Hà Nội : Hàng trăm dự án “treo” ở những vị trí đất vàng

Dự án Đầu tư xây dựng trụ sở kết hợp văn phòng sinh thái thương mại và khu trưng bày sản phẩm phường Trung Văn, quận Nam Từ Liêm “treo” hàng chục năm nay.

Đất vàng để hoang, dự án dở dang

Hàng chục năm nay, khu đất rộng 25.487m2 để hoang cỏ mọc um tùm nằm ngay mặt đường Phạm Hùng, liền kề với chung cư Vinhome West Point, thuộc địa phận phường Trung Văn, quận Nam Từ Liêm do Công ty CP đầu tư và xây dựng Sông Đà làm chủ đầu tư để thực hiện Dự án Đầu tư xây dựng trụ sở kết hợp văn phòng sinh thái thương mại và khu trưng bày sản phẩm. Dự án Khách sạn Hoa Sen tại phường Mễ Trì do Công ty TNHH MTV PT khách sạn Hoa Sen làm chủ đầu tư có diện tích 45.983m2 cũng trong tình trạng quây rào và để cỏ mọc nhiều năm nay. Đây chỉ là 2 trong số 48 dự án “treo” trên địa bàn quận Nam Từ Liêm đều trong tình trạng lãng phí nguồn lực đất đai và gây bức xúc trong nhân dân bởi nguồn gốc đất chủ yếu là “bờ xôi ruộng mật” của dân đã được thu hồi hoặc chưa giải phóng mặt bằng. 

Cũng ngay tại địa bàn trung tâm như quận Cầu Giấy có các dự án chậm triển khai như: Trung tâm Dịch vụ thể thao và võ thuật Hà Nội; Khu văn phòng dịch vụ dạy nghề, khách sạn và gara cao tầng kết hợp trạm xăng… Về khu vực ngoại thành, tại huyện Mê Linh có tới 60 dự án vốn ngoài ngân sách được giao đất, cho thuê đất với tổng diện tích 2.140ha đang “treo” hàng chục năm nay, trong đó có 47 dự án đô thị. Tại huyện Thạch Thất, riêng ở một xã Tiến Xuân có 21 dự án với tổng diện tích 1.100ha từ năm 2008 đến nay vẫn “đắp chiếu” khiến cho hàng nghìn người dân bị ảnh hưởng sản xuất và đời sống. Các dự án như: Khu đô thị Tiến Xuân, Dự án Tổ hợp thương mại và dịch vụ đô thị cao cấp Vitaco (Sunny City), Khu biệt thự nhà vườn nghỉ dưỡng sinh thái Việt Nam...

Bên cạnh các dự án còn đang “ôm đất” chưa động thổ, cũng có những dự án đã lên khối nhà lừng lững tưởng như hoạt động đến nơi thì lại nằm trơ năm này qua năm khác. Điển hình như, Khu nhà ở sinh viên Pháp Vân -Tứ Hiệp thuộc phường Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, được xây dựng bằng nguồn vốn nhà nước từ năm 2009 với 6 tòa nhà cao 19 tầng trên diện tích hơn 40.000m2. Từ năm 2015 đến nay có 2 tòa được hoàn thiện, còn 4 tòa vẫn để hoang không những gây lãng phí, lại tiềm ẩn mất an ninh, sai phạm về trật tự đô thị, môi trường khu vực xung quanh… nhất là gây bức xúc trong nhân dân.

Vướng từ quản lý đến doanh nghiệp 

Nguyên nhân dẫn đến các dự án “treo” hay các công trình dang dở kéo dài đang gây lãng phí nguồn lực sử dụng đất có cả khách quan và chủ quan. HĐND thành phố đã chỉ ra nguyên nhân khách quan phải kể đến là do quy định pháp luật về quản lý đất đai, quản lý quy hoạch, đầu tư, xây dựng còn chồng chéo, chưa đồng bộ và chậm được các cơ quan có thẩm quyền tháo gỡ gây khó khăn trong tổ chức thực hiện. Có nhiều dự án chủ đầu tư đã thực hiện xong việc đền bù giải phóng mặt bằng cho người dân, nhưng vẫn phải dừng hơn 10 năm nay chỉ vì để rà soát điều chỉnh quy hoạch cho phù hợp với quy hoạch phân khu. Nhiều dự án phải rà soát, khớp nối đồng bộ với các quy hoạch, dự án khác nên phải làm thủ tục điều chỉnh. Còn có dự án lại gặp khó khăn trong việc thỏa thuận, đền bù giải phóng mặt bằng… Bên cạnh đó, còn có nguyên nhân từ phía doanh nghiệp, chủ đầu tư. Một số chủ đầu tư đổ tiền vào dự án để bán nhanh thu lợi nhuận khi thị trường bất động sản sôi động, song khi bị khủng hoảng thì dừng hoạt động. Có những dự án chỉ thi công một số hạng mục nhỏ cho có để giữ đất hoặc khi chuẩn bị thu hồi thì lách luật bằng chuyển nhượng cho chủ đầu tư khác. Hơn nữa, một số cơ quan là đầu mối, tham mưu cho UBND thành phố theo dõi tiến độ triển khai các dự án và thanh, kiểm tra xử lý vi phạm còn chưa kịp thời, khiến các chủ đầu tư nhờn luật, vi phạm chưa được xử lý dứt điểm.

