đào tạo, trường đại học Ngoại thương cho biết, năm 2021, trường xét tuyển theo 6 phương thức, trong đó có phương thức 3 và 4 liên quan đến kết quả kỳ thi tốt nghiệp THPT. Cụ thể, phương thức 3 xét tuyển kết hợp giữa chứng chỉ quốc tế và kết quả thi tốt nghiệp THPT năm 2021 theo tổ hợp các môn xét tuyển. Phương thức 4 xét tuyển dựa trên kết quả thi tốt nghiệp. Như vậy có thể thấy, việc xét tuyển của trường không bị lệ thuộc vào kết quả thi tốt nghiệp THPT, nhưng, trường cũng sẽ chưa bỏ hẳn phương thức xét tuyển này.

TS Vũ Thị Hiền cho rằng, lý do là xét tuyển theo điểm thi tốt nghiệp THPT còn để đảm bảo cơ hội học tập bình đẳng cho phần đông thí sinh vì không phải thí sinh nào cũng đủ điều kiện để xét tuyển theo các phương thức khác. Như vậy, trong vòng vài năm tới, trường vẫn sẽ duy trì phương thức xét tuyển theo điểm thi tốt nghiệp THPT cùng với các phương thức khác.

Nhiều ý kiến bày tỏ chưa thể bỏ ngay phương thức xét tuyển đại học theo kết quả thi tốt nghiệp THPT (Ảnh: minh họa)

Không thể trở lại điểm xuất phát

Theo TS Lê Đình Nam, khi giảm dần chỉ tiêu dành cho phương thức xét tốt nghiệp THPT, trường sẽ thêm một số phương thức xét tuyển khác. Tuy nhiên, việc thêm phương thức nào cũng cần được cân nhắc cẩn thận, tránh gây nhiễu cho thí sinh.

Bên cạnh đó, trong tương lai, nếu kỳ thi tốt nghiệp THPT chỉ nhằm xét tốt nghiệp, các trường đại học sẽ tự chủ tuyển sinh đầu vào thì sẽ phải tính toán xét lọc ảo. Chẳng hạn một thí sinh được 4 trường đại học cùng công bố trúng tuyển, nghĩa là chỉ có 1 trường đại học có thí sinh nhập học, 3 trường đại học còn lại là trúng tuyển ảo. Trong khi đó, hiện nay, các trường đại học đang tuyển sinh trên cùng một hệ thống, cùng một đợt, việc lọc ảo sẽ dễ dàng hơn.

TS Nguyễn Đức Nghĩa, nguyên Phó Giám đốc đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh nhận định, nhiều năm qua, chúng ta vẫn đang loay hoay việc học và thi như thế nào. Nếu tính từ khi các trường đại học cùng tuyển sinh theo phương thức “ba chung” năm 2002, kỳ thi tốt nghiệp THPT chỉ có một mục tiêu duy nhất là để xét tốt nghiệp THPT với tỉ lệ có năm xấp xỉ 100%. Khi đó, kỳ thi tuyển sinh đại học thu hút sự quan tâm của dư luận nhiều hơn do tầm quan trọng của nó. Từ khi kỳ thi tốt nghiệp THPT được hợp nhất với kỳ thi tuyển sinh đại học, cao đẳng thành kỳ thi THPT quốc gia, các mục tiêu của kỳ thi làm cơ sở xét tuyển đại học lại bộc lộ bất cập. Vì vậy, Bộ GD-ĐT lại tính tới phương án tách kỳ thi tốt nghiệp THPT và kỳ thi tuyển sinh vào đại học. Theo TS Nghĩa, điều cần làm là phải thay đổi kỳ thi tốt nghiệp THPT chứ không phải là lại quay về với điểm xuất phát ban đầu trước khi cải tiến.

Đồng tình với quan điểm này, TS Lê Viết Khuyến, nguyên Vụ phó Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GD-ĐT cho rằng, nếu trong tương lai, kỳ thi tốt nghiệp THPT chỉ phục vụ xét tốt nghiệp THPT mà không nhằm lấy kết quả xét tuyển đại học thì sẽ trở lại thời điểm 10 năm trước. Thí sinh ngoài thi tốt nghiệp sẽ phải tham gia nhiều kỳ thi tuyển sinh khác nhau vào các trường đại học khác nhau. Như vậy là làm tăng gánh nặng cho xã hội, gây áp lực cho thí sinh, đi ngược với Nghị quyết 29 NQ/TW (Hội nghị TƯ 8 khóa XI) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Theo đó “Đổi mới phương thức thi và công nhận tốt nghiệp THPT theo hướng giảm áp lực và tốn kém cho xã hội mà vẫn bảo đảm độ tin cậy, trung thực, đánh giá đúng năng lực học sinh, làm cơ sở cho việc tuyển sinh giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học”. Thêm nữa, không phải trường đại học nào cũng có khả năng tự tổ chức một kỳ thi tuyển sinh riêng. Nếu giao quyền tự chủ tuyển sinh cho các trường còn có thể dẫn tới nguy cơ loạn phương thức tuyển sinh. “Tôi đã thử thống kê, năm qua có tới cả trăm cách tuyển sinh đại học khác nhau. Vì vậy, để tránh nhiễu loạn, điều cần làm bây giờ là siết lại chất lượng kỳ thi tốt nghiệp để làm căn cứ cho các trường đại học xét tuyển. Trong tương lai, chỉ khi nào chúng ta triển khai được các kỳ thi đánh giá năng lực quốc gia, giống như kỳ thi SAT, IELTS trên thế giới để tuyển sinh vào đại học thì có thể bỏ phương thức xét tuyển đại học theo kết quả thi tốt nghiệp THPT. Nhưng sẽ còn rất lâu nữa mới thực hiện được điều này - TS Khuyến bày tỏ.

TRUNG THU