Mang thai hộ vì mục đích nhân đạo: Cửa có thật sự mở rộng?
PNTĐ-Các quy định trong dự thảo mang thai hộ quá chặt chẽ khiến dư luận băn khoăn: Liệu cánh cửa mang thai hộ vì mục đích nhân đạo đã thật sự mở rộng?
 |
| Minh họa sưu tầm |
Quy định chặt để tránh mục đích thương mại hóa
Theo đó, Bộ Y tế đưa ra hai phương án về cơ sở khám chữa bệnh đủ điều kiện thực hiện mang thai hộ: Thứ nhất: Chỉ có 3 cơ sở là Bệnh viện Phụ sản TW, Bệnh viện Phụ sản Từ Dũ TPHCM, Bệnh viện đa khoa TW Huế được thực hiện kỹ thuật này. Thứ hai: là các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đã được Bộ Y tế công nhận đủ điều kiện thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm.
Về điều kiện của vợ chồng nhờ mang thai hộ và người mang thai hộ được thực hiện theo quy định tại điều 95 (Luật HN&GĐ sửa đổi): bên nhờ mang thai hộ phải là hai vợ chồng không có con chung và phải có xác nhận của tổ chức y tế có thẩm quyền về việc người vợ không thể mang thai và sinh con ngay cả khi áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.
Còn người mang thai hộ phải đủ các điều kiện: Là người thân thích cùng hàng của bên vợ hoặc bên chồng nhờ mang thai hộ, đã từng sinh con và chỉ được mang thai hộ 1 lần, ở độ tuổi phù hợp và có xác nhận của tổ chức y tế có thẩm quyền về khả năng mang thai hộ; trường hợp người phụ nữ mang thai hộ có hôn nhân thì phải có sự đồng ý bằng văn bản của người chồng. Cơ quan có thẩm quyền xác định người thân thích cùng hàng của bên vợ, bên chồng nhờ mang thai hộ là cơ quan tư pháp xã.
Theo ban soạn thảo thì có nhiều khả năng, Bộ Y tế sẽ chọn phương án 1. Lý do là vì nhu cầu mang thai hộ hiện nay không nhiều. Bên cạnh đó việc tập trung vào một số bệnh viện sẽ tránh tình trạng mang thai hộ tràn lan. Theo đó mục đích “nhân đạo” sẽ bị biến tướng thành “thương mại” ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống xã hội.
Ông Nguyễn Viết Tiến (Thứ trưởng Bộ Y tế) cũng cho rằng kỹ thuật mang thai hộ không nằm trong tình trạng cấp cứu khẩn cấp cũng không đòi hỏi làm kỹ thuật nhiều như thụ tinh trong ống nghiệm. Do đó việc hạn chế cơ sở thực hiện sẽ dễ dàng quản lý hơn.
Mừng xong lại… lo
Mừng xong lại… lo
Trong khi Bộ Y tế kỳ vọng vào việc siết chặt các quy định mang thai hộ sẽ tránh mục đích thương mại hóa thì dư luận lại không khỏi lo lắng. Ngay từ việc lựa chọn các cơ sở khám chữa bệnh có đủ điều kiện thực hiện mang thai hộ theo phương án của Bộ Y tế đưa ra cũng chưa thật hợp lý và… tiện cho dân. Lý do nhu cầu thực hiện việc mang thai hộ hiện nay chưa nhiều nhưng không thể đảm bảo rằng nó không tăng lên khi mà tình trạng trẻ hóa vô sinh đang gia tăng mạnh. Nếu lựa chọn phương án thứ nhất chỉ cho phép 3 bệnh viện đầu ngành thực hiện, người dân sẽ phải tốn kém thời gian, chi phí để đi lại. Đặc biệt với bộ phận người nhờ/nhận mang thai hộ thuộc đối tượng khó khăn.
Luật đang mở ra cơ hội nhân đạo “bình đẳng” đối với mỗi người dân. Nhưng nếu theo quy định từ dự thảo thì chỉ có bộ phận có kinh tế mới có cơ hội đó. Như vậy, xét theo phương diện “tiện cho dân” thì phương án hai là các cơ sở khám, chữa bệnh đã được Bộ Y tế công nhận đủ điều kiện thực hiện kỹ thuật trong ống nghiệm nhận được nhiều sự ủng hộ của dư luận hơn.
Ngày biết được quy định cho phép mang thai vì mục đích nhân đạo, vợ chồng chị Tuyết Ngân (Q. Nam Từ Liêm) mừng rơi nước mắt. Đã 10 năm nay, niềm khao khát làm cha mẹ của họ tưởng chừng như vụt tắt bởi chị mắc bệnh vô sinh. “Thế nhưng vui chưa hết lại thấy lo bởi quy định của nó chặt quá hóa khó. Quy định bắt buộc người mang thai hộ phải là người thân thích cùng hàng của bên vợ hoặc bên chồng nhờ mang thai hộ, đã từng sinh con và chỉ được mang thai hộ 1 lần. Vợ chồng tôi đều là con một, chẳng có chị, em gái. Tìm đến đối tượng cùng hàng ở con chú, con bác thì đều một bề con trai. Vậy nên dù Luật có “tạo điều kiện” thì vợ chồng tôi cũng chẳng có cơ hội được làm cha mẹ”.
Chị Thương (Q. Thanh Xuân) cũng băn khoăn: Quy định của Luật đang “bỏ rơi nhân đạo” đối với một bộ phận khao khát làm cha mẹ vì sự bó hẹp đối tượng được phép mang thai hộ. Với thực tiễn dân số đang mất cân bằng giới tính khi sinh, xu hướng giảm sinh đã, đang diễn ra mạnh mẽ ở một số vùng miền trong mấy năm gần đây. Số lượng gia đình sinh con trai một bề, sinh con một sẽ chiếm một bộ phận dân số không nhỏ. Điều đó cũng có nghĩa quy định“người thân thích cùng hàng” để thực hiện việc mang thai hộ sẽ gây khó cho dân.
Mặt khác, với quy định “đã từng sinh con” cũng vô tình “gây phiền”. Ví dụ như trường hợp của tôi bị vô sinh 5 năm, nay muốn nhờ cô em gái cùng hàng sống độc thân mang thai hộ nhưng lại không đủ điều kiện “đã từng sinh con”. Rồi quy định “chỉ được mang thai hộ 1 lần”, nếu trong quá trình mang thai hộ xảy ra tai biến sản khoa, thai bị hỏng, người mang thai hộ sẽ không được thực hiện việc mang thai lần thứ hai. Như vậy, kết quả mong muốn cuối cùng của hai bên vẫn không thể đạt được.
Xem ra cánh cửa cho vấn đề mang thai hộ vì mục đích nhân đạo vẫn chưa thật sự mở rộng cho các cặp vợ chồng vô sinh đang ngày đêm khao khát được làm cha mẹ.
Hạ Thi