Theo TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, các dự án bất động sản bỏ hoang hiện nay là hệ quả của việc thiếu chính sách, trình tự cụ thể về lựa chọn chủ đầu tư. Hiện chưa có hướng dẫn trường hợp nào thì đấu thầu, trường hợp nào được chọn chủ đầu tư, dẫn đến tình trạng nhiều chủ đầu tư không đủ tiềm lực, nên đã thực hiện dự án nửa chừng. Hơn nữa, dù cả hệ thống chính trị đã vào cuộc từ MTTQ, HĐND giám sát, có kết luận rõ ràng đối với các dự án chậm triển khai nhưng việc thu hồi vẫn khó khăn, vì không có cơ chế, chính sách cụ thể để đền bù những hạng mục mà doanh nghiệp đã làm…

Khu nhà ở sinh viên Pháp Vân – Tứ Hiệp có 4 tòa nhà đang dở dang và để hoang hóa.

Gỡ từ chính sách đến quản lý

Theo kết quả tái giám sát của HĐND TP Hà Nội, với danh sách tổng hợp danh mục dự án chậm triển khai, vi phạm Luật Đất đai đã chỉ rõ, từ năm 2018 đến nay, Hà Nội có 66 dự án chưa được giao đất, cho thuê đất chậm thực hiện các thủ tục đầu tư, chậm triển khai theo quyết định được phê duyệt; 324 dự án được giao đất chậm triển khai, vi phạm Luật Đất đai tính đến tháng 4/2021. Còn với 89 dự án chậm triển khai (tính đến năm 2012) còn tồn tại đã được Thường trực HĐND TP kiến nghị tại Báo cáo số 53/BC-HĐND ngày 20/9/2012, còn có 56 dự án vẫn chưa được khắc phục dứt điểm các vi phạm theo kiến nghị giám sát. Trong đó, 22 dự án có quyết định thu hồi đất nhưng đến tháng 3/2021 (thời điểm tái giám sát) vẫn còn 18 dự án chưa được thu hồi đất trên thực tế. Giai đoạn 2012-2017, thành phố có 383 dự án chậm triển khai, HĐND TP Hà Nội đã kiến nghị, đến nay vẫn còn 293 dự án vẫn chậm triển khai hoặc có các vi phạm. Trong số 90 dự án chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính từ năm 2018 đến nay vẫn còn 37 dự án chậm nộp tiền sử dụng đất với gần 2.000 tỷ đồng.

Qua tái giám sát, Thường trực HĐND TP Hà Nội đã phát hiện thêm 45 dự án chậm triển khai phát sinh sau khi giám sát từ tháng 7/2018 đến tháng 3/2021. UBND TP đã chỉ đạo rà soát 370 dự án vốn đầu tư ngoài ngân sách mà HĐND TP kiến nghị và ban hành quyết định chấm dứt đối với 48 dự án sai phạm.

TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm cho rằng, để không xảy ra tình trạng dự án bỏ hoang, nhất là dự án ở khu đất vàng trung tâm TP, thời gian tới, việc triển khai thực hiện dự án cần phân loại vị trí để vừa đảm bảo chức năng quy hoạch đồng thời đảm bảo lợi ích chung của Nhà nước.

Nhiều chuyên gia quản lý đô thị cho rằng, cơ quan chức năng cần phải chỉ đạo thực hiện tốt công tác hậu kiểm việc thực hiện kết luận thanh tra. Đồng thời, tăng cường phối hợp giữa các sở, ngành, UBND quận, huyện, thị xã để theo dõi, báo cáo về tiến độ, vi phạm, hướng giải quyết của các dự án có sử dụng đất. Hơn nữa, chỉ đạo nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác giám sát, đánh giá đầu tư đối với các dự án không sử dụng vốn ngân sách và đôn đốc các nhà đầu tư thực hiện cam kết triển khai dự án đúng tiến độ và có kế hoạch, lộ trình để khắc phục các vi phạm. 

Thực hiện các nội dung kiến nghị tại Báo cáo của HĐND TP tháng 7, vừa qua, UBND TP Hà Nội giao Sở TN&MT phối hợp với các sở, ngành (Kế hoạch &Đầu tư, Quy hoạch - Kiến trúc, Tài chính, Xây dựng, Cục Thuế TP Hà Nội), căn cứ các nội dung kiến nghị của HĐND TP rà soát, xử lý. Đồng thời, xây dựng kế hoạch tiếp tục triển khai thực hiện giai đoạn 2021-2023 việc đôn đốc, kiểm tra, xử lý các dự án sử dụng đất vốn ngoài ngân sách chậm triển khai, vi phạm Luật Đất đai trên địa bàn TP với các nội dung cụ thể, thiết thực, hiệu quả. Báo cáo UBND TP trong tháng 8/2021 để xem xét, chỉ đạo. 

VÂN NGA