Báo chí truyền thông “thần tốc” trên tuyến đầu chống dịch Covid-19

Đây cũng là nội dung được đề cập tại tọa đàm trực tuyến “Báo chí truyền thông trong tuyến đầu chống dịch Covid-19" do Hội Nhà báo Việt Nam, Tạp chí Người làm báo phối hợp với Vụ Truyền thông và Thi đua Khen thưởng - Bộ Y tế tổ chức sáng ngày 18/9.

Nhà báo là chiến sĩ trên tuyến đầu

Kể từ khi đại dịch Covid-19 xuất hiện, cùng với các lực lượng tuyến đầu, các cơ quan báo chí trung ương và địa phương, đội ngũ nhà báo, phóng viên trong cả nước đã không quản hiểm nguy, xung kích trên tuyến lửa để thực hiện sứ mệnh, đưa thông tin chân thực nhất về Covid-19. Đặc biệt đợt dịch Covid-19 lần thứ 4 diễn biến vô cùng phức tạp đã tác động mạnh mẽ đến đời sống kinh tế - xã hội, các nhà báo phải đối mặt với vô vàn nguy hiểm trong quá trình tác nghiệp. Mặc dù vậy với bản lĩnh vững vàng, các nhà báo nói riêng và các cơ quan báo chí nói chung đã kịp thời thích ứng, thay đổi phương thức tác nghiệp, hoàn thành xuất sắc sứ mệnh của mình. 

Trên tuyến lửa của cuộc chiến chống đại dịch Covid-19, báo chí luôn có mặt kịp thời tại các điểm nóng của dịch bệnh, để phản ánh thực tế tình hình dịch bệnh ở trong nước và quốc tế, góp phần khích lệ, động viên, lan tỏa những tấm gương người tốt, việc tốt trong xã hội, cùng chung tay đẩy lùi dịch bệnh. Rất nhiều nhà báo đã tình nguyện xin vào tâm dịch tác nghiệp, đồng hành cùng lực lượng tuyến đầu, hình ảnh các phóng viên, BTV, quay phim tác nghiệp trong tâm dịch đã nhận được tình cảm, sự khâm phục, khích lệ của người dân. 

Nhà báo Hồ Quang Lợi - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam phát biểu tại tọa đàm, ghi nhận: Trong 20 tháng qua, đại dịch Covid-19 đã nhiều lần tấn công chúng ta, trong đó nghiêm trọng nhất là đợt dịch thứ tư, đã và đang gây ra những tổn thất rất nặng nề ở TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam. Với tinh thần "chống dịch như chống giặc", sức khoẻ nhân dân là trên hết và trước hết, chúng ta đang dồn sức, từng bước kiểm soát và đẩy lùi dịch bệnh, thực hiện "nhiệm vụ kép". Đó là thắng lợi của tinh thần đoàn kết, ý chí quyết tâm cao, sự thống nhất trong nhận thức và hành động của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân trên mọi lĩnh vực, trong đó có sự đóng góp quan trọng của lực lượng báo chí, truyền thông cả nước.

PGS.TS. Nguyễn Thành Lợi - Ủy viên Ban Thường vụ Hội Nhà báo Việt Nam, Tổng Biên tập tạp chí Người làm báo cho rằng, từ khi dịch Covid-19 bắt đầu cũng là lúc các phóng viên “quay cuồng” làm sao cập nhật nhanh những diễn biến dịch bệnh, thông tin về kiến thức phòng ngừa hữu ích nhất đến cho người dân. Nhiều nơi được ví như điểm nóng “tâm dịch” Covid-19 đều có mặt của các phóng viên, nhà báo thâm nhập, tác nghiệp, đưa tin nhanh chóng, kịp thời nhất. 

Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo TP Hà Nội, nhà báo Kiều Thanh Hùng - nhìn nhận: Trong cuộc chiến chống đại dịch, tính xung kích của các cơ quan báo chí Hà Nội và báo chí Trung ương rất cao. Thông tin báo chí không chỉ nhanh chóng đến với người dân mà còn giúp hệ thống chính quyền điều chỉnh, bổ sung các quyết sách khi triển khai trong thực tiễn còn bất cập. Điển hình như việc triển khai giấy đi đường ở Hà Nội, triển khai luồng tuyến vận tải vùng xanh…

Trên tuyến đầu chống dịch, các cơ quan báo chí đã xác định nhiệm vụ “thần tốc” truyền tải thông tin về công tác phòng chống dịch một cách nhanh nhất, chính xác nhất. Nhiều tòa soạn đã lấy dòng thông tin chống dịch làm chủ lực tuyên truyền, ra đời nhiều chuyên mục mới đáp ứng nhu cầu của độc giả. 

Nhà báo Nguyễn Quang Thông - Tổng Biên tập báo Thanh niên và nhà báo Tô Hữu Tuân - Tổng Biên tập báo Người lao động - cho biết, khi nằm trong tâm dịch TP Hồ Chí Minh, các báo đã xây dựng nhiều chuyên mục để đưa tin đa dạng về công tác phòng chống dịch bệnh. Tập trung cho những tin, bài đưa ra những sáng kiến mô hình mới về phòng chống Covid-19. Khai thác nhiều mô hình chống dịch trên thế giới để thành phố tham khảo. Tổ chức chuyên mục phản bác lại thông tin giả về công tác phòng, chống dịch trên mạng xã hội. Mở những chuyên trang, chuyên mục mới như: Sức khỏe, an sinh xã hội trong đại dịch… thiết thực với độc giả.

Nhà báo Lê Quỳnh Trang - Tổng Biên tập báo Phụ nữ Thủ đô chia sẻ những khó khăn trong quá trình tác nghiệp. Báo Phụ nữ Thủ đô đã từng phải tạm dừng 2 kỳ xuất bản do có 2 nhân viên phát hành là F1 (tiếp xúc với F0); bên cạnh đó, phóng viên tuổi đời trung bình trên dưới 40, đa phần đã có gia đình nhưng cũng thường xuyên tác nghiệp trong môi trường lây nhiễm do Covid-19. Là một tờ báo giới, thời gian qua, báo Phụ nữ Thủ đô đã tăng cường các tin bài tích cực, động viên tinh thần chị em phụ nữ và người dân trong đại dịch. Báo mở nhiều chuyên mục như tư vấn về hôn nhân gia đình, những kỹ năng giải quyết tình trạng bạo lực gia đình, tư vấn sức khỏe giới tính, kỹ năng nuôi dạy con, hướng dẫn nấu ăn bổ sung nguồn dinh dưỡng cho các gia đình trong thời gian phòng chống dịch... Bên cạnh đó, báo Phụ nữ Thủ đô đã cùng với Hội LHPN Hà Nội thực hiện các hoạt động xã hội, trao tặng, hỗ trợ nhu yếu phẩm phòng dịch cho lực lượng tuyến đầu, hỗ trợ cho phụ nữ di cư, tự do gặp khó khăn trong đại dịch trên địa bàn Hà Nội… 

Phóng viên trên tuyến đầu đưa tin phòng chống dịch Covid-19 tại tâm dịch TP HCM (Ảnh: K.P)

Tìm cách chuyển mình trong khó khăn 

Tại cuộc tọa đàm, lãnh đạo các cơ quan báo chí đã nêu lên một thực trạng khó khăn chưa có tiền lệ mà các tòa soạn báo đang phải đối diện trong đại dịch. Không chỉ kinh tế bị ảnh hưởng do nguồn thu nhập sụt giảm, số lượng tin bài nhiều lên trong khi quỹ nhuận bút và quỹ lương sụt giảm. Việc sản xuất, phát hành báo in của các tòa soạn cũng bị ảnh hưởng khi cán bộ, phóng viên bị nhiễm Covid-19. 

Từ thực tiễn của đơn vị mình, Tổng Biên tập báo Thanh niên Nguyễn Quang Thông chia sẻ: Trong đợt dịch thứ 4, báo Thanh niên ngưng xuất bản báo in do toà soạn có tới 25 F0, đặc biệt có một nhân viên của báo đã qua đời vì Covid-19. Theo nhà báo Nguyễn Quang Thông, thách thức chủ yếu với tòa soạn giai đoạn hiện nay là sự an toàn của lực lượng lao động, phóng viên, công nhân viên. Tiếp đến là khó khăn về tương tác bạn đọc. Trong điều kiện phải giãn cách xã hội, các sự kiện của báo phải tổ chức trực tuyến, không tổ chức được sự kiện trực tiếp làm hạn chế sự tương tác với độc giả và cũng giảm nguồn thu của báo. 

Trong những khó khăn bủa vây của đại dịch, các cơ quan báo chí đã buộc phải tìm cách chuyển mình vượt khó để vừa hoàn thành nhiệm vụ chính trị, vừa đảm bảo được đời sống của cán bộ, phóng viên. Tổng Biên tập báo Người lao động Tô Hữu Tuân nêu kinh nghiệm từ thực tiễn vừa đảm bảo an toàn chống dịch cho tòa soạn, vừa đẩy mạnh các hoạt động xã hội sau mặt báo. Cụ thể, báo Người lao động đã xây dựng tổ tác chiến, ưu tiên cho những nhà báo, phóng viên đã tiêm đủ 2 mũi vắc-xin, trẻ, khỏe, chưa có gia đình, không có bệnh nền… để thực hiện nhiệm vụ đưa tin tuyến đầu. Khi dịch diễn biến nghiêm trọng, tòa soạn đã xuất bản báo in hoàn toàn online, không phải trực tiếp đến tòa soạn, áp dụng công nghệ thông tin để hạn chế tiếp xúc. 

Tổng Biên tập Lê Quỳnh Trang cũng cho rằng sự khó khăn của đại dịch chính là cơ hội cho các tòa soạn báo, trong đó có báo Phụ nữ Thủ đô phải đẩy nhanh hơn nữa việc thực hiện chuyển đổi số trong hoạt động của tòa soạn, để đáp ứng nhu cầu thông tin của báo chí hiện đại, cũng như đảm bảo an toàn cho tòa soạn trong đại dịch. 

Đa số lãnh đạo Hội nhà báo các tỉnh, thành, lãnh đạo các cơ quan báo chí và các chuyên gia kinh tế có mặt tại tọa đàm đều đồng tình nêu kiến nghị, Hội Nhà báo Việt Nam tiếp tục đề xuất Chính phủ có chính sách đặt hàng các cơ quan báo chí để giúp cơ quan báo tháo gỡ khó khăn về kinh tế, để chuyên tâm làm tốt nhiệm vụ chính trị. Đồng thời cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ nhà báo, phóng viên để đảm bảo đời sống cho họ trong bối cảnh nguồn nhuận bút, lương bị giảm sút cho tác động của đại dịch, có cơ chế hỗ trợ nhà báo bị lây nhiễm Covid-19 trong quá trình tác nghiệp như những lực lượng tuyến đầu: Nhiều ý kiến cho rằng, Covid-19 chính là cơ hội tốt để các cơ quan báo chí tăng cường chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình sản xuất tác phẩm báo chí, đề nghị Hội Nhà báo Việt Nam quan tâm, kiến nghị Chính phủ có cơ chế tháo gỡ khó khăn như giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân cho cơ quan báo chí và người làm báo; Hỗ trợ các tòa soạn nhanh chóng chuyển đổi số thành công và tập huấn, đào tạo đội ngũ cán bộ, phóng viên thích ứng với môi trường số...

HẠ THI