Bắt đầu từ hệ thống luật pháp

Với trải nghiệm của một người đã có nhiều năm sinh sống tại Mỹ, tôi xin chia sẻ cách nước Mỹ xử lý vấn đề bạo lực, bảo vệ quyền được sống an toàn cho phụ nữ và trẻ em.

Năm 1994, Quốc hội Mỹ đã thông qua Đạo luật Chống Bạo lực đối với Phụ nữ - Violence Against Women Act (gọi tắt là VAWA). Đạo luật này và các bổ sung của Đạo luật năm 1996, thừa nhận rằng bạo lực gia đình là một tội ác quốc gia. Dự luật cũng nhằm mục đích cải thiện khả năng các nạn nhân và những phụ nữ bị bạo hành có thể tiếp cận nhà ở và xóa bỏ việc miễn tội đối với những thủ phạm không phải là người bản địa trong các vụ tấn công tình dục, lạm dụng trẻ em, bạo lực gia đình, buôn bán tình dục... Đầu năm 2021 vừa qua, Đạo luật này tiếp tục được Hạ viện Mỹ tái phê chuẩn.

Tại Mỹ, phần lớn các vụ bạo lực gia đình vẫn tiếp tục được giải quyết bởi chính quyền địa phương nơi nạn nhân cư trú. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, Luật liên bang đã giúp cho các chính quyền địa phương đưa những hướng giải quyết thích hợp nhất. Chẳng hạn Đạo luật quy định, trong các trường hợp xảy ra bạo lực, các nạn nhân, nhất là phụ nữ và trẻ em gái có thể gọi cho cảnh sát theo số 911 để được trợ giúp.

Nạn nhân sẽ được lập tức đưa đến nơi tạm lánh, hoặc có thể được bảo vệ ngay tại nhà. Sau đó, căn cứ vào mức độ nghiêm trọng của sự việc, Văn phòng hỗ trợ luật pháp địa phương sẽ chuyển hồ sơ lên Văn phòng luật pháp liên bang để xử lý và truy tố kẻ phạm tội ở mức độ liên bang.

Trong đạo luật này đã quy định tất cả các tội bạo lực kể cả bạo lực gia đình là trọng tội liên bang với mức độ xử phạt nhẹ nhất có thể bị phạt tù tại trại giam của Hạt tới 364 ngày, hoặc phạt tiền 5.000 đôla, hoặc cả hai. Nếu đã từng vi phạm trước đó hoặc nếu tái phạm với mức nặng hơn, thủ phạm có thể bị phạt đến 5 năm tù, hoặc phạt tiền 10.000 đôla hoặc cả hai.

Tháng 6 năm 2021, nước Mỹ cũng đã ban hành dự luật S.765 có tên là “Giữ an toàn cho phụ nữ và trẻ em gái”. Cùng năm này, còn có thêm Đạo luật chống tội ác thù ghét người châu Á, nhằm giảm thiểu các vụ việc liên quan tới phân biệt chủng tộc làm tổn thương thân thể, tính mạng, nhân phẩm của người châu Á, trong đó có phụ nữ và trẻ em gái.

Bên cạnh các Đạo luật và Dự luật bảo vệ phụ nữ và các trẻ em gái, bản thân mỗi phụ nữ/trẻ em ở Mỹ cũng được giáo dục, trang bị kỹ năng ngay về việc luôn phải sẵn sàng ở 3 trạng thái: Chủ động, chuẩn bị và bảo vệ bản thân bằng những cách sau: Tự trang bị cho mình các kiến thức và nhận thức về các hành vi không an toàn có thể xảy ra bất cứ nơi nào (Chẳng hạn như thế nào là bạo lực, quấy rối tình dục, xâm hại...).

Tự trang bị các kiến thức về an toàn ở nơi công cộng (Chẳng hạn: nhận biết được môi trường xung quanh, đặc biệt khi đi một mình hoặc ở những nơi vắng vẻ như nhà để xe, bãi đỗ xe vào ban đêm), trường học và nơi làm việc. Có kỹ năng lập kế hoạch trước và suy nghĩ về phản ứng của bản thân mình đối với các tình huống “bất ngờ có thể xảy ra"…

Chia sẻ câu chuyện này, tôi không coi đây là hình mẫu về giải phóng phòng, chống bạo lực. Tôi thấy rằng, quốc gia phát triển hay đang phát triển cũng đều giống nhau ở mục tiêu bảo vệ phụ nữ, trẻ em gái. Tùy vào điều kiện, đặc điểm, mỗi nước có thể đưa ra các giải pháp khác nhau, nhưng giải pháp quan trọng nhất theo tôi vẫn là phải xây dựng được hệ thống luật pháp để điều chỉnh hành vi và tinh thần “thượng tôn pháp luật”.

Nguyễn Thu Hương
Sở Giáo dục Hạt Buncombe,
bang North Carolina, Mỹ